هموطنان گرامی و گرانقدر سلام بر شما!

مسؤولین قاموس کبیر، آن کلماتی را که در ساخت املائی آن میان زبان شناسان زبان دری شک و تفاوت نظر وجود داشته است، همان معمولترین ساخت املائی کلمه را ترجیح داده اند.

اینجا لیستی را مشاهده می کنید که نشان دهندۀ تلفظ کلمات به حروف لاتین است . روشیکه مرحوم استاد نسیم نگهت از آن در لغتنامۀ خود استفاده نموده است. این شرح مختصر مشمول صوت ها و صدا هایست که از ترکیب دو حرف لاتین صدای یک حرف الفباءِ دری را می کشند.

نوت: استادِ مرحوم نگهت صاحب در تلفظ کلمات به لاتین از حروف لاتین علامه دار مانند(á, ú, é, ό) هم استفاده نموده اند، اما به اساس تحقیق و تدقیق تیم کاری ما اکثریت کلمات قاموس محترم نسیم نگهت را اگر مقایسوی مرور کنیم، استفادۀ حروف علامه دار لاتین طوری که شاید و باید دقیق نبوده و در آن تناقض وجود دارد. در بعضی کلمات این حروف استفاده شده و در بعضی کلمات نه، در حالیکه آواز کلمات متذکره هنگام اداء تلفظ مطلقاً یکی و یکسان می باشد. لهذا برای سهولت بیشتر آوا شناسی حروف لاتین را با مثال های مختلف در لیست ذیل ترتیب داده ایم تا برای شما خاصتاً جوانانیکه بیرون از مرز پرورش یافته و در خواندن زبان دری مشکلات دارند، تفاوت ها هویدا و آشکار باشد.

پنج حرف الفباءِ دری (خ، گ، غ، ژ و ش ) که در لاتین مرکب میشوند از (S, K, G, C, Z) با ضمیمۀ (H) مانند: (sh, Kh, Gh, Ch, Zh) که در ذیل مشاهده می فرمائید.

Sh = شـ

shaadee, shaah, shab, shoom, sherk, shor, shereen shurb

Sheen = حرف شین

شُرب، شیرین، شور، شِرک، شوم، شب، شاه، شادی


Kh = خـ

خیال ، خوراک، خدمت، خلاصه، خراب، خواب

Khy= حرف خ یا خا

khwaab, kharaab, khulaasa, khedmat, khoraak , khiyaal


Gh = غـ (غ)

غروب غضب، غور، غاز، غیره، غربت، غدار، غم

Ghain= حرف غین

gham, ghadaar, ghurbat, ghaira, ghaaz, ghor, ghazab, ghuroob


Zh= ژ

zhaala, muzha, mezhgaan, zharf, zhaandaarm,

Zhy = حرف ژ

ژاندارم، ژرف، مژگان، مژه، ژاله


Ch- چـ

،چای، چپوله، چپری، چتری، چکک، چاشنی، چوکات، چرک، چملک، چوچه

Chy = حرف چ

chaai, chapola, chaparee, chatree, chakak, chaashnee, chawkaat, chirk, chumluk, choocha,


‘= عـ

عباس، عبور، عازم، عنبور، عالم، عالم، عکس، شمع، شعاع

‘ain= ع یا عین

shu’aa’, sham’a, ‘aks, ‘aalam, ‘aalem, ‘aazem, ‘uboor, ‘abaas


aa =

aab , aan, aaz, aakh, aash, aaraam, aazmood, aafareen, aablah, baaghbaan, الف مد دار آب، آن، آخ، آش، آرام، آزمون، آفرین، آبله، باغبان

a =

asp, akt, aslam, akbar, aks, ahmasd, astar, az, aber, ablah, abdaal, abadan, anwaár, الف یا همزۀ اول کلمه

ai =

nai, wai, kai, shai, khair, ای = نی، وی، شئ، خیر

ay =

sayb, jayb, nayst, aawayz, aawayzaan, angayz, baynamaaz, bay سیب، جیب، نیست، آویز، آویزان، انگیز، بینماز، بی

aay =

paai, chaai, naai, baraai, numaai, پای، چای، نای، برای، نمای،

aaw =

gaaw, jaawedaan, daawtalabaana, گاو، جاویدان، داوطلبانه

i =

gil, dil, zikr, iblaagh, ibdaa’, ibdaal, inhedaam, ihaanat, inqelaab, imsaal, imroz, گِل، دِل، ذِکِر، ابداء، ابدال، انهدام، اهانت، انقلاب، امسال، امروز،

ee =

baqee, baarbandee, baaree, beenish, eenhama, omeed, naweed, باقی، باربندی، باری، بینش، اینهمه، امید، نوید

o =

aaghosh, dost, koh, khaamosh, bostaan, bolaanee, boseed, bosa, chob, آغوش، دوست، خو، خاموش، بوستان، بوسید، بوسه، چوب

oo =

pool, zaroor, choor, ghuroor, mashhoor, majboor, پول، ضرور، چور، غرور، مشهور،

aw =

naw, palaw, chalaw, نو، پلو، چلو،

oi =

joi, roi, moi, soi, khoi, majoi, bejoi, جوی، روی، موی، خوی، سوی، مجوی، بجوی

ooi =

joi, roi, moi, soi, khoi, majoi, bejoi, جوی، روی، موی، خوی، سوی، مجوی، بجوی

u =

gul, jul, pul, zuljalaal, pundida, punduk, pushaimaan, durust, hkumaar, jur’a, jur’at, takabur, گُل، جُل، پُل، زُلجلال، پُندیده، پُندُک، پُشیمان، دُرُست، خُمار، جُرعه، جُرأت، تکبُر

چند مثال برای سهولت کار

Aaf.taa.ba

آفتابه

Zi.yaa

ضیاء

Laam.ya

لامیه

Etlaa.’i.ya

اطلاعیه

Khaa.na

خانه

‘aa.lam

عالم

‘a.leem

علیم

Ta’.meen

تأمین

Taz.’een

تزئین

Kaa.kul

کابل

Kaa.boos

.کابوس

Mee.na

مینه

Mee.naa

مینا

Mee.no

مینو

Mee.nee.zhop

مزارشریف

Mam.noon

ممنون

Mak.toob

مکتوب

Makh.moor

مخمور

Bay.taab

بیتاب

Bay.taa.bee

بیتابی

Be.taab

بتاب

Bu.ro

برو

Au.too

اتو

Mai.ma.na

میمنه

Ma.zaa.re.sha.reef

مزارشریف

Bagh.laan

بغلان

Ja.laal.aa.baad

جلال آباد

He.raat

هرات

Fa.raah

فراه

Hel.mand

هلمند

Kan.da.haar

کندهار

Par.waan

پروان

Lo.gat

لوگر

Ba.dakh.shaan

بدخشان

Balkh

بلخ

Takhaar

تخار

Ba.loo.ches.taan

بلوچستان

Ghor

غور

Gho.raat

غورات

Cha.haar.aas.yaabچهار

آسیاب

Ka.ma.ree

کمری

Lash.kar.gaah

لشکرگاه

Baad.ghees

بادغیس

U.ruz.gaan

ارزگان

Baam.yaan

بامیان

Panj.shayr

پنجشیر

Ha.zaa.ra.jaat

هزاره جات

Kun.duz

کندز

Daai.kun.dee

دای کندی

Nan.gar.haar

ننگرهار

Sa.re.pul

سرپل

Za.ranj

زرنج

Qa.laat

قلات

Zaa.bul

زابل

Ghaz.nee

غزنی

Taach.qur.ghaan

تاچقرغان

Su.roo.bee

سروبی

Faiz.aa.baad

فیض آباد

Keshm

کشم

Khost

خوست

Gar.dayz

ردیز

Faar.yaab

فاریاب

Jawz.jaan

جوزجان

Lagh.maan

لغمان

Noo.res.taan

نورستان

Pak.tee.kaa

پکتیکا

Kaa.pee.saa

کاپیسا

Sheen.waar

شینوار

Taa.lu.qaan

تالقان

Neem.roz

نیمروز

Hin.doo.kush

هندوکش

Paa.meer

پامیر

Paa.meer

پامیر