Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتوشرحمعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
Base, foundation, substratum, cornerstone, substructure
سټه، بنیاد، د هر څه شي اصل او بېخ
 

​کلمۀ عربی، به معنی تهداب - اصل هرچیز - بنیاد -  شالوده - پایه

اسم معنیعربی/us - اُسّ/اس
Insult, offend, abuse, disparage, libel, slander, defame, denigrate, speak to or treat with disrespect

​سپکاوی، بې احترامي، ښکنځلې

 
کلمۀ عربی که در عربی /اساءة / نوشته میشود، بمعنی توهین - بی حرمتی - دشنام بی ادبی کردن، هتک حرمت کردن​. / هاشمیان
مصدر - اسم مصدرعربی/e.saa.'a/اسائه
dishonor, insult

​بې ادبي، نه درناوی، سپکاوی، 

​«قصد اسائۀ ادب نداشتم»:یعنی نمی خواستم بی ادبی کنم، یا حرف بی ادبانه ای بزنم

​ترکیب عربی، به معنی بی ادبی - بی احترامی - توهین و اهانت

اسم مرکبترکیب عربی و عربی/e.saa.ne'.adab/اسائهء ادب
Teachers, educators, tutors, instructors

​د /استاذ/ جمع بڼه: ښونکي، استادان

 

​اَساتِذَه- کلمۀ عربی، جمع استاذ، استاد، به معنی معلم - رهبر، رهنما

اسم جمع - اسم فاعل - صفتعربی/a.saa.te.za/اساتذه
Teachers, educators, instructors, lecturers, tutors, masters

​د /استاد/ جمع بڼه: ښوونکي

اساتید زیاده تر اوقات در مکاتیب و مسائل تحریری استفاده میشود و در زبان عام چندان عمومیت ندارد. اصلاً کلمۀ عربی میباشد
جمع استاد، استاد ها، استاد های مکتب و فاکولته
اسم جمع - اسم فاعل - صفتعربی/a.saa.teed/اساتید
Teachers, Educators, Schoolteachers, Masters  

​جمعِ استاذ (معرب استاد)، آموزگاران، مدرسان، مربیان، معلمین، ​ کسانی که علم یا هنری را به دیگران تعلیم می‌ دهند

اسم جمع - صفتمعرب/a.saa.teez/اساتیذ
Captivity, imprisonment, confinement, custody, detention, arrest

​یرغملتوب، بندیتوب، په زندان یا نظارت کې ساتل، نیول کیدل

 

کلمۀ عربی که در عربی /اسارة/ نوشته میشود، به معنی محبوس بودن - در زندان یا تحت نظارت قرار داشتن - دربند بودن اسیری، اقتناص، حبس، زندانی، قید، گرفتاری، بندش، بندگی، بردگی

مصدر متعدی - اسم مصدرعربی/a.saa.rat/اسارت
؟؟؟  

​آور بن مضارعِ آوردن به معنی آورنده؛ اسارت آور یعنی به ارمغان آورندهٔ اسیری، بندگی و بردگی

اسم مرکب - صفتترکیب دری و عربی/a.saa.rat.aa.war/اسارت‌ آور
Captive  

​اسارتآمیز، محبوس و زندانی، حاکی از قید و اسیری

اسم مرکب - صفتترکیب دری و عربی/a.saa.rat.baar/اسارتبار
Basis, bedrock, foundation, core, essence, principle

​بنسټ، ریښه، سټه، بنیاد

 

تهداب، ریشه، ستون، اصل، بن، بنیان، بنیاد، پایه، پی، زمینه، قاعده، کنه، مأخذ، مبنأ، محور، مناط، نهاد​

اسمعربی/a.saas/اساس
فارسی ایران به دری افغانستان
اصطلاح دریعنوان
محبس - توقیف - بندی خانهاسارتگاه
جوهر، عصاره- ایسانس کلمۀ فرانسوی است essence و ایسانس نوشته میشود نه اسانس​اسانس
سوار کاراسب تاز
سوارکاراناسب تازان
سوارکاریاسب تازی
سامان بازیاسباب بازی
کوچ کشاسباب کش
کوچ کشیاسبابکشی
کرۀ اسباسبچه
میدان اسپ دوانیاسپ ریس
آثار علمی و تحقیقی (حبیبه)
نوع محتوادونلودنویسنده/ لیکوالعنوان
تاریخی-اجتماعیاسرار نهفته شهادت امیرحبیب الله خان سراج الملةعبدالله کاظماسرار نهفته شهادت امیرحبیب الله خان
مختصات افغانستان
نوع محتواشرحردیفلسانضرب المثل ها، مقولات، کنایات و گفته ها
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​اسپ اعلی و با نصب

اصطلاح عامیانهدریاسپ خاصه
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​همان هارس پاور انگلیسی است که قدرت اسپ یا واحد سنجش قوه میباشد

اصطلاح عامیانهدریاسپاور
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​مردمان هزاره جات سیخ و یا چوب باریک نوک تیز را گویند که در گلیم بافی از آن استفاده میکنند. از عبد الله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریاسپرخی
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​از زبان انگلیسی مروج گردیده بمعنی فنر است

اصطلاح عامیانهدریاسپرنگ
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​کسیکه برای دفع زخم چشم و رفع نظربد اسپند دود میکند

اصطلاح عامیانهدریاسپندی
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​جوششی که در هنگام محرقه بر بدن مریض می آید. از عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریاسپه
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​مخفف استاد است که به متخصصین همه رشته های مسلکی میگویند

اصطلاح عامیانهدریاستا
شعراء، هنرمندان و خدمتگاران   استاد ایوب
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​اسکلیت یا چهار دیوار اساسی تعمیر را گویند

اصطلاح عامیانهدریاستخوان بندی
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​قوی هیکل، چهار شانه، همچنان کنایه از شخص اصیل، نجیب و دارای اجداد نامدار نیز میباشد

اصطلاح عامیانهدریاستخوان دار
زراعت و مالداری
نوع محتوامعلومات بیشترشرحنوع حیوانعنوان
مالداریمعرفی حیوان باربر اسپ

​  اسپ با نام علمی:  Equus ferus caballus)) یکی ازدو نژاد اسپ وحشی (Equus ferus) است. این جانور پستانداروبه خانوادهٔ اسپان تعلق دارد.  تکامل تدریجی (1) اسپ از ۴۵ تا ۵۵میلیون سال پیش به این سو آغاز شده‌است.  اسپ‌های نژاد Caballus اهلی شده‌اند، اگرچه بسیاری از آن‌ها در طبیعت آزاد زندگی می‌کنند. البته اسپ‌هایی وجود دارند که هرگز اهلی نشده‌اند؛ برای نمونه  اسپ  شوالسکی  تنها نژادی است که به راستی تاکنون وحشی باقی مانده‌است. در زبان دری به اسپ ماده،  »مادیان«  و به  اسپ نر،» نریان« می ‌گویند. فرزند آنها کره اسپ خوانده می‌شود.  اسپ را در پارتی قدیم یا اوستایی نیز اَسپ (asp) می‌گفتند. کلمهٔ  اسپ (Aspa) که  در اوستا آمده   ‌است، خود یک لغت، از دوره پیش از تاریخ و به احتمال زیاد(مادی، پارتی، اوستایی) است.
سیدعظیم حسینی

حیوانات بار براسپ
نباتاتتشریخ بیششتر   اسپند
نباتاتمعلومات بیشتر راجع به اسفرزه  اسفرزه
جغرافیه
معرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه

​تنگی ایست به فاصله ۱۲ کیلومتر در شمال غرب دهانه کاشان در علاقه یکاولنگ در حکومت کلان دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶ درجه  ۸ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه  ۱۶ دقیقه  ۴۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست و آب آن برود بند امیر می ریزد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

تنگیتنگی استی میدان

​دند آبیست به فاصله ۷۷ کیلومتر در جنوب شرق قتندر تاور - در علاقه گرم سیر (مربوط حکومت اعلی (گرشک که ارتفاع آن از سطح بحر ۹۴۵ متر میباشد و به خط ۶۴ درجه ـ ۵۰ دقیقه - ۳۶ ثانیه طول البلد مشرقی و خط ۳۱ درجه - ۵۹ ثانیه عرض البلد شمالی واقع شده است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

جهیلجهیل استاد

​چشمه ایست که به فاصله ۵۵ کیلومتر در شمال خاش علاقة بكوا (مربوط حکومت اعلی (فراه وقوع داشته و به خط ۶۲ درجه - ۴۹ دقیقه - ۱۴ ثانية طول البلد مشرقی و خط ۳۱ درجه ۳۴ دقیقه و ۱۰ ثانیه عرض البلد شمالی کائن یا موجود می باشد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

چشمهچشمهٔ آباسر

​خرابه ایست که در شرق قلعۀ پای کوتل در علاقه حکومت کلان دایزنگی مربوط ولایت کابل به فاصله ۱۲ کیلومتر واقع و به خط طول البلد ۶۶ درجه - ۵۶ دقیقه - ۴۲ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۴ درجه - ۲۲ دقیقه - ۱۲ ثانیه شمالی کائن است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

خرابهخرابهٔ‌ اسپی دکجو

دره ایست در علاقه حکومت کلان غورات مربوط ولایت هرات که رویهمرفته خط طول البلد ۶۵ درجه - ۳۶ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۳ درجه - ۵۹ دقیقه - ۴۸ ثانیه بین شمالی واقع شده است.(قاموس جغرافیای افغانستان) ​

درهدرهٔ اسپی بولاق

​دره ایست که به فاصله ۱۳ کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ مشک در دایزنگی مربوط حکومت کلان دایزنگی متعلق ولایت کابل واقع و به طرف جنوب غرب امتداد دارد. و محل وقوع آن تخمين به خط ۶۷ درجه - ۳۲ دقیقه - طول البلد مشرقی و خط ۳۴ درجه - ۲۰ دقیقه - ۳۰ ثانية عرض البلد شمالی میباشد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

درهدرهٔ اسپی سنگ

​ دره ایست در علاقه داری درجه اول حصۀ اول بهسود مربوط حکومت درجه اول بهسود که متعلق حکومت کلان دایزنگی (ولایت کابل) می باشد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

درهدرهٔ الاسنگ گردندیوار

​دره ایست به فاصله ۵، ۵۸ کیلومتر در جنوب شرق بلچراغ در علاقه درزاب و گرزیوان مربوط حکومت اعلی  میمنه که به خط طول البلد ۶۵ درجه - ۴۲ دقیقه - ۸ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۵ درجه - ۴۱ دقیقه - ۶ ثانیه شمالی کائن میباشد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

درهدرهٔ‌استراب

​دریائی ایست که به فاصله ۷۹ کیلومتر در جنوب شرق مرکز هرات برود گز سرازیر - ۵۵ دقیقه عرض البلد شمالی میباشد یار گردیده و موقعیت آن بین خط ۶۲ درجه - ۲۸ دقیقه - ۲۲ ثانیه طول البلد مشرقی و خط ۳۳ درجه ۵۵۰ دقیقه عرض البلد شمالی می باشد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

دریادریای استو

​ دریائی است که به فاصله ۲۷ کیلومتر در جنوب شرق قلعه علی خیل در علاقه حکومت جاجی مربوط ولایت سمت جنوبی واقع و به خط طول البلد ۶۹ درجه - ۵۶ دقیقه - ۲۶ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۳ درجه - ۵۰ دقیقه - ۳۶ ثانیه شمالی میباشد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

دریادریای استیا
حقوق و قضاء
پښتوشرحتعریفمنبع قانونتلفظعنوان

​د حکم اسباب: عبارت ده د قانونی موادو څخه چه فیصله د هغوی په اساس اتخاذ شوی وی. محكمه مكلفه ده د هغۀ حكم اسباب چې صادروي يې، په فيصله كې ذكر كړي  

 

​محکمه مکلف است اسباب حکمـ یعنی مواد قانون را که حکم بر اساس آن  صادر می گردد، در فیصله ذکر کند.

قانون جزاء افغانستانas.ba.be.hu.ku.mاسباب حکم

د حكم په صادرېدو كې خپلواكتوب: محکمه د قضيې د څیړنې په وخت كـې خپلواكه ده، خپل حكم د هغۀ قناعت پر بنسټ چې د هغې په وړاندې له مطروحه دلايلو څخه برابریږي، د قـانـون د حكمونو په حدودو كې صـادر وي. د محكمې په واسطه څیړنه  او د حكـم صادرېدل، د قانون په وړاندې د قضيې د اړخونو د تساوۍ د اصل پـر بنـسټ د عدالت او ناپلوۍ له په پام كې نيولو سره، صورت مومي.

 

​محکمه حین رسیدگی قـضیه مـستقل بوده، حکـم خـویش را بـر اسـاس قنــاعتی کــه از دلایــل مطروحــه نزد آن فراهم مـی شـود، در حـدود احکام قانون صادر می نمايد. رسیدگی و اصــدار حکــم توســط محکمــه براســاس اصــل تــساوی طرفین قضیه در برابـر قـانون بـا رعایـت عـــدالت و بیطرفـــی صـــورت می گیرد

سائر منابع استقلالیت در اصدار حکم

​استنطاق: د قانون د حكمونو پـه حدودو كې، د جرم د ارتكاب، د عمل د ډول او انګیزی په اړه له مظنون څخه د حقايقو د بيانولو غوښتنه  ده

​استنطاق با طرح سوالات مشخص در رابطه به عمل جرمی، نحوه ارتکاب آن، انګیزهٔ مرتکب و شرکای جرم انجام می یابد. در جریان استنطاق باید حقوق قانونی مظنون رعایت گردد و  استعمال هرنوع خشونت و شکنجه در جریان استنطاق  ممنوع است.

​مطالبۀ بیان حقـایق از مظنون است در رابطه به ارتکاب جرم، نحوه وانگیزۀ عمل در حدود احکـام قانون


قانون اجرآت جزائی افغانستانes.ten.ta.qاستنطاق

​سندونه: د تحقيق د پاڼو د اهـل خبره د رپوټ ،د محكمې د قرار يا حكم، ليكنو، كتاب او يا هغو ته دورته په شمول هغه پاڼي دي چې د رسمي يا خصوصـي معلوماتو لرونكي وي

 

​اوراقی است که حـاوی معلومات رسمی یا خصوصی به شـمول اوراق تحقیق ،گزارش اهـل خبـره ،  قراریاحکم محکمه ،نوشته ها، کتاب ویا امثال آن می باشد

قانون اجرآت جزائی افغانستانas.na.dاسناد
تأریخ
نوع محتوامعلومات مکملترشرحمعرفیعنوان
آبدات تأریخیشهر زریاسپه و چهار اسپ زرین

درسال ۲۰۰۷ میلادی رئیس جمهور تاجکستان امام علی رحمان به استناد یافته های باستان شناسان روسی که در تخت سنگین درجوار رود آمو انجام داده بودند، خواستدارحقوق تاریخی تاجکستان درگنجینه آکسوس گردید. در ماه سپتمبر ۲۰۱۳ موزیم برتانیا این خواهش رئیس جمهور تاجکستان را محترم شمرده و به دولت تاجکستان وعده داده تا نقلی ازین آثار زرین تاریخی را به موزیم ملی تاجکستان در هنگام اکمال کارساختمانی موزیم آنکشورخواهد فرستاد. اینجاب نگارنده این مضمون فکر میکنم که افغانستان نیزدرین رابطه حقوق تاریخی مهمی دارد که نباید فراموش گردد

زریاسپه و چهار اسپ زرین گنجینه آکسوس یا (آمودریا) که درموزیم برتانیا (British Museum) نگهداری میگردد درقرن نزدهم جمع آوری گردیده و یکی ازگرانبها ترین آثار تاریخی جهان است. یکتعداد قابل ملاحظه این آثار تاریخی زرین درقرن نزدهم ازافغانستان به موزیم ویکتوریا البرت (Victoria Albert) انگلستان انتقال یافت.

زریاسپه و چهار اسپ