Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتومعلومات مکملترمعلومات بیشترشرحمعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
The Ghan

​په استرالیا هېواد کې د ریل گاډي د هغې کرښې نوم دی چې د یاد هېواد له شمال نه جنوب ته غځېدلې ده او یووخت په همدې لارې باندې افغان اوښبنو د استرالیا سوادگریز مالونه په امانتدارۍ سره د خپلو اوښانو په وسیله لېږدول او د ریل گاډي دا کرښه د همدې افغان اوښبنو د صادقانه خدمتونو په پار د «گان» په نامه نومول شوې ده

افغان و گان  

​گَن- ریل مشهور و افسانه مانندِ آستریلیا، که از شمال تا جنوب این کشور پهناور را می پیماید و به نام "گان" یاد میشود، شجره ای دارد تاریخی، که برای ما افغان ها سخت دلچسپ است.
لطفاً برای معلومات لازمی روی لینک داده شده در ستون  معلومات مکملتر کلیک کنید

اسمدری/gan/گن
Guilt

​تېروتنه، نیمگړتیا، جرم، خطا، عیب

   

گُناه- جرم, تقصیر, مجرمیت, نقص, خطا, عیب, اشتباه, گناه، خبط

اسمدری/gu.naah/گناه
Sins, wrongdoings

​د /گناه/ جمع بڼه: تېروتنې، جرمونه

   

​جمع گناه، به معنی اعمال زشت، نافرمانی ها، جرم ها. "گناهان" به اعمال یا رفتارهایی اشاره دارد که بر اساس معیارهای دینی، اخلاقی، یا قانونی نادرست و ناپسند تلقی می‌ شوند. این کلمه بیشتر در متون دینی و مذهبی به کار می‌ رود و به خطاها یا تخلفاتی اشاره دارد که بر خلاف دستورات الهی یا قوانین اخلاقی انجام می‌شود.

اسم جمع - اسم معنیدری/gu.naa.haan/گناهان
Guilty, Wrongdoer, sinner

​پړ، بدعمله، تېر وتنې کونکی، ملامت، عاصي

   

بدعمل، تبهکار، خطا کار، عاصی، متهم، مجرم، مذنب، مقصر. کلمهٔ "گناهکار" در زبان دری/فارسی به معنای فردی است که مرتکب گناه یا عمل نادرست شده است. این کلمه به طور کلی به شخصی اطلاق می‌ شود که به دلیل ارتکاب به یک عمل ناپسند یا خلاف قوانین اخلاقی، قانونی، یا دینی مورد سرزنش قرار می‌گیرد. ​

اسم فاعل - صفت - اسم مرکبترکیب دری و دری/gu.naah.kaar/گناهکار
dome, shell

​كرد یا بیضوي چت چې معمولاً د جوماتونو پر منارو او د زیارتونو پر سر باندې جوړېږي

  

​گنبد کبود- (لاجوردی) آسمان- گنبد گل- غنچۀ گل

​سقف یا ساختمان بیضی‌شکل که غالباً با آجر بر فراز معابد و مساجد و یا قبور و آرامگاه‌ ها می‌ سازند

اسمدری/gun.bad/گنبد
leap, vaulted

​د گونبدې په څېر، هغه خیمه چې پر یوه میگوي ودرول شي

   

​به شکل گنبد- خیمۀ کوچکی که بر یک ستون استوار شود

صفتدری/gun.ba.dee/گنبدی
Treasure

خزانه، د شتو زېرمه، د سرو او سپنو زرو زېرمتون

  

باد آورده گنجی که بی زحمت و رنج به دست آید​

الف- خزانۀ زر و سیم، جواهری که در جائی پنهان باشد. ثروت بسیار، خزانه​
ب- گنج (بادغیسی) محل فروش حیوانات (اسم مکان)

اسمدری/ganj/گنج
Treasure of the Qaroon

د قارون گنج، د قارون ټوله شتمنۍ، په قارون پورې اړونده شتمني چې د حضرت موسی معاصر و

 
شبی کو گنج بخشی را دهد داد
کلاه گنج قارون را برد باد.

نظامی .
گرچه عیسی وار از اینجا بار سوزن برده ام
گنج قارون بین کز آنجا سوزیان آورده ام .
خاقانی

گنج قارون که فرومیشود از قهر هنوز
خوانده باشی که هم از غیرت درویشان است .
حافظ

نام گنجی بزرگ منسوب به قارون معاصر حضرت موسی (ع ). قارون به معنی ثروتمند است. دراصل، نام مردی ثروتمند از بنی‌اسرائیل و پسر عموی حضرت موسی بود که گنج‌های بسیار داشت، اما بی‌اندازه بخیل و جاه‌طلب بود. قارون هلاک شد که چهل‌خانه گنج داشت.

اسم جمع - اسم مرکبترکیب دری و عربی/gan.je.qaa.roon/گنج قارون
???    

 کسی که گنج پیدا میکند
 چرا روی آن کس که شد گنج یاب
ز شادی برافروخت چون آفتاب
نظامی

اسم فاعل - صفت - اسم مرکبترکیب دری و دری/ganj.yaab/گنج یاب
؟؟؟

ځایول، یو شی په بل شي کې ځاي پء ځای کول

   

و یا ​گنجانیدن، چیزی را در جائی یا میان چیزی جا دادن

مصدر متعدیدری/gun.jaan.dan/گنجاندن
فارسی ایران به دری افغانستان
ملاحظاتاصطلاح دریعنوان
 ظرفیتگنجایی
 الماری روک دارگنجه
 قیمتیگنجی
 کار چتی کردنگند زدن

​کلمه "گنگر" در فارسی به معنای "گنبد" یا "برجک" است. این کلمه معمولاً در متون قدیمی و معماری سنتی برای اشاره به ساختارهای خاص معماری به کار می‌ رود که به شکل گنبدی یا برجکی روی دیوارها دیگر قرار می‌ گیرند.

گنبد, برجکگنگر

​کلمه "گنگر" در فارسی به معنای "گنبد" یا "برجک" است. این کلمه معمولاً در متون قدیمی و معماری سنتی برای اشاره به ساختارهای خاص معماری به کار می‌ رود که به شکل گنبدی یا برجکی روی دیوارها دیگر قرار می‌ گیرند.

گنبد, برجکگنگره
کتابخانه آثار علمی و تحقیقی (حبیبه)
نوع محتوادونلود / لینکملاحظاتنویسنده/ لیکوالبخشعنوان
کتب و آثار هنری و ادبیدونلود

​مجموعهٔ کامل آثار حضرت ابوالمعانی میرزا عبدالقادر بیدل مسما به «گنج بقا» به همت جناب عارف عزیز رئیس انجمن فرهنگ افغانستان به زیور چاپ آراسته شده است.این اثر ارزشمند را علاقمندان میتواننداز طریق

  N° ISBN : 978-2-487556-01-0
فرمایش دهند

سایر نویسندگانشعرگنج بقا
مختصات افغانستان
نوع محتواشرحردیفلسانضرب المثل ها، مقولات، کنایات و گفته ها
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​کنایۀ است به کسانی، که قبل از عرضۀ متاع، قیمت فروش آنرا تعین کند. اصطلاحِ است برای کسانیکه وعده های دروغین به مردم بدهند. معادل آن اصطلاح "وعده های سر خِرمن" نیز است.

کنایهدریگنجشک نگرفته روپيه را ۵ تا
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

اصطلاح کنایه آمیز به شخص اطلاق می شود که جو را بنام گندم عرضه می کند، یعنی شخص متقلب و جعل کار

اصطلاح عامیانهدریگندم نمای جوفروش
زراعت و مالداری
نوع محتوامعلومات بیشترمعنیمحصولات نباتیفامیلاسم بوتانیکیانگلیسیآلمانیتلفظعنوان
نباتاتمعلومات بیشتر راجع به گندم
گندم یکی از غله جات بسیار مهم حیاتی بوده متعلق به فامیل علفهای شیرین یا گرامینیین می باشد که در سراسر جهان برای تغذیۀ انسانها زرع می گردد. گندم امروزی از جفتگیری علفهای ابتدائی وحشی با غله جات دیگر به وجود آمده و دارای 27 نوع مختلف می باشد. از آرد آن برای تهیۀ نان، کیک، کلچه، مکرونی وغیره خوراکه باب خمیری استفاده بعمل می آید. در افغانستان بر علاوه برای پخت روت، حلوا، آش، آشک، منتو، سمبوسه، بولانی و غیره مورد استفاده قرار می گیرد


غله جات Triticum aestivumWheatWeizen/gan.dum/گندم
نباتاتمعلومات بیشتر راجع به گندنه

​گندنه مانند سیر، پیاز و نوش پیاز  متعلق به فامیل الییومها بوده از جملۀ سبزیجات بسیار مفید و صحی ریشه ای می باشد.  میهن اصلی گندنه مناطق آسیای کوچک می باشد. گیاه گندنه یک گیاهی دایمی بوده، تنها برگ آن درو شده صرف می گردد. در افغانستان برای تهیۀ غذا های لذیذ مانند آشک و بولانی استفاده شده و تازه هم صرف می شود.  

سبزیجاتAmaryllidaceaeAllium schoenoprasumSmal LeekLauch گندنه
نباتاتمعلومات بیشتر راجع به گندنۀ اروپائی

​گندنه اروپائی مانند سیر، پیاز و نوش پیاز، متعلق به فامیل الییومها بوده از جملۀ سبزیجات بسیار مفید و صحی ریشه ای می باشد.  بذر آن امروز در بسیاری از  مناطق معتدل جهان مروج است. مانند گندنۀ افغانی پیاز آن در زمین گذاشته شده، از ساقه  و یا برگهای آن برای خوردن استفاده می شود. بر عکس گندنه افغانی برگهای آن استوانه ای و میان خالی بوده، قطر آن بسیار کوچک بین 2 الی 6 ملی متر می باشد. کشت آن در افغانستان مروج نیست.

سبزیجاتAmaryllidaceaeAllium schoenoprasumChivesSchnittlauch/gan.da.nay.u.roo.pa.yee/گندنۀ اروپائی
جغرافیه
معرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه

​قریه ایست به فاصله ۱۷، ۵ کیلومتر در جنوب قلعه دوست محمدخان در علاقه کتواز مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۸ درجه  ۲۷ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه  ۵۱ دقیقه  ۱۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهبازین گنج

​تپه ایست در شمال قریه عبدالرحمن در علاقه ارغستان مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵ درجه ۵۷ دقیقه ۵۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۲۵ دقیقه ۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست.(قاموس جغرافیای افغانستان)

تپهتپهٔ برگند

​تنگی ایست به فاصله ۲۰ کیلومتر در شرق شهر میمنه مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴ درجه  ۵۸ دقیقه  ۳۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه  ۵۶ دقیقه  ۳۸ ثانيه عرض البلد شمالی واقعست . (قاموس جغرافیای افغانستان)

تنگیتنگی گنداب

​چشمه ایست به فاصله ۲۰ کیلومتر در جنوب کهسان در علاقه حکومت کلان غوریان مربوط ولایت هرات که بین ۶۱ درجه  ۷ دقیقه  ۳۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه  ۳۴ دقیقه  ۲۰ ثانيه عرض البلد شمالی واقع است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

چشمهچشمهٔ چاه گمبد (گنبد)

​دره ایست به فاصله ۱۱ کیلومتر در شمال مشرق قلعه مشک در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۷ درجه  ۴۳ دقیقه  ۴۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه  ۲۴ دقیقه  ۱۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

درهدرهٔ ترگنک

​دره ایست به فاصله ۵ کیلومتر در شمال غرب قلعه پای کوتل در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶ درجه  ۴۶ دقیقه  ۱۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه  ۲۱ دقیقه  ۳۱ ثانيه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

درهدرهٔ گنداو

​شیله ایست به فاصله ۵۳.۵ کیلومتر در شمال شرق نگشی در علاقه غورات ولایت هرات که بین ۶۵ درجه  ۲۴ دقیقه  ۴۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه  ۲۱ دقیقه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن به شیله تگاب دوتای می ریزد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

شیلهشیلهٔ تگاب گنجک

​شیله ایست به فاصله ۵، ۱۹ کیلومتر در جنوب غرب قلعه نگشی مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵ درجه  ۳ دقیقه  ۳۷ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه  ۴۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن به دریای فراه می ریزد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

شیلهشیلهٔ گنده سنگ

​قریه ایست به فاصله ۵ کیلومتر در غرب قلعه رووینچ که در علاقه راغ (مربوط حکومت اعلی بدخشان) واقع و به خط ۷۰ درجه - ۱۹ دقیقه - ۱۳ ثانیه طول البلد مشرقی و خط ۳۷ درجه - ۳۳ دقیقه - ۱۵ ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ آب گنده

​قریه ایست که به فاصله ۸۵ کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ گاوهار، علاقه چقچران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات و قوع داشته و دارای آثار تاریخی است. تکال موقعیت آن در خط طول البلد ۶۴ درجه - ۲۸ دقیقه - ۱۲ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۴ درجه - ۴۷ دقیقه - ۴۲ ثانیه شمالی است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ آق گنبد
حقوق و قضاء
پښتوتعریفمنبع قانونعنوان

د شاهد سوګند يا ژمنه (تعهد):  شاهد مكلف دى د شهادت له اداء كولو دمخه په االله جل جلاله سوګند ياد كړي چې شهادت يې په حق اداء كړي او لـه حقيقت پرته بل څه  ونه وايي. غير مسلمان شخص د خپلې عقيدې مطابق سـوګند  يادوي

​شاهد مکلف است قبل از ادای شهادت به االله جل جلالهُ سـوگند نمایـد کـه شهادت را به حق اداء نمـوده و جـز حقیقت چیز دیگری نگوید. شخص غیر مسلمان مطابق عقیدۀ خود سوگند یـاد می کند

قانون اجرآت جزائی افغانستانسوگند شاهد

​​د شاهد سوگنديا ژمنه (تعهد):  شاهد مكلف دى د شهادت له اداء كولو دمخه په االله جل جلاله سوگند ياد کړي چې شهادت يې په حق اداء كوي او لـه حقيقت پرته بل څه ونه وايي. غير مسلمان شخص د خپلې عقيدې مطابق سـوگند يادوي

​شاهد مکلف است قبل از ادای شهادت به االله جل جلالهُ سـوگند نمایـد کـه شهادت را به حق اداء نمـوده و جـز حقیقت چیز دیگری نگوید. شخص غیر مسلمان مطابق عقیدۀ خود سوگند یـاد می کند.

قانون اجرآت جزائی افغانستانسوگندیا تعهدشاهد
قاموس بایوگرافیکی افغانستان
نوع محتوامعلومات مکملترمعرفیاسم
آبدات تأریخیگنبد سرباز شهزاده ها در بست
بست، دومين شهر سيستان بود که با زرنج دریک عرض البلد جغرافیائی واقع شده  ودر محل تلاقی دو رود خانه بزرگ هيرمند و ارغنداب موقعيت داشت. حصار بزرگ، ولی فروریخته و استحکامات دامنه دار با طاق جالب و باشکوه بست  نمودار آنست که اینجا روزگاری یکی از مراکز عمده تمدن سیستان بوده است.
در قرون دوم وسوم هجری بست بحیث مرکز سوقیات لشکرهای مسلمانان برای حمله بر کابل و رخج (قندهار) و زمینداور بود و از اوایل قرن سوم هجری عیاران نیز ازاین شهر علم شورش برضد استبداد حکام اموی و عباسی به اهتزاز در آورده اند. کثیر بن رقاق از اهالی کش صفار (مامای یعقوب لیث) و صالح بن نصر بستی از عیاران معروف سیستان طی سالهای ۲۳۲ -۲۴۴ بودند.درمیان جغرافیه نگاران عربی، آنکه شرح قابل توجهی در باره بست و لشکرگاه و شهرک های دیگر آن نواحی بدست میدهد، ابوعبدالله محمدبن احمدمقدسی شامی معروف به البشاری است که در سال ۳۷۵ هجری، دربست بوده و درکتاب احسن التقاسیم خود نوشته است:
گنبد سرباز شهزاده ها
آبدات تأریخینغاره خانه و بازار ارگ گنبد كوتوالي

گنبد کوتوالی در جائی که فعلا آبده پشتونستان و وزارت مالیه قرار دارد یکی از عجایب مهندسی و تاریخی بود که تا کنون فهمیده نشد آن بنای زیبا و تاریخی را چرا ویران کردند؟

گنبد کوتوالی یکی از آثار تاریخی شهر کابل که بقول از غلام محمد غبار از عمرانات عصر عبدالرحمن خان می باشد بقول بعضی ها در قرن 17 میلادی بنا شده بود، این گنبد که در چهار سمت راه داشت. مثل بازار کلاه دوز ها كه از گنبد كوتوالي شروع مي شد بطرف پل خشتي و جاده نادر پشتون ادامه داشت.ــ بازار شاهی از پل باغ عمومی بطرف ارگ می رفت و هم جنان بازار ارگ که داراي دو قطار دكانها مرتفع آهن پوش و هم بازار ... وصل بود.

کابل عنوان شعری از استاد محمد آصف آهنگ  می باشد که از گنبد کوتوالی هم یاد شده:
کابل آن شيـران پيکارت چـه شد
       رستـم و رتبـيل سالارت چـــه شد

گنبد کوتوالی