شرح | معرفی مختصر | کتگوری | اسم یا کلمه |
| دشتی است به طرف شمال غرب سربولی مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۹ درجه ۱۷ دقیقه ۳۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۵۸ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان) | دشت | دشت بگرام |
| قریه ایست مربوط حکومت درجه ۴ کامدیش لندی سین متعلق حکومت کلان کنسرها ولایت مشرقی موقعیت داشته مسافه از مرکز اسمار ۸۱ کیلومتر است.(قاموس جغرافیای افغانستان) | قریه | قریهٔ بچیگرام |
تخت زنبورك خان و بعد از به وجود آوردن این دماغه استقامت خود را با جزئی خمیدگی امتداد داده قله سنگ آسیا را به وجود می آرد این قله نیز همچنان یک دماغه را به نام (سیاه بینی) تشکیل می دهد و وادی که بین این دو دماغه هست به نام (ولایتی) یا سیاه (بینی موسوم است از جانب شرق به سمت غرب در جناح جنوبی این منطقه تقریباً به طول ۱۹ کیلومتر امتداد یافته و ارتفاع آن از سطح بحر ۱۸۳۴ متر بوده و گردنه ها و کوتل های کوچک را تشکیل می دهد که در بالای يك گردنه آن منار مشهور (چکری) که از آثار بودائی می باشد نیز تا حال موجود است دریای لوگر که تقریباً به طول ۱۰ کیلومتر از وسط این اراضی می گذرد يك قسمت بزرگ این اراضی را شاداب و چمن زار های بزرگی به نام (چمن شیوکی) بگرامی و ده (خداداد تشکیل می دهد و با دریای کابل یکجا می شود در موسوم زمستان و اوائل بهار از چمن های مزبور آب برخاسته برای شکار پرندگان آبی مساعد می باشد، ارین حوزه دو سرک عمومی می گذرد که یکی طرف جنوبی و دیگر آن سمت مشرقی می رود. آب و هوای این ساحه مانند شهر کابل به صورت اعتدال در زمستان سرد و در تابستان گرم است اشجار میوه جات این منطقه، سیب، ناك، زردآلو، توت آلو، سنجد بهی انگور بوده و اشجار غیر مثمر آن چنار و بید می باشد حاصلات زراعتی آن، گندم، جو، جواری، باقلی، شرشم و برنج است و از سبزیجات، پیاز، پالک، سیر، گندنه، کاهو، گچالو بادنجان، کرم، کدو، شلغم، خیار، گشنیز و غیره کاشته می شود و عمده ترین حاصل زراعتی آن تربوز است اهالی آن گاو گوسفند، بز اسپ مرکب و شتر نگاه میدارند یکی از عمارات باشکوه آن باغ و قصر بگرامی است که در عصر اعلیحضرت امیر حبیب الله خان شهید آباد گردیده است. مکاتب مربوط این حکومتى يكى مكتب ابتدائیه بگرامی و دیگر مکتب ابتدائیه شیوه کی می باشد در کوه های این علاقه معادن مفیدی از قبیل معدن، آهن مس سنگ ریشه، سنگ شاه سنگ چونه و سنگ زغال وجود دارد قریه زن، آباد، کمری ادرخیل و ابوخیل، قلعه حسن، خان قريه نيك حسين، خیل ده، یعقوب شیوه کی سهاك نیازی محمود زائی ولدیو قلعچه، خمدان سیاه سنگ بینی، حصار خورد، کابل، ملنگ، چکمری، تغری علیا و سلفی می باشد. مرکز حکومتی در قریه بگرامی بوده و فاصله آن از مرکز کابل ۱۱ کیلومتر می باشد. (قاموس جغرافیای افغانستان) | قریه ایست در حکومت درجه ۲ سرخرود مربوط ولایت مشرقی بکرامی منطقه ایست در جانب مشرق شهر کابل که در تشکیلات اداری حکومت درجه ۴ متعلق ولایت کابل بوده و در بین ۶۹ درجه ۱۵ دقیقه ۴۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۲۹ دقیقه ۱۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست. از سمت مغرب به سلسله کوه های كوچك شیر دروازه، تحت زنبورك و سنگ آسیا و از سمت جنوب به سلسله کوه متوسط شاخ برنتی و چکری و از جانب شمال بدریای کابل و از مشرق به ابتدای کوه لنه بند محاط است طول آن از غرب به شرق تخمین ۱۸ کیلومتر و عرضش تخمین ۱۳ کیلومتر می باشد اراضی آن قسماً چمنزار و قسماً از گل و ریگ چونه مرکب بوده خاك آن حاصل خیز است در نفس این وادی تپه های مرنجان به شکل يك خط منكسر به طول تقريبا ۹ كيلومتر واقع شده است سلسله کوه شیر دروازه درینجا آخرین دماغه خود را به نام کاسه برج و (پشته زمرد) بالاحصار ترك كرده و از آن جا از جانب شمال به سمت جنوب تبدیل استقامت می کند که طول این دماغه تقریباً یک کیلومتر می رسد و بعد ازین نقطه يك گردنه ئی مرتفع را به نام قله (تخت زنبورك) تشکیل می دهد و قله تخت زنبورك نيز تقريباً الى يك ونيم كيلومتر امتداد یافته و دماغه دیگر را به نام بینی حصار به وجود می آرد، در بین این دو دماغه قلعه حشمت خان و مزارات شهدا و چمن قلعه حشمت خان واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان) | قریه | قریهٔ بگرامی |
| قریه ایست در علاقه منجان مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۱ درجه ۱۲ دقیقه ۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۴۸ دقیقه ۵۳ ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد. (قاموس جغرافیای افغانستان) | قریه | قریهٔ پسیگرام |
| قریه ایست به فاصله ۵، ۱۶ کیلومتر در علاقه برکی راجان مربوط چرخ لوگر ولایت کابل که بین ۶۸ درجه ۵۶ دقیقه ۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۴۷ دقیقه ۵۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان) | قریه | قریهٔ پندگرام |
پیداوار زراعتی از نوع حبوب، گندم، جو، جواری، باقلی مشنگ و بعضا پنبه است و از حاصلات فالیزی بیشتر خربوزه و تربوزه می باشد خربوزۀ آن زیاد شهرت داشته و اولتر از همه جا به کابل می رسد باغ های انگوری و درخت های توت زیاد بوده و بعضاً زردآلو، سیب و بادام هم تربیه می شود و برای پرورش اقسام گلها مخصوصاً گلاب و پنونی مردم آنجا رغبت دارند و یک مقدار نباتات طبی نیز مانند جوانی بادیان و خاکشیر هم بقسم خود به عمل می آید. حیوانات اهلی از قبیل، گاو گوسفند بز اشتر و مرکب نگاهداشته می شود، طیور اهلی وحشی آن عبارت از مرغ خانگی مرغ آبی و کلنگ می باشد و مردم بشکار آهو و غیره طیور که در آنجا پیدا می شود میل زیاده دارند. بگرام: با وجود اینکه از حصص شمال و جنوب بین رودخانه پنجشیر محدود بوده و این دریا از سمت شرق آن عبور می کند اراضی بگرام از آن استفاده نمی تواند زیرا این دریا مجرای خود را خورده و از سطح عمومی پایانتر، شده همین طور رودخانه باريك) (آب) نیز آب زیاد نداشته و يك رودخانه دائمی شمرده نمی شود بلکه در برج حمل و ثور جریان داشته سپس خشك می گردد با اینکه رودخانه باريك آب چیزی از گل دره و شکر دره و يك اندازه از دامنه های غربی کو های صافی آمده و رود پنجشیر نیز آب سه درۀ بزرگ مانند، غوربند، شتل و سالنگ را همراه دارد به واسطۀ پستی مجرای خود به بگرام آب داده نمی تواند اما انهار چهارگانه دیگر به نام های نهرچه، ریکار نهر خواجه نهر ماهیگیر نهر بگرام موسوم بوده و از دریای غوربند که منبع آن کوه شیخ علی و ترکمان و پارسا است جدا گردیده پس از عبور از علاقه غوربند به بگرام و اصل زمین های مزروعی این حصه را آبیاری می کند بگرام مناطق کوهستانی نداشته بلكه بروى يك سطح همواری کائن می باشد. تنها به حصۀ شمال آن متصل (برج عبد الله) کوه بچه وجود دارد که به نام کوه (توپ) مشهور است. حکومت بگرام در حوزۀ خود داری يك علاقه داری درجه ۳ به نام (کوه صافی) و شامل يكعده قرأ و نصبات می باشد که مشهورترین آنها حسب ذیل است: قریه بگرام، قریه دولت شاهی، قریه دیله، قریه رباط، قریۀ نصرو، قریۀ غلام علی، قریهٔ ماهیگیر، قریۀ لغمانی، قریهٔ قلعه گلی، قریهٔ از باشی، قریهٔ جان قدم، قریهٔ بلند، قریهٔ قرچه، قریهٔ گرانشاخ، قریۀ خروتی، قریهٔ شالالاه، قریه نوده، قریهٔ جعفرخیل، قریهٔ توغچی، قریهٔ یورچی، قریهٔ بخشی خیل، قریهٔ قلندر خیل، قریهٔ ترکمنسان، و غیره که تعداد مجموعی آن تقریباً در حدود (۱۱۰۰۰) خانوار می باشد. اهالی آن اکثراً به زراعت و برخی هم به صنعت و بافندگی مشغولند و یک باب مکتب ابتدائی به غرض تعلیم و تربیه اطفال در قریه ماهیگیر مربوط حکومت بگرام تأسیس گردیده است. دو باب مسجد جامع که بک باب آن در قریه جانقدم و یک باب دیگر آن در قریهٔ قلعۀ بلند وجود دارد از بنا های آخندزاده تکاب شمرده می شود و همین طور زیارات مشهوریکه در بگرام می باشد عبارت است از زیارت صوفی، بابا دریگرام زیارت میرشاه غازی در قریه ماهیگیر زیارت خواجه ورق ولی در قریهٔ توغچی و زیارت خواجه خسرو صاحب در قریهٔ گرانشاخ این منطقه اغلباً دشت بوده راه های متعددی دارد که برای عبور و مرور موتر مساعد است بگرام از نقطه نظر آرکیولوژی و تاریخی اهمیت فوق العاده داشته و آثار تاریخی آن مشهور است این آثار ذریعهٔ متخصصین عتیقه شناسی استخراج و ملاحضه و تدقیات شده اما خارج از محوطه خرابه های تاریخی از حصه شرق و شمال و جنوب یعنی در امتداد مجرای رودخانه پنجشیر در هر طرف آن بعضاً آبادیها و قلعه ها دیده می شود که چند قلعه آن مشهور به قلعه (قرچه) و چند قلعه آن معروف به قلعهٔ اکاخیل است که دران بعضی از افغان های غلزائی سکونت دارند خرابه های قلعه متروکی که امروز نزديك نقاط تاریخی بگرام به نظر می رسد مسكن يكعده تاجك هاست که نسبت شغل صید ماهی مشهور به تاجک های صیاد می باشند. در جلگهٔ (کاپیسا) یا کوهدامن و کوهستان امروزی در عصر یونانیها چندین شهر آباد گردیده که بهترین آنها شهر اسکندریه (قفقاز) و شهر (تیسکایا) بود پس از تحقیقات باستان شناسان اروپائی چنین فیصله شد که محل شهر اسکندریه (قفقاز) که در پای هندو کوه معمور بود (جبل السراج ) فعلی و محل نیسکایا بگرام، می باشد خرابه هائیکه مربوط به عصر یونانی است عبارت از برج عبدالله فعلی است که آنرا شهر شاهی و مناسب تر از آن قلعه و با ارگ شاهی باید گفته شود، بگرام در عصر یونانی جنوب هند و کوه و کابلستان گردید. ولی؛ دوره شکوه و با عظمت آن با ورود کوشانیها شروع شد و خصوصاً در عصر سلطنت کنیشکای کبیر مرکز پایتخت تابستانی امپراطور بزرگ و مقتدر آسیا گردید. بگرام در وقت (آشوکا) بزرگترین سلطان گندها رای افغانستان نفوذ و اهمیت زیادی داشته و می گویند استویه در یکی از کو های جنوب غرب پایتخت قدیمی بگرام از و باقی ماند. (قاموس جغرافیای افغانستان) | حکومتیست درجه ۳ که مستقیماً به حکومت اعلی پروان مربوط بوده برخط طول البلد مشرقی ۶۹ درجه ۱۳ دقیقه ۲۹ ثانیه و خط عرض البلد شمالی ۳۵ درجه ۵ دقیقه ۳۱ ثانیه واقعست. حدود آن از طرف شمال و شرق برود خانه پنجشیر و قسمتی از کو های صافی و از طرف جنوب هم به سلسله کو های صافی و از سمت غرب به يك دسته قلعه های که بگرام را از چهاریکار و سرك عمومی جدا ساخته محاط و متصل، می باشد فاصله بگرام از کابل تقریباً ۶۰ کیلومتر و از چهایکار مرکز حکومت اعلی پروان ۸ کیلومتر و از جبل السراج ۱۵ کیلومتر است. بگرام در عرف امروزی ما به موقعیت شهر قدیمی نسبت می شود که جغرافیه نگاران یونان و رومن به نام (کاپیسا) یاد نموده و مدت تقریباً (۶۲۵) سال پایتخت شاهی و امپراطوری افغانستان بود اسم کاسپیا مثل اسم کابل که اقلاً اطراف شش گروهی خود را در بر می گیرد به پایتخت و علاوه بر تمام جلگهٔ کوهدامن کوهستان و زیره کوهستان اطلاق می شد. (کاسپیا) به معنی جامع خود عبارت از جلگهٔ حاصل خیز فراخ مستطیل شکلی است که شمالا و جنوباً (۱۰۰) کیلومتر طول شرقاً و غرباً (۵۰ کیلومتر) عرض دارد طرف شمال آنرا دره های شاخه پربرف هندوکوه و سه طرف دیگرش را کو های سیاه احاطه نموده است يك سلسله دره های کوچک مشجر و میوه دار و پرجمعیتی وجود دارد که از حيث قشنگی و زیبائی از بهترین مناظر کوهستانی به حساب می رود در امتداد حصار شمالی آن از گلبهار و دهن سالنگ گرفته تا کوه عاشقان نجراب در سایه تیغه پسر برف و بلند هندو) (کوه) و میان شاه) یك سلسله دیره های خوش آب و هوا و يك قطعه باغ و تاکستان وسیعی افتاده که تماما سر سبز و شاداب به نظر می رسد تنها به طرف شرق و جنوب شرق که شاخۀ کوه صافی حد آنرا معین می کند. این جلگهٔ قشنگ خشک افتاده و بگرام فعلى جزء آن شمرده می شود بگرام از حيث قلت آب مانند حاشیهٔ اطراف خود کوهدامن کوهستان و ریزه کوهستان به صورت يك باغ و تاکستان نه بوده درخت زیادی ندارد و عباره از چند باغچه محدودیست که جسته جسته از بین اراضی زراعتی آنجا نمایان می گردد. آب و هوای این منطقه چون ارتفاع بگرام از کابل پست تر است هوای آنهم گرمتر بوده زمستان آن نسبتاً نرم و ملائم می باشد باریدن برف از برج قوس الى حوت و ضخامت طبقه برف در بعضی جا الی ۶۰ سانتی بوده از حمل الی جوزا باران می بارد در تابستان گرمی روزانه شدت نموده میزان الحراره در سایه ۳۵ تا ۳۸ و ۴۰ را هم نشان می دهد، باد پروان که از گوشه شمال غربی برخاسته هر سال از اول بهار تا چند ماه دوام میکند بعضی اوقات از يکروز تا يك هفته مسلسل، میوزد خاک بگرام از نقطه نظر زراعتی خیلی حاصل خیز است. (قاموس جغرافیای افغانستان) | لوی ولسوالی | لوی ولسوالی بگرام |
که قریههای همچون بتخاک، حسین خیل، کمری، نوبرجه، جرنیل سیف الدین خان، مموزائی، سهاک، ده یعقوب، شینه، شیوکی و ... شامل ولسوالی بگرامی میشود که با قدامتترین و پیشرفتهترین این قریهها قریه بتخاک، قریه کمری، جرنیل سیف الدین خان و شیوکی میباشد. همچنان در این ولسوالی اقوام مختلف زندگی میکنند همچون قوم مهمند، قوم مموزائی، بارکزایی، احمدزائی، محمدزائئ، بابه کرخیل، گاری، خروتی، قلعه آدم خان، حسین خیل، برکی، علیا نیازی، الوخیل. اماکن تاریخی زیادی در این ولسوالی موجود است. از جمله منار چکری، برج کافران، سرخ منار، قلعه جرنی ل... مردم این ولسوالی زراعت پیشه میباشند. به صورت انفرادی به مالداری هم میپردازند | ولسوالی بگرامی در قسمت مرکزی ولایت کابل قرار دارد. مرکز ولسوالی شهر بگرامی است که تقریباً ۱۵ کیلومتر از شهر کابل دور است. نظر به شواهد که وجود دارد تمدن بودایی نیز در این مناطق وجود داشته که اثرات آن تا سالهای اخیر باقی مانده بود ولی از اثر جنگ های داخلی تخریب و به یغما برده شدند | ولسوالی | ولسوالی بگرامی |