| انگلیسی | پښتو | معنی | نوعیت کلمه | ریشۀ لغت | تلفظ | اسم یا کلمه |
| Plural suffix | د جمع له پاره کارېدونکی وروستاړي
| این پسوند در نگارش به شکل / ید/ در آخر صیغه های فعل واقع میشود، مثلاً- می آر+ ید = می آرید - آورد + ید = آوردید - همراه با فعل معاون /خواه / + ید + خواهید (خواهید آورد) میسازد - با صیغه های ماضی قریب (آورده + اید = آورده اید) - (آمده + اید = آمده اید) میسازد. / هاشمیان
| پسوند جمع | دری | /ayd/ | اید |
| Ideology | | کلمهٔ "ایدئولوژی" (Ideology) از دو کلمه یونانی "ἰδέα" (idea) به معنای "ایده" و "λόγος" (logos) به معنای "کلام" گرفته شده است.
جهان‌بینی، انواع و اقسام سیستم های فکری و فلسفی و منجمله مذهب که به نوعی در تعیین خط مشی، عمل یا موضع گیری معتقدان به آن ها در مسایل سیاسی - اجتماعی مؤثر باشد.
ایدئولوژی به معنای یک مجموعه از باورها، ارزش‌ها، عقاید، اصول و دیدگاه‌هایی است که به طور جامعه‌شناختی یا سیاسی تفسیری از جهان و نحوه تفسیر آن ارائه می‌دهد. این مجموعه از اصول و باورها می‌تواند به شکل معقول یا غیرمعقول توجیه شوند و در تشکیل نگرش‌ها، تصمیم‌ها و عملکردهای افراد و جوامع نقش دارند.
ایدئولوژی‌ها می‌توانند در زمینه‌های مختلف مانند سیاست، اقتصاد، جامعه‌شناسی، دین، هنر و غیره وجود داشته باشند. آن‌ها معمولاً نقش مهمی در تعیین چگونگی تصمیم‌گیری‌ها، تشکیل نگرش‌ها، شکل‌گیری ساختارهای اجتماعی و تعیین مسیر توسعه جامعه ایفا می کنند. | اسم | لاتین | /i.do.lo.gee/ | ایدئولوژی |
| ؟؟؟ | چا ته د یو مال امانت ورکول
| به ودیعت گذاشتن مالی در نزد کسی؛ ودیعه گذاشتن؛ سپردن
| اسم مصدر | عربی | /iee.daa'/ | ایداع |
| Adverb of place | | این قید مکان در قدیم به معنی اینجا - در این محل، استعمال میشد. / هاشمیان | قید مکان | دری | /ee.dar/ | ایدر |
| Idea | | اندیشه، فکر، عقیده، مفکوره - نظر | اسم | انگلیسی | /iee.da/ | ایده |
| Ideal | د خوښې وړ، اعلی خوښه، لومړۍ درجه غوښتنه | کلمۀ انگلیسی، به معنی کمال مطلوب - آرزوی عالی - در تصور، اعلی درجۀ کمال. / هاشمیان | اسم معنی | انگلیسی | /ee.da.aal/ | ایده آل |
| Idealist | د یوې لارې لاروی، خیالي، تصوري
| کلمۀ انگلیسی و در زبان های لاتین، به معنی طالب کمال حسن - پیرو مسلک و اسلوب (ایده آلسیم). / هاشمیان | اسم فاعل - صفت | انگلیسی | /ee.da.aa.list/ | ایده آلست |
| Upcoming idealist | د ایدیالستي مفکورې پیروي کول
| کلمۀ انگلیسی، به معنی پیروی از مفکورۀ ایدیالیزم. / هاشمیان | صفت | انگلیسی | /ee.da.aa.lis.tee/ | ایده آلستی |
| Compliance with great ideas | له عالي تصور سره برابر، خیالي، تصوري
| ترکیب انگلیسی و دری، به معنی مطابقت با مفکوره و فلسفۀ تصور عالی | صفت | ترکیب انگلیسی و دری | /ee.da.aa.lee/ | ایده آلی |
| So, therefore, thus, hence, ergo, accordingly | قید دی: پخوا به د بنا پر دې، ځکه نو، په دې ډول په بڼه کاول کیده
| این قید در قدیم به معنی بنابران، به این ترتیب، اکنون، این چنین استعمال میشد | قید | پهلوی | /ie.doon/ | ایدون |
