قاموس کبیر افغانستان به تاریخ ششم ماه جولای 2015 به طور رسمی آغاز به کار کرد و مرحله به مرحله به پیش رفته گسترش یافت. از اولین روز کار پروژه تا ایندم، همه روزه مجریان این خدمت ملی افزایش یافت و امید برآنست که جهت اعتلاء، توسعه و غنای مزید این گنجینۀ ملی، در آینده های دور و نزدیک، به تعداد کارکنان آن مضاعفه صورت گیرد.
.ما منحیث بنیانگذاران این لغتنامه اجر جاری خدمات رایگانی که در تکامل آن صورت میگیرد به ارواح مادران و پدران ما و بزرگان ادب افغانستان عزیز بخشیده استدعای مقبولیت مینمائیم

بنیانگذاران قاموس کبیر افغانستان

بنیانگذاران قاموس کبیر افغانستان و بخش های که مربوط هریک ایشان است، در ذیل معرفی میشوند.

قیس کبیر

E-Mail-Adresse
Afghan German Online

دیپلوم انجنیر قیس کبیرد «KIT» پوهنتون (کارلسرو انسـتیـتوت فار تکنالوژي) د الکترو تخنیک په څانګه کې لوړې زدکړې کړې دي. اوس د زیمنس په کمپنۍ «Siemens AG» کې د سیستمونو د آتومیشن « Automation Systems» د چارو په برخه کې کار کوي او ور سره جوخت د مایکروسافت د سیستمونو« MCSE» انجنیر هم دی، چې د « MSDN» (مایکروسافت دیفلوپمنت نیتورک) غړیتوب لري. دغه راز انجنیر قیس کبیر ته د لیکوالۍ او ژباړو تر څنګ، د افغان جرمن آنلاین د متصدیانو د ډلې مشر توب ور له غاړې دی. همدا رنګه د «قاموس کبیر» د پروژې بنسټګر، تخنیکر او مهتمم هم دی.

وظائف و خدمات من برای قاموس کبیر افغانستان:
 گذاشتن اساس یک طرح جامع  برای قاموس از نگاه دیزاین و انتخاب تکنالوجی برای تحقق قاموس کبیر افغانستان.  نظر به تخصص و تجربۀ کاری خودم تصمیم بر آن شد، تا از سیستم های میکروسافت برای تحقق بخشیدن قاموس استفاده شود. این سیستم ها در ذیل معرفی میشوند:      
       - ویندوز سرور 2012 R2 به حیث آپریتینگ سیستم   
- مایکروسافت انفارمیشن (اطلاعاتی)  سرور به حیث وبسرور   
- مایکرو سافت  SQL-Server برای ذخیره سازی به حیث دیتابس (بانک اطلاعاتی) 
- مایکرو سافت  Visual Studio برای انکشاف  سافتویر های مورد ضرورت
- انکشاف وبسایت دخولی قاموس کبیر افغانستان برای داخل نمودن معلومات در  دیتابس ها(بانک های اطلاعاتی)  توسط اعضای تیم کاری
- انکشاف وبسایت قاموس کبیر افغانستان  برای جستجو لغات و دیگر معلومات برای مراحعین
- هماهنگی و همکاری با سافتویر توسعه دهنده در چوکات Visual Studio با C-Sharp ... . این سافتویر معلومات مورد نظر را از دیتابیس ها (بانک های اطلاعاتی) یافته و به وبسایت  خروجی ارسال می کند.
- بازنگری روزمرۀ لغات و معلومات های دیگری که داخل سیستم می شوند از نگاه layout ( ترتیب  شکل آن)
- حفاظت و ذخیره کردن روزمرۀ  کل سیستم قاموس کبیر افغانستان.
- برقرار نمودن روابطه و انتقال معلومات های مورد ضرورت همه روزه بین نویسندگان و همکاران قاموس در   سرا تا سر دنیا.
- مدیریت مالی ارائه دهنده تکنالوجی اطلاعاتی (IT- Provider Strado AG) و کمک کنندگان خصوصی ما

صالحه واهب واصل

E-Mail-Adresse
Afghan German Online

استاد صالحه واهب واصل، متولدۀ شهر کابل، از سال 1988 به این طرف از کشورش مهاجر شد و با تحصیلات مافوق لیسانس در رشتۀ تجارت و مارکیتنگ و دوام تحصیلات در هالند تا سویۀ کدر نرس، کمپوتر، دفتر داری و حسابداری دفتری فعلاً در هالند به سر برده وظیفۀ نرسنگی را ایفاء می کند. وی شاعر، نویسنده، نقاش، دیزاینر، دارندۀ پیشتر از 27 اثر ادبی شامل (مجموعه های غزل، تک بیت ها، مخمسات، اشعار نیمائی، چهارپاره ها و داستان های کوتاه) می باشد، وی در کنار تابلو های نقاشی اش بیشتر از 800 دیزاین دیجیتال را دارنده میباشد. دست آورد هایش عبارتند از: سه مدال طلا به ارتباط خدمات ادبی وی با همکارش عبدالتواب وهاب در ایجاد کتب رنگین شانزده گانۀ شان، از طرف تلویزیون نور. یک اوارد فرهنگی ادبی از طرف اتحادیه (UvAviN). یک اوارد به مناسبت کسب لقب «استاد ادب دری» از طرف آئینۀ افغانستان، و یک اوارد مطبوعاتی از طرف کانون فرهنگی (Akis) در اطریش به پاس فعالیت هایش در نشریۀ بانو می باشد که مدت پنج سال سمت مدیر مسؤول این مجلۀ را عهده دار بود، دو سال مدیر مالی کمسیون سرتاسری زنان، از 2012 تا امروز رئیس کمسیون زنان سرتا سری هالند و عضو هیأت مدیره در اتحادیۀ (UvAviN) میباشد. در سال 2007 یکی از بنیان گذاران شرکت (O Foundation)، برندۀ 48 تقدیر نامه، تحسین نامه، سرتیفکت و دیپلوم های درسی میباشد. از سال 2010 تا ایندم عضو فعال هیأت مدیرۀ پورتال افغان جرمن آنلاین. وی از مارچ سال 2017 به این طرف عضویت هیأت شورای مشورتی «جمهوری سخن» را نیز کسب کرده و درین راستا به طور افتخاری فعال است.

:وظائف و خدمات من برای قاموس کبیر افغانستان

- مدیریت و منجمنت تمام بخش های قاموس از نظر زبانی و تصحیحات املائی و انشائی
- اهتمام لغات در بخش مجمع اللغات و باقی بخش ها
- تنظیم بخش معلومات عمومی
- باز نویسی اصطلاحات عامیانۀ افغانستان نوشتۀ (عبدالله افغانی نویس)
- منجمنت، اهتمام، تنظیم و جابجا سازی بخش نخبگان، هنرمندان، شعراء و نویسندگان
- تنظیم بخش آشپزی با تمام پی دی اف ها و عکس ها به همکاری محترمه وحیده مجید
- مسؤولیت بخش ضرب المثل ها، مقوله ها، کنایات و گفته ها در (مختصات افغانستان)
- تنظیم نوشتاری بخش سوانح همکاران قاموس در بخش (دربارۀ ما)
- معرفی همکاران جدید و تازه وارد در کار قاموس
- مسؤولیت بخش جغرافیه به همکاری محترم داکتر عبدالله کاظم
- تنظیم و ثبت ویدیوی های رهنما در تمام بخش ها - تنظیم بخش دستور زبان - کنترول، نوشتن و تصحیح تلفظات لغات به لاتین
- کنترول ایمیل های رسیده با لغات جدید از طرف جستجو کنندگان و دخولی آنها در قاموس و پاک کاری لغات نامأنوس از ایمیل
- مشورۀ تنظیم نقشه، رنگ و امکانات کلیدی و ایجاد سهولت ای جستجو در صفحۀ نخست
***************************************************************************************************************************************************************************************************************************

بخش زبانی (از لسان دری به پښتو و انگلیسی)

Shaima Ghafury

E-Mail-Adresse

پوهندوی استاد شیما غفوری در ۱۳۳۷ هـ. ش (۱۹۵۸ ع) در شهر کابل چشم به جهان گشود. لیسۀ عالی رابعۀ بلخی کابل را با سپری نمودن امتحانات ارتقایی در سال ۱۳۵۴ هـ. ش (۱۹۷۵ع) به پایان رسانید. در همان سال از طریق امتحان کانکور پوهنتون در کتگوری عالی ترین نمرات به بورس تحصیلی در رشتۀ انجنیری زراعتی درکشور بلغاریا اعزام شد. بعد از اختتام دورۀ تحصیل تا درجۀ ماستری با دو مدال طلا و اخذ لقب ممتازترین فارغ التحصیل سال ۱۹۸۱ کلیه پوهنتون های بلغاریا، شامل کادر علمی پوهنزی زراعت پوهنتون کابل گردید و تا رتبه علمی پوهندوی رسید. در سال ۱۹۹۲ مجبور به ترک وطن شد و در کشور آلمان اقامت گزید. در آلمان در رشتۀ مشاورت در امور اجتماعی و رفع قرضداری تحصیلات خویش را تکمیل نموده و به حیث مشاور «امور اجتماعی و قرضداری» مصروف کار رسمی میباشد. وی در فعالیت های رضاکارانۀ غیر انتفاعی نیز مصروف و از سال ۱۹۹۴ به اینطرف سِمَت رئیسۀ انجمن غیر انتفاعی (مدد رسانی افغانی) را که به خصوص در راستای کمک به زنان و تعلیمات دختران در قریه جات دورافتادۀ کشور فعالیت دارد، عهده دار و همچنان عضو هیئت اجرائیه کانون هماهنگی زنان افغانستان میباشد. شیما غفوری در قسمت مساعدت و انتگراسیون خارجی ها در آلمان نیز فعالانه خدمت مینماید. وی بر اساس فعالیت های اجتماعی خویش در آلمان مفتخر به اخذ لقب (زن شجاع سال ۲۰۱۴ ع)، مدال عالی خدمت ریاست جمهوری فدرال آلمان در سال ۲۰۱۲ و نشان شهر ماربورگ ۲۰۱۳ نایل آمده است. علاوتاً در زمرۀ هفت زن خارجی دارای ظرفیت عالی در سال ۲۰۰۸ در ایالت هیسن آلمان شمرده شده و به تعدادی از تحسین نامه ها وتقدیر نامه ها به حیث فعال حقوق زن از جانب مؤسسات مختلف نایل گردیده است. پوهندوی غفوری نویسندۀ توانا و شاعر رسالتمند و زیبا کلام است که دارای یک مجموعۀ شعری به نام (آه نارسا) میباشد. در سپتمبر سال ۲۰۱۵ به صفت « استاد ادب دری» از جانب آئینۀ افغانستان با اخذ تروفی شناخته شد. علاوه بر سایر فعالیت ها شیما غفوری بعد از موج پناهجویان در آلمان از سال ۲۰۱۵ به این طرف به حیث «مدافع و منادی مهاجرین» در شهر ماربورگ تقرر یافته است که دفاع از حقوق پناهندگان، رسا ساختن صدای آنها و کمک های مشخص عملی در صدر امور کاری وی قرار دارد.

Farani

E-Mail-Adresse

شاعر، لیکوال او ورځپاڼه لیکونکی استاد مسعود فاراني د ۱۹۴۷ کال د مارچ پر یو ویشتمه (۲۱) په کابل کې زیږیدلی دی. استاد مسعود فاراني په ۱۹۶۵ کال کې د ښونځي له پای ته رسولو سره سم په کار پیل وکړ. شپږ کاله یې د امیر عبدالرحمن خان په نوي پرانستل شوي ښونځي کې د ښونکي په ټوګه دنده تر سره کړه، له هغه وروسته جرمني ته لاړ او د افغان، ترک او هندي روڼ اندو له کړیو سره همکلامه او همغږی شو. ښاغلی مسعود فاراني په جرمني کې د افغان محصلینو د لومړنۍ اتحادیې له بنسټ ایښودونکو څخه دی، له همدې کبله د ۱۹۷۱ میلادي کال څخه بیا تر ۱۹۷۴ پورې په جرمني کې استوګن شوی دی، خو د ۱۹۷۴ کال په پای کې بیرته وطن ته ستون شو. څه موده یې د «انیس» ورځپاڼې او «ژوندون» مجله کې د اجیر کارکونکي په توګه دنده تر سره کړې، څلور کاله د «میرمن» مجلې د مهتمم په توګه پاتې شوی دی، خو وروسته یې بیا له «طفل و مادر» نومې مجلې سره رسمي کار پیل کړ. اوس د «افغان جرمن آنلاین» د ویبپاڼې فعال غړی دی او د «قاموس کبیر» په ژبنۍ برخه کې یو فعال مهتمم هم دی.

:وظائف و خدمات من برای قاموس کبیر افغانستان

Nasiba

E-Mail-Adresse

نصیبه اکرم حیدري د ۱۳۳۲ هـ ش کال د مرغومي(جدي) په شپاړسمه په کابل ښار کې زیږیدلې ده. په کابل ښار کې د رابعې بلخي لیسې له پای ته رسولو وروسته د کابل پوهنتون د وخت د ادبیاتو پوهنځي د ژورنالیزم د څانګې له پای ته رسولو وروسته یې، په علمي کادر کې د شاملیدو په هیله، د کابل پوهنتون په نشراتو کې په کار پیل وکړ. وروسته بیا لومړی د بهرنیو چارو وزارت په فرهنګي دفتر او بیا د بهرنیو چارو د وزیر د سکرتر په ټوګه و ټاکل شوه. په ۱۹۷۴ میلادي کال کې له یوه تحصیلي بورس نه په استفادې سره د ژبې او سکرتریت په څانګه کې آسترالیا هیواد ته لاړه. هیواد ته له راتګ یو کال وروسته د وطن پریښودلو ته اړ شوه اوبیرته استالیا ته لاړه. په ۲۰۰۹ کال کې د پښتو او دري ژبو د ژباړې جواز نامه تر لاسه کړه، په ۲۰۱۲ کال کې یې د ټولنیزو خدمتونو دیپلوم تر لاسه کړ، او په ۲۰۱۳ کال کې د ټولنیزو خدمتونو د هم آهنګۍ دیپلوم تر لاسه کړ. استرالیا ته له رسیدو سره سم یې نه ویشت (۲۹) کاله د استرالیا د آی سي نیلسون په موسسه کې لومړی د عایداتو د مدیر او بیا تر اوسه پورې د نړیوال استقرار په موسسه (اس بي اس) کې د بشري خدمتونو د کواردنتور په توګه کار کوي. له خپل کاري وخت نه اضافه کارونه هم تر سره کړي دي چې مهم یې دا دي: د استرالیا په ملي رادیو کې یې د دولس کالونو له پاره یې د دري او پښتو پروګرامونو د بردکاستنګ د ژورنالست په توګه کار کړی دی. له ۱۹۹۲ کال نه تر اوسه پورې د اونۍ د پیښو ژباړنه او د استرالیا په ملي تلویزیون کې د مستندو فلمونو د لمنلیکونو ژباړنه پاتې شوې ده. د دې له لوري دوو زباړل شوو مستندو فلمونو نړیوالې جایزې هم ګټلې دي. د نصیبه اکرم حیدري د خیریه کارونو په برخه کې باید و ویل شي چې آغلې نصیبه اکرم د استرالیا په هیواد کې د هیواد له پاره د د بشري خدمتونو له نسټ ایښودونکو څخه ده. د دغو خدمتونو په لړ کې دا توانیدلې ده چې خپلو درې سوه(۳۰۰) بې سر نوشته هیواد والو ته آسترالیا کې د قبلیدو زمینه برابره کړي. څوارلس کاله یې د ماین پاکۍ له یوې موسسې (Austcare) سره خدمت کړی دی. د بهسودو د ښونځي جوړول، د قلاه مرادبیگ و چاریکارو د کتابتونونو جوړول، د ماشومانو په روغتون او هرات پوهنتون کې د لنډ مهله پروژو سره کار، ده راز له سیلاو ځپلو سره مرسته یادولای شو. نصیبه اکرم حیدری شاعره او لیکواله هم ده. لیکنې یې په ژوندون، گلبرگ، نوا او د استرالیا په افغان خپرونو کې نشر شوې دي. یو اثر یې د "غروب غربت" تر سرلیک لاندې خپور شوی دی. نصیبه اکرم د ۲۰۰۵ او ۲۰۱۵ کلنو تر منځ د ټولنیزو خدمتنونو د پنځو جایزو په ګټلو سره د ښځو د رهبري مقام ته لوړه شوې ده.

:وظائف و خدمات من برای قاموس کبیر افغانستان

Dr. Bahar Rayia Qureichie

E-Mail-Adresse

دختری که در مدت خیلی کوتاه فعالیت های چشمگیری از خود نشان داد و باعث رشد بیشترش در تحولات امروزی گردید بانو قریشی داکتر استاد دانشگاه شاعر نویسنده ، فعال مدنی مسول کمیته ارتباطات داخلی و خارجی موسسه سازمان جوانان هدفمند افغانستان ریسه بانوان سازمان انسجام نخبه گان افغانستان داکتر سازمان. Kidness sharing project kSp
کارمند موسسه Support Humanitarian Right of Afghan woman .........
Woman Relation manager in international Rumi Award کارمند
داکتر راضیه قریشی فرزند انجیر ضیاو الدین قریشی " در سال ۱۹۹۵ در کابل. به دنیا آمد. در حالی. از که باشنده اصلی پنجشیر می‌ باشد وی فارغ تحصیل از دانشگاه طبی کابل می‌باشد. همچنان استاد در چند دانشگاه غیر دولتی در کابل ایفای وظیفه نمود. دانشگاه خورشید دانشگاه رابعه بلخی
داکتر راضیه قریشی در سال2018 به نوشتن دو اثر علمی آغاز کرد (کتاب عقب مانده گان علم ) و رومان (مرگ تدریجی یک رویا) همچنان جز ۴۵زن تاثیر گذار افغانستان در جشنواره رومی اوارد. در لاس وگاس آمریکا توانست مقام بگیرد . ایشان فعالیت هایش را از طریق رسانه های مختلف و موسسات گوناگون به پیش بُرد و هم اکنون این شخصیت تاثیر گذار فعالیت های خود را رشد داده و میخواهد مسیر را برای بانوان که انگیزه خود را از دست داده ایجاد نماید . داکتر بهار قریشی جوان سرشار از تحصیل نبوغ شاعر نویسنده داری ۲۰۰قطعه شعر رباعیات مخمس دوبیتی غزل شعر سفید میباشد تا اکنون به چاپ نرساند است .داکتر بهار قریشی به زبانهای دری/ فارسی، پشتو، المانی و انگلسی آشنایی دارد نویسنده مطالب طبی در قا موس کبیر افغانستان و نشر مطالب طبی، تشریح امراض و وقایهٔ آنها می باشد .
وظائف و خدمات من برای قاموس کبیر افغانستان
نشر مطالب طبی، تشریح امراض و وقایهٔ آنها

Rahmat Arya

E-Mail-Adresse

رحمت آریا : د کابل په پغمان کې زېږېدلی دی. د حبیبې لیسې فارغ، د کابل پوهنتون د حقوقو او سیاسی علومو فارغ او د پوهنې په وزرات کې یې کار کړی دی. د کمونیستانو د واکمنۍ پر مهال د حفیظ الله امین، کارمل او نجیب په دورو کې سیاسی زندانی وو. په بهر کې یې په انتروپولوژۍ کې تخصصی زده کړې کړي دي.

ولي الله ملکزی

E-Mail-Adresse

ولي الله ملکزی پسر شادروان محمد امین ملکزی، در سال 1337 هجری شمسی در ولسوالی نرنگ ولایت کنر به دنیا آمد. مکتب ابتدائیه را در لیسه نرنګ و از صنف هفت تا دوازه را در کابل به اتمام رسانیده است. بعد از کودتا خونین ثور، با خانواده اش مانند هموطنان دیګر به پاکستان مهاجرت کرد. بعد از سپری کردن سه سال در پشاور، به اساس یک بورس تحصیلی برای مطالعات بیشتر به عربستان سعودی فرستاده شد. وی در سال 1986 میلادی از پوهنتون مدینه منوره به رشته های تاریخ و ژورنالیزم نایل لیسانس شده و به پشاور باز گشت. شروع کار مسلکی وی به صفت عضو هیئت تحریر مجله « د حق پاڅون » بود که دونیم سال بعد به عنوان مدیر همین مجله منصوب ګردید. از سال 1992 تا 1995، در پوهنتون مهاجرین افغان بنام « دعوت » در فاکولتۀ ادبیات منحیث استاد زبان عربی و تاریخ معاصر مقرر شد که درعین حال، به صفت مدیر مجله اکادمیک پوهنتون مذکور ایفای وظیفه می کرد. ایشان در سال 1998 از پوهنتون پشاور در ادبیات کلاسیک زبان عربی ماستری خویش را اخذ نمود و همزمان آژانس خبری «سهار» را ایجاد کرد که در جمع رسانه های آنوقت به عنوان یک منبع مستقل و منبع مهم مطرح بود. اکنون از بیست سال به این طرف با فامیلش، در ایالت کلیفورنیا زندگی میکند و با وبسایت های افغان جرمن آنلاین، تاند، افغان سباوون، ټول افغان، روهي، لر او بر و بینوا همکاری متداوم دارد و مقالات وی به نشر میرسد. بعد از به دست آوردن دیپلوم از سانواکین دیلتا کالج ایالت کالیفورنیا در سال 2006 در رشته روابط ژورنالیستیکی عامه، در پوهنتون «اندیانا» امریکا در دیپارتمنت زبان های شرق میانه و آسیای مرکزی- برای یک مدت مختصر زبان پشتو را تدریس می نمود. وی در شهر سانفرانسیسکو در تلویزیونهای «ځلا و نور» منحیث میزبان شریک پروګرام های متعددی را اجراء کرد. این همکار عزیز ما از چندین سال بدینسو در شهر سکرمنتو ( کالیفورنیا) با یکی از سازمانهای بین المللی برای جا بجا سازی پناهنده گان جدید خدمت می کند. موصوف در پروژه قاموس کبیر افغانستان در بخش تحقیق، تدقیق و ترجمه کلمات عربی را به دو زبان ملي( پشتو و دری) همکاری می نماید. ما در پهلوی همکاران دیګری این پروژه ملی،‌ علمي و اکادمیک بار دیګر، از همکاری ایشان تقدیر می نمایم.

عبدالقیوم میرزاده

E-Mail-Adresse

عبدالقیوم میرزاده فرزند عبدالباقی میرزاده متولد ۱۶ عقرب سال ۱۳۳۶ خورشیدی در یک خانواده متوسط شهری در گذر کلوله پشته شهر کابل بوده و تحصیلات ابتداییه را در مکتب نمبر ۶ ، متوسط را در لیسه عالی نادریه و میخانیکی کابل و تحصیلات عالی را در فاکولته های انجنیری و اقتصاد پوهنتون کابل به پایان رسانیده است وتحصیلات عالی را دررشته معلم ادبیات وزبان هلندی در پوهنتون تیلبورخ کشور شاهی هلند به اتمام رسانیده و فعلآ بحیث معلم زبان هلندی در کشور شاهی هلند ایفای وظیفه میکند. موصوف وظایف مختلف مسلکی و اداری را در داخل کشور در ادارات دستگاه ساختمانی بنایی، ادرات ناحیویی و ولایتی حزب وطن، شورای مرکزی اتحادیه های صنفی افغانستان، وزارت امور خارجه افغانستان و ماموریت دیپلوماتیک در خارج از افغانستان اجرا کرده و از سال ۲۰۰۰ بدینسو با خانواده خویش در کشور هلند زنده گی دارد. از موصوف مقالات متعدد در عرصه های اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی افغانستان در وبسایت های افغانی در داخل و خارج کشور به نشر رسیده است. همچنان کتابی تحت عنوان « ملت، منافع ملی و دولت ملت در افغانستان» نوشته موصوف به دست چاپ سپرده شده است و کتابهای دیگری زیر عنوان « مسئله زنان در افغانستان»، « قوم گرایی تهدیدی است علیه امنیت ملی کشور» نوشته های ایشان زیر کار ویرایش و تصحیح قرار دارد. ایشان در پهلوی این همه مصروفیت های تحقیقی در مسایل حاد ملی، اجتماعی و سیاسی در تکمیل پروژه قاموس کبیر افغانستان در عرصه های تحقیق، ریشه یابی کلمات دری و درج این کلمات با معانی و شیوه نگارش آن در مجموع الغات همکاری و معاونت می کنند.

بخش مسلکی از لسان دری به دری و پشتو عجالتاً شامل چهار جزء است «زراعت و مالداری»، «جغرافیه»، «حقوق و قضاء» و «معرفی اصالت افغانستان» که محتوای بخش اخیر این کتگوری ها را در بر دارد: (رجال و شخصیت های تأریخی)، (نخبگان، و شخصیت های تأثیر گذار تأریخی)، (شعراء، نویسندگان و هنرمندان)، (چهره های سیاسی و نظامی)، (دوره ها و اماکن تأریخی)، (تشکیلات دولتی و علمی) و (خوراکه و نوشیدنی افغانی). ناگفته نماند که دریچۀ اجزای دیگر این بخش هم برای انکشاف و توسعۀ بیشتر باز است. هموطنان ما می توانند در صورت لزوم ازدیاد یک جزء جدید درین بخش پیشنهاد شان را با ما از طریق دریچۀ نماس با ما» شریک سازند.

بخش مسلکی از لسان دری به دری و پشتو

کريم وزيري

E-Mail-Adresse

داکتر عبدالکریم وزیری متولد سال 1951 میلادی در شهر کابل بعد از فراغت از لیسۀ نجات (امانی) در ماه اپریل 1971 جهت تحصیلات عالی عازم آلمان شد. بعد از ختم دورۀ عملی و اشتودین کولیگ(Studienkolleg) از اکتبر 1973 الی سپتمبر 1978 دورۀ تحصیلات عالی را با اخذ درجۀ دیپلوم انجنیری (Dipl. Ing. agr.) در رشتۀ زراعت در پوهنتون شهر بن به پایان رساند. از اکتوبر 1979 الی مارچ 1983 دورۀ دکتورای خویش را دررشتۀ کیمیای زراعتی و فیزیولوجی نباتات طی کرده به اخذ درجۀ دکتورای زراعت (Dr. agr.) نایل گردید. بعد از آن ابتداء در موسسۀ تحقیقاتی زراعتی وزارت زراعت فدرال آلمان (FAL) در شهر براونشویک و بعداً در اینستیتوت تحقیقاتی زراعتی LUFA در شهر بن به حیث عضو علمی به کار های علمی و تحقیقاتی پرداخت. در سال 1991 از طرف اطاق زراعت راینلند (Landw. Kkamer Rheinland) به حیث کار شناس (Sachverständiger)در بخش کیمیای زراعتی نامیده شد. از سال 1991 الی 1998 به حیث آمر بخش تولید کودهای عضوی در کمپنی دیفینتال در شهر سیلپیش اشتغال داشت. درکنار وظیفه رسمی از 1992 الی 1995 به حیث عضوگروپ کاری مواد عضوی (Bio Abfall) در فدراسیون دفع مواد فاضلۀ عضویBDE در شهر کلن توظیف بود. در برج جون 1998 با تاسیس دفتر مشاورتی InRec به کار خصوصی در بخش حفاظت محیط زیست آغاز نمود. بتاریخ 9 می سال 2002 به حیث مترجم شخص صدراعظم جمهوری اتحادی آلمان آقای Gerhard Schröder در سفرش به کابل شامل هیئت وی بود. از نومبر 2002 الی اخیر سال 2004 به سمت عضو تیم مشاورتی از طرف وزارت همکاری های اقتصادی و انکشاف آلمان BMZ برای بازسازی مجدد فابریکۀ قند بغلان توظیف گردید. از جنوری 2005 الی دسمبر 2012 به حیث رئیس عامل فابریکه قند بغلان ایفای وظیفه نمود. در اکتبر 2010 مدال بانک انکشافی دولت فدرال آلمان DEG به ارتباط بازسازی مجدد فابریکۀ قند بغلان به وی اعطاء گردید. از سپتمبر 2014 الی اپریل 2016 به حیث عضو تیم کاری پلان گذاری پروژۀ زراعتی برای شمال افغانستان در موسسۀ همکاری بین اللملی (GIZ) وظیفه داشت. از 2014 به این طرف به قسم داوطلبانه به حیث عضو شورای اداری بنیاد آوتیست (ATZ) و قاضی افتخاری در محکمۀ اداری شهر کلن (Verwaltungsgericht Köln ) موظف است. به ارتباط کار های تحقیقاتی چند اثر از وی موجود است. در چوکات کارهای قاموس کبیر افغانستان در بخش زراعت همکاری دارد.

پوهاند محمد بشیر دودیال

E-Mail-Adresse

محمدبشيردوديال فرزند علي محمد در سال ١٣٤٠ ش. در ولایت کابل چشم به جهان ګشوده است ، دوره مکتب را در لیسه عالی حبیبیه تکمیل نموده و از طریق سپری نمودن امتحان کانکور شامل پوهنتون ګردید، تحصیلات دوره لیسانس اش را در رشته اقتصاد و توسعه ی زراعتی به پایان رسانیده است. بااستفاده از یک بورس تحصیلی ازطرف پوهنتون ایلونایز ایالات متحده امریکا، دوره ی ماستري خود را به سویه ی (MsC Hons) در پاکستان تکمیل و همچنان یک دوره ی از کورس (Micro Economics) را در پوهنتون بوخم کشور آلمان موفقانه سپری نموده است. در کنفرانسها، ورکشاپها و سیمیارهای متعدد علمی در داخل و خارج از کشور اشتراک نموده است، پرزنتشنها و مقالات علمی را ارائه نموده است. عضو اتحادیه نویسندګان و ژورنالیستان افغانستان، استاد در پوهنځی های زراعت، اقتصاد، اداره عامه وپالیسی، ژورنالیزم و علوم وترنری پوهنتون ننګرهار و پوهنتون کابل، عضو اکادمی علوم افغانستان و آمر انستیتیوت دایره المعارف آریانا، ،معاون پوهنځی علوم وترنری، معاون پوهنځی اقتصاد، رئیس پوهنځی اداره عامه وپالیسی، استاد کورس اداره در انستیتیوت خدمات ملکی کمیسیون اصلاحات اداری، ترنر درGTZ/PAL، استاد پوهنتون افغانها در پشاور، عضو و موسس مجمع دانشمندان و متخصصان افغانستان، عضوهیئت تحریریک تعداد مجلات وروزنامه ها (پوهه،انګازه،ارزښت،ننداره اوافغان يووالي) مدیر مجله علمی (پوهه)،عضو دفتر فرهنګی (A.H.F )، مدتی در پهلوی تدریس، مدیر تدریسی پوهنځی اقتصاد، آمر کتابخانه پوهنتون ننګرهار و مدیر نشرات، مسئول کمیته نصاب، عضو کمیته تضمین کیفیت پوهنتون ننګرهارو همچنان مدتی مسئول بورد برنامه ماستری در پوهنتون خراسان و مدتی هم معاون علمی پوهنتون خصوصی آریانا نیزبودند. در تهیه کتب نصاب جدید معارف نیز همکاری نموده است. دارای چندین تحسین نامه و تقدیرنامه بوده، سه بار جوایز ادبي سال را و پنج بارجوایز کانکور های ادبي را نصیب ګردیده است. طی سال۱۳۹۳ش. تقدیرنامه وزارت تحصیلات عالی ودر سال ۱۳۹۴ تحسین نامه خدمت عالی را از مشرانودجرګه و در سال۱۳۹۸ یک لوح تقدیر از ولسی جرګه بدست اودرده اند ، همچنان طی سال ١٣٨٩ جايزه اول کانکور ادبی را نصیب ګریده اند. در راديو- تلوېزيون ، مطبوعات و رسانه های چاپی و برقی حدود ۴۰۰مقاله و۷۴عنوان کتاب مستقل شان جاپ ګردیده است . غرض تحصیلات و اشتراک در پروګرامهای علمی، کنفرانسها و ورکشاپها به کشور های مانند آلمان،هندوستان،ايران،اتريش،پاکستان، ترکیه، هسپانیا و هنګری سفرنموده است. برای آثار علمی و تحقیقات تقریظ ومقدمه نوشته و برای هفت جلد آریانا دایره المعارف حدود ۵۷ ارتیکل نوشته اند . فعلاً عضو کادر علمی پوهنځی اقتصاد پوهنتون ننګرهار و عضو ادیتوریل بورد مرکز معلومات افغانستان در پوهنتون کابل( ACKU) و همکار قلمی تعدادی از رسانه ها و مجلات میباشند.

وظائف و خدمات من برای قاموس کبیر افغانستان:
       
   

لمر احسان

E-Mail-Adresse

احسان لمر در 6حمل 1335(26 مارچ 1956) در شهر کابل در خانوادۀ روشن ضمیر متولد گردیده، تعلیمات ابتدائیۀ را در مکتب سید جمال الدین افغان، تحصیلات عالی را در لیسه حبیبیه و رشتۀ تأریخ را در فاکولته علوم اجتماعی به اتمام رسانیده است. پس از طی دو سال خدمت عسکری اجباری ( 1980 ـ1979) و مأموریت کوتاه مدت دولتی در مارچ 1983 ازدواج و در اکتوبر همان سال کشور را ترک نموده است. حدود سه سال در دهلی جدید ریفوجی دفتر ملل متحد بود و بعد از سال 1986 در شهر رنس کشور فرانسه اقامت اختیار نمود. در مدت سی سال دوری از وطن با مطبوعات برون مرزی همیشه در تماس بوده و همکاری دائمی داشته است. بیش از 160 مقاله و نبشته را به نشر سپرده که اکثریت آنرا در پورتال افغان جرمن آنلاین میتوانید مطالعه کنید. اولین رسالۀ مطبوعاتی وی به عنوان (افغانستان از زبان علامه اقبال) به مناسبت سدۀ شهادت سید افغان در سال1376 در پشاور طبع گردید، رسالۀ دومی به نام (بیدار گران زمان سید جمال الدین افغان و محمود طرزی) در 1381 و حقایقی در بارۀ سید جمال الدین افغان در مارچ 2006 نشر گردید. وی سه فرزند یک پسر و دو دختر دارد که همه در فرانسه بسر می برند.

منصور شریف

E-Mail-Adresse

محمد شریف منصور در سال ۱۳۷۵ در ولایت بادغیس دیده به جهان گشود ، خانواده وی در دوران حکومت کمونیستی به ایران مهاجرت کردند و پس از سقوط آن حکومت به افغانستان برگشتند ‌، در سال ۱۳۸۱ خانواده منصور دوباره به ایران رفتند و در شهر مشهد ساکن شدند و او شامل مکتب شهید محمد خانی شد و پس از بازگشت به کشور در سال ۱۳۹۳ از لیسه حنظله بادغیسی فارغ التحصیل شد . منصور سه سال در مراکز علمی بادغیس مانند دانشسرای علمی طیبه به عنوان استاد به تدریس دری و تاریخ پرداخت و پس از آن مدتی در کمیسیون مستقل انتخابات بادغیس ایفای وظیفه کرد . منصور اولین کتابش را در سال ۱۳۸۹ نوشت و از آن زمان تاکنون کتاب ها ، رساله ها و مقالات تاریخی و غیر تاریخی زیادی نوشته است . کتاب های منصور که منتشر شده اند : عصر دلاوران خورشید پشت ابر امپراتوری درانی (جلد اول) تعدادی از کتاب های دیگر منصور : سلسله هوتکی ( ۲ جلد ) سرگذشت یک رئیس جمهور امپراتوری درانی (جلد دوم ) و آمدند رهبر عصر نوین انقلاب شکوهمند سفید یلدای من (رمان تاریخی) روسپی و روحانی تاریخ ۴۷ ساله جمهوری افغانستان شاهزاده در خاورمیانه
در قاموس کبیر افغانستان مسؤولیت معرفی «رجال و شخصیت های تأریخی» به عهده دارد.

اعظم سيستاني

E-Mail-Adresse

کاندید اکادمیسین اعظم سیستانی، در پنج دهه اخیر یکی از چهره های شناخته شدۀ فرهنگی افغانستان در عرصه تأریخ نگاری است. او متولد(۱۹۳۸م) در ولايت نيمروز است، پدرش شيراحمد نام داشت. پدر کلانش محمد یوسف بارکزی بود که در عهد امیر عبدالرحمن خان، بخشی از عمرش را در نگهداری از سرحدات نیمروز سپری کرد و بعد از تقاعد در نیمروز باقی ماند و روستای محمد یوسف را در جوار "تهانه ماککی" آباد نمود که اعقارب وی تا هنوز در آن روستا در ولسوالی کنک زندگی دارند. سیستانی فاکولتۀ ادبيات را در ۱۹۶۵ به پایان رساند و بنابر مشکلات زندگی مجبور گردید معلم شود. در اواخر سال۱۹۸۰م در اکادمی علوم افغانستان پذيرفته شد و تا ۱۹۹۲ دراکادمی علوم کار کرد. با رویکار آمدن دولت ربانی مجبور به ترک وطن شد و اکنون در کشور سویدن با خانواده خود زندگی میکند. او از سال ۲۰۰۴ تا کنون با افغان جرمن آنلاین همکاری دارد و از وی ۵۸۸ مقاله ورساله (بشمول۴۲) کتاب به نشر رسیده است که در آرشیف مقالاتش قابل دسترسی میباشد. وی بخش رجال و شخصیت های تاریخی را در قاموس کبیر افغانستان رهنمایی میکند.

عبدالله کاظم

E-Mail-Adresse

داکتر سیدعبدالله کاظم متولدۀ سال 1942 در کابل، بعد از فراغت از لیسه حبیبیه و پوهنحی اقتصاد پوهنتون کابل در 1963 شامل کدر تدریسی فاکولته اقتصاد گردید. در سال 1971 به اخذ دوکتورا در«رشته اقتصاد و علوم اجتماعی» در اطریش نایل آمد و به حیث استاد در پوهنحی اقتصاد پوهنتون کابل قبول شد. در 1973 به رتبه علمی «پوهندوی» ارتقا کرد. در 1974 تا 1978 نخست منحیث آمر دیپارتمنت و بعد به حیث رئیس فاکولته اقتصاد ایفای وظیفه کرد. بعد از کودتای ثور به تشکیل «حزب وحدت ملی افغانستان» در 1980 به حیث آمر بانک ملی افغان به لندن رفت، در 1981 عازم ایالت کالیفورنیا در شهر «سن هوزه» شده آنجا اقامت گزید. آثار و کتب زیاد تألیف کرد، بخصوص دو کتاب وی یکی "زنان افغان زیر فشار عنعنه و تجدد" در 2005 و دیگرش معنون به "هرات از قیام حوت تا امروز ـ با ذکر مختصر از پیشینه های تاریخی" که در 2011 به چاپ رسیده از شهرت خوبی برخوردار اند. در 1974 به اخذ مدال عالی معارف نایل گردید. در 1981 عضو مؤسس انجمن مهاجرین افغان در شهر فرانکفورت ـ جرمنی بود، در 1982 عضو مؤسس انجمن فرهنگی افغانها در پورتلند (ایالت اوریگان) و از 2006 تا اکنون عضو مؤسس و رئیس انجمن «سالمندان افغان در بی ایریا ـ کالیفورنیای شمالی» بوده است. در 1974 به اخذ مدال عالی معارف نایل گردید. در 1981 عضو مؤسس انجمن مهاجرین افغان در شهر فرانکفورت ـ جرمنی بود، در 1982 عضو مؤسس انجمن فرهنگی افغانها در پورتلند (ایالت اوریگان) و از 2006 تا اکنون عضو مؤسس و رئیس انجمن «سالمندان افغان در بی ایریا ـ کالیفورنیای شمالی» بوده است. داکتر کاظم به حیث تحلیلگر مسائل افغانستان بیش از 500 تحلیل سیاسی را در رادیوها و تلویزیونها ارائه کرده است. در 1993 حرکت سیاسی «نهضت وحدت ملی افغانستان» را آغاز کرد و در 1994 به حیث «منشی عمومی دارالانشای» آن انتخاب گردید


همکاران اسبق

مرحوم استاد خ. هاشمیان

مرحوم سید خلیل الله هاشمیان متولدۀ سال 1306 هـ، ش در شهر قلات با تحصیلات ثانوی در لیسه استقلال کابل. یک دوره مأموریت حدود ده سال در وزارت أمورخارجه از سال 1325 تا 1334 و سه سال اخیر آن از 1950 تا 1953 سکرتر دوم و قونسل در سفارت کبری افغانستان در لندن، مأموریت در وزارتخارجه در اثر ازدواج با خانم انگلیس خاتمه یافت و از سال 1954 تا 1960 به مشاغل آزاد، به شمول تجارت، مصروف بود. - ترجمانی با سه پروفیسر امریکایی که در پوهنځی تعلیم و تربیه.ترجمۀ یک کتاب حدود 250 صفحه به عنوان (سیر تمدن در مسیر تاریخ)، ترجمۀ متن کامل پلان پنجسالۀ اول به زبان انگلیسی که چاپ و نشر نشده، دریافت بورس تحصیلی در امریکا در ماه جولای 1970 و برنده شدن امتحان کانکور در بین هفت کاندید دو لیسانسه از پوهنتون کابل و پنج لیسانسه از وزارت معارف، در ماه جنوری 1971 در پوهنتون دولتی اندیانا درایالت اندیانا در شرق امریکا شامل فاکولتۀ زبانشناسی، دورۀ ماستری در مدت دو سال با دریافت دیپلوم (ماستر آف ساینس)، اما وی علاوه بر 36 کریدت دورۀ ماستری، تا ماه می 1973 در دو رشتۀ علم زبانشناسی 14 کریدت اضافی گرفت و هم امتحان شمول در دورۀ داکتری را موفقانه گذشتاند، دررشته های زبانشناسی دماغی و سیکالوجی هر کدام دو سمستر و در رشتۀ زبانشناسی روانی سه سمستر گرفته بود، زیرا رسالۀ ( تیزس) داکتری وی در رشته زبانشناسی روانی به حیث یک تحقق مشاهداتی تکمیل گردید. در ماه مارچ 1980 از کابل فرار و از طریق جرمنی در سال 1982 به امریکا مهاجر شد. رساله (تیزس) داکتری وی را که در رشتۀ (زبانشناسی روانی) تکمیل شده، هفت پروفیسر زبانشناسی امضاء کرده که هر کدام تا سال 1977 حد اقل بیست کتاب طبع شده داشت، و اینها هر کدام در یک مرحلۀ تحقیق او را رهنمائی میکرد، مدت پنجسال در دو کالج در کلیفورنیا تدریس کرد، و بعد از آن از سال 1988 تا سال 2014 مؤسس و مدیر مسؤول مجلۀ (آئینه افغانستان) بود، در کابل در دورۀ تدریس در پوهنځی ادبیات دو اثر نوشته بود. به نام ( تخنیک های ترجمه در 54 صفحه، ریشه و پیوند زبان دری در 65 صفحه). در امریکا علاوه بر80 مقاله در موضوعات مختلف زبانشناسی که در مجلۀ (آئینه افغانستان) نشر شده، دو اثر ذیل نیز به مصرف شخص خودش طبع و توزیع شده است:
اول – "زندگی امیر دوست محمد خان امیر کابل" معروف به تاریخ موهن لال کشمیری، ترجمه از زبان انگلیسی به زبان دری، در دو جلد،
دوم – "تحقیقی پیرامون سوابق تاریخی و موقف حقوقی قرارداد و خط دیورند" در 160 صفحه، تاریخ طبع 2011، هردو 500 نسخه، چاپ در کلیفورنیا –امریکا.

راتب فقيري

E-Mail-Adresse

احمد راتب فقیری، فرزند دکتور محمد آصف فقیری درسال ۱۹۵۶ درشهر کابل تولد یافته و بعد از فراغت از لیسهٔ غازی، درآغاز سال ۱۹۷۳ شامل پوهنځی حقوق وعلوم سیاسی پوهنتون کابل شد. در طول سالهای تحصیل یکی از محصلین ممتاز رشتهٔ قضائی این پوهنخی بوده ودر سال ۱۹۷۶ دیپلوم لیسانس خود را در رشتهٔ حقوق خصوصی ازین پوهنتون بدست آورد. بعد از سپری نمودن خدمت مقدس عسکری، در جولای ۱۹۷۸ احمدراتب فقیری شامل کورس ستاژ قضائی وزارت عدلیه آنزمان شده و این کورس یکساله را با بلندترین مجموع نمرات دورهٔ خویش در جولای ۱۹۷۹به پایان رسانید. سپس بحیث قاضی در دیوان ترافیک محکمه مرافعهٔ ولایت کابل به کار آغاز نموده و تا فبروری ۱۹۸۲ درین پُست اجرای وظیفه نمود و بعدأ به اتهام مخالفت سیاسی با اشغال کشور توسط روسها یک دورهٔ طولانی را در زندان پُل چرخی سپری کرد. در سال ۱۹۸۹ بعد از رهائی از زندان، تحت فشار خاد مجبور به ترک وطن شده در هالند بحیث پناهندهٔ سیاسی پذیرفته شد. احمد راتب فقیری شامل فاکولتهٔ حقوق پوهنتون امستردام (UvA) شده وبه ادامهٔ تحصیلات قبلی اش، درسپتمبر ۱۹۹۶ دیپلوم فوق لیسانس خود را در رشتهٔ حقوق بین المللی بدست آورد. سپس بحیث ترجمان رسمی وزارت عدلیهٔ هالند به کار آغاز نمود. موصوف از سال ۲۰۱۲ بدینسو در پهلوی وظیفهٔ مذکور، بحیث استاد حقوق جزأ در انستیتوت ترجمان ها برای محاکم مستقر در شهرزندام هالند، ایفای وظیفه میکند.