Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتوشرحمعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
dome, shell

​كرد یا بیضوي چت چې معمولاً د جوماتونو پر منارو او د زیارتونو پر سر باندې جوړېږي

​گنبد کبود- (لاجوردی) آسمان- گنبد گل- غنچۀ گل

​سقف یا ساختمان بیضی‌شکل که غالباً با آجر بر فراز معابد و مساجد و یا قبور و آرامگاه‌ ها می‌ سازند

اسمدری/gun.bad/گنبد
leap, vaulted

​د گونبدې په څېر، هغه خیمه چې پر یوه میگوي ودرول شي

 

​به شکل گنبد- خیمۀ کوچکی که بر یک ستون استوار شود

صفتدری/gun.ba.dee/گنبدی
جغرافیه
معرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه

​چشمه ایست به فاصله ۲۰ کیلومتر در جنوب کهسان در علاقه حکومت کلان غوریان مربوط ولایت هرات که بین ۶۱ درجه  ۷ دقیقه  ۳۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه  ۳۴ دقیقه  ۲۰ ثانيه عرض البلد شمالی واقع است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

چشمهچشمهٔ چاه گمبد (گنبد)

​قریه ایست که به فاصله ۸۵ کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ گاوهار، علاقه چقچران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات و قوع داشته و دارای آثار تاریخی است. تکال موقعیت آن در خط طول البلد ۶۴ درجه - ۲۸ دقیقه - ۱۲ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۴ درجه - ۴۷ دقیقه - ۴۲ ثانیه شمالی است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ آق گنبد

​قریه ایست به فاصله ۲۶ کیلومتر در جنوب شرق سوزمه قلعه در علاقه حکومتی درجه اول سرپل مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق بولایت مزار شریف که به خط طول البلد ۶۶  درجه - ۲۰ دقیقه ۳۰ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۶ درجه - ۱ دقیقه - ۳۷ ثانیه شمالی واقع میباشد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ آق گنبد
قاموس بایوگرافیکی افغانستان
نوع محتوامعلومات مکملترمعرفیاسم
آبدات تأریخیگنبد سرباز شهزاده ها در بست
بست، دومين شهر سيستان بود که با زرنج دریک عرض البلد جغرافیائی واقع شده  ودر محل تلاقی دو رود خانه بزرگ هيرمند و ارغنداب موقعيت داشت. حصار بزرگ، ولی فروریخته و استحکامات دامنه دار با طاق جالب و باشکوه بست  نمودار آنست که اینجا روزگاری یکی از مراکز عمده تمدن سیستان بوده است.
در قرون دوم وسوم هجری بست بحیث مرکز سوقیات لشکرهای مسلمانان برای حمله بر کابل و رخج (قندهار) و زمینداور بود و از اوایل قرن سوم هجری عیاران نیز ازاین شهر علم شورش برضد استبداد حکام اموی و عباسی به اهتزاز در آورده اند. کثیر بن رقاق از اهالی کش صفار (مامای یعقوب لیث) و صالح بن نصر بستی از عیاران معروف سیستان طی سالهای ۲۳۲ -۲۴۴ بودند.درمیان جغرافیه نگاران عربی، آنکه شرح قابل توجهی در باره بست و لشکرگاه و شهرک های دیگر آن نواحی بدست میدهد، ابوعبدالله محمدبن احمدمقدسی شامی معروف به البشاری است که در سال ۳۷۵ هجری، دربست بوده و درکتاب احسن التقاسیم خود نوشته است:
گنبد سرباز شهزاده ها
آبدات تأریخینغاره خانه و بازار ارگ گنبد كوتوالي

گنبد کوتوالی در جائی که فعلا آبده پشتونستان و وزارت مالیه قرار دارد یکی از عجایب مهندسی و تاریخی بود که تا کنون فهمیده نشد آن بنای زیبا و تاریخی را چرا ویران کردند؟

گنبد کوتوالی یکی از آثار تاریخی شهر کابل که بقول از غلام محمد غبار از عمرانات عصر عبدالرحمن خان می باشد بقول بعضی ها در قرن 17 میلادی بنا شده بود، این گنبد که در چهار سمت راه داشت. مثل بازار کلاه دوز ها كه از گنبد كوتوالي شروع مي شد بطرف پل خشتي و جاده نادر پشتون ادامه داشت.ــ بازار شاهی از پل باغ عمومی بطرف ارگ می رفت و هم جنان بازار ارگ که داراي دو قطار دكانها مرتفع آهن پوش و هم بازار ... وصل بود.

کابل عنوان شعری از استاد محمد آصف آهنگ  می باشد که از گنبد کوتوالی هم یاد شده:
کابل آن شيـران پيکارت چـه شد       رستـم و رتبـيل سالارت چـــه شد

گنبد کوتوالی