Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتوشرحمعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
G = Gaaf

​د دري ژبې په الفبې کې شپږم توری دی

به حساب ابجد عدد بیست است​
(گ) بیست و هشتمین علامت نوشته بعد از (ک) وبیست و ششمین حرف از الفبای دری است
حرفدری/Gaaf/گ
Silk textiles
یو ډول ټوکر دی چې د میرمنو د پوړنیو لپاره کارول کېږي
چادر گاچ تکۀ گاچ ، پارچه گاچ، تکه یا پارچه حریر مانند که منحیث چادر خانم ها بسر کنند
اسمدری/بروزن ساچ/گاچ
???

​دا یوه‌انجنیري اصطلاح ده: هغو اوسپنو ته ویل کېږي چې د یوې ودانۍ د سمنتو په منځ کې کارول کېږي

 

​اصطلاح انجنیری ساختمانی بوده به پایه های فولادی، کمپوزیتی و آهن کانکریتی گفته میشود که غرض بالا بردن مقاومت بار های وارده به ساختمان، انحنا و خمش از آن استفاده صورت میگیرد و به اشکال پروفیل های با مقاطع  و غیره اشکال میباشد T - U - L

اسم خاصدری/gaa.dar/گادر
To fick, Sexual intercourse

غوول، جنسي معامله ترسره کول

 

و یا گائیدن، آرامیدن مردی با...، جماع کردن ​- اسم مصدر آن گایش​

مصدر متعدیدری/gaa.dan/گادن
???

​گاډۍ یا هغه ترانسپورتي وسیله چې د اس یا کچرې په وسیله کشکودل کېږي

 

​از کلمهٔ هندی گاړی ماخوذ است، ارابه یا عرابهٔ را که اسپ و یا قاطر کش کند، وسیلهٔ ترانسپورتی به کمک اسپ، کالسکه، درشکه

اسمدری/gaa.dee/گادی
???  

راننده گادی، صاحب گادی، آنکه گادی را میراند(در بارهٔ گادی رجوع شود به معنی گادی)

اسم فاعل - صفت - اسم مرکبترکیب دری و دری/gaa.dee.waan/گادی وان
Guard, security

هغه مسلح ډله چې د یوې مهمې ودانۍ او یا کوم مهم شخص د ساتنې دنده ولري

 

مستحفظ، نگهبان -  گروه مسلحی که پاسداری از مکان یا مقامی را بر عهده داشته باشد یا در اجرای مراسم تشریفاتی شرکت کند.
 (نظامی) گروهی از افراد نظامی که برای شرایط خاصی آموزش دیده‌اند: گارد احترام، گارد ضد شورش

اسمانگلیسی/gaard/گارد
Respect guard

​د درناوي گارد، تشریفاتي گارډ​

 

​عده ای از افراد نظامی که برای ترتیبات تشریفاتی دولت ها آموزش مخصوص داده شده اند و برای پذیرائی سران دولت ها رسم احترام دولت مهماندار را بجا می آورند

اسم فاعل - صفت - اسم مرکبترکیب انگلیسی و عربی/gaar.de.eh.te.raam/گارد احترام
bite, fume, gas, gauze, nip, snap, tooth, vapor
الف ــ ټال، له دوو سره موازي پړو نه جوړ د تاستې ځای چې په ښورولو سره ښکته پورته ځي راځي او د تفریح له پاره څوک په کې ناست وي،
ب ــ بخار چې له تیلو او ځینو تخمیر شوو یا خوسا شوو شیانو نه جگېږي،
ج ــ د معدې باد،
د ــ په موټر کې هغه برخه چې موټر ورباندې گړندی کېږي،
هـ ــ د ململ نارکه ټوټه چې ټپ ورباندې تړل کېږي،
و ــ د مادې هغه حالت چې بڼه یې لوښي جوړوي
- ایرانیان دندان گرفتن را نیز گاز گرفتن مینامند که  ریشۀ آن معلوم نیست ​و ایرانیان انبور را هم گاز میگویند.
- هندی ها علف را گاز میگویند
-عرب ها به صومعه ای که در کوه آباد میشود گاز میگویند که «کاز» هم گفته شده است
-  فرنسوی ها به لباس نرم و نازک پشمی گاز میگویند

الفـ ـ گاز دو ریسمان موازیکه از درخت آویزان کنند  وبرای خوش گذرانی بر آن سوارشده در رفت وبرگشت همچون پاندول ساعت قرار ګیرد.( دری است).  
gaaz.jpg
ب ــ  گاز نوع بخاریکه ازتیل نفت و یا تخمر و ګندیده شدن چیزی برخیزد.، دارای بوی بد ومشمئیز کننده است .( انگلیسی است).  
ج ــ نفخ باد معده را نیز گاز میگویند زمانیکه از بدن اخراج میشود . گاز اخراج شده را باد و یا گوز میکویند ​
د - گاز پایدلی که در  قسمت پیشروی موتر زیر اشترنگ و در پیش پای راننده قرار دارد و در انگلیسی به نام (اکلیتر) یاد میشود هم میگویند که با فشار دادن آن بنزین بیشتری به چرخ ماشین موتر می رسد و موتر سرعت بیشتری می گیرد.
هـ - تکۀ ململ نازک و لطیف که برای بستن زخم و پانسمان به کار می رود و در انگلیسی به نام (بنداژ) یاد می گردد و در زبان دری هم معمول است.
و - حالتی از ماده که شکل و حجم آن را ظرف دربرگیرنده‌اش تعیین می‌کند
اسمدری/gaaz/گاز
???  

یکی از جملهء چهار حالت اساسی طبیعی مواد در پهلوی جامد و مایع و پلازما گاز است که در کیمیا و فزیک مفصل تشریح شده اند. گاز مروجه که یا با اکسیجن و یا هایدروجن تشکیل میگردد در مناطقی که تیل در تحت زمین قرار دارد فرار میکند و با هوا ترکیبات دیگری میسازد. این ماده برای سوختاندن و به دست آوردن حرارت و انرژی  و در ماشین ها بیشتربه مصرف میرسد.

اسمدری/gaaz/گاز
تجارت داخلی و خارجی
نوع محتوامعلومات مکملترتشریحتشریح در مورد قلم صادراتیاسم یا کلمه
گروپ اقلام صادراتیگروپ های اقلام صادراتی 

​از لحاظ زمانی ترکیب وحجم،  صادرات وواردات مطابق به شرایط و عوامل موجود در یک کشور وهمچنان نیازمندی ها، در حال تغییر وتحول است همچنانیکه  شرکای تجارتی نیز میتوانند تغییر نمایند. درکناراینکه واردات اموال جهت رفع نیازمندی های داخلی کشورها ازاهمیت خاصی برخوردار است،  صادرات هرکشور رکن اساسی تجارت خارجی را تشکیل داده وزمینه سازکسب ثروت بشمارمیرود، بناً تلاش همیشگی جریان داردتا منابع وچشمه های صادراتی درابعاد مختلف توسعه وتقویت گردد. ازجانب دیگرتجارت به ویژه تجارت خارجی منحیث یک رکن مهم اقتصادی با سکتور های دیگرچون زراعت، صنعت، معادن، انرژی وخدمات (صحت عامه، تعلیم و تربیه، توریزم  وغیره) در تأثیر گذاری متقابل قرار دارد واین تأثیر گذاری متناسب به اندازۀ رشد این سکتور هامیباشد. به همان اندازۀ که  سکتورهای متذکره پیشرفته، وسیع و انکشاف یافته باشد،  تجارت صادراتی پررونق، گسترده وانکشاف یافته عرض اندام مینماید. تجارت صادراتی در موجودیت زیربنای حقوقی فراگیر، ساده سازی پروسیجر های اداری، آگاهی از قوانین جهانی تجارت ومدیریت سالم، بازاریابی وهمچنان تسهیلات فراگیرتجارتی و ترانزیتی، میتواند رشدسریع وگسترده داشته باشد. با چنین امکانات  تجارت ممدانکشاف سکتور های دیگرگردیده وبستر رشد وانکشاف اقتصادی واجتماعی کشورهارا فراهم میسازد.  منابع تامین کننده  صادرات در کشورهای مختلف نظربه امکانات وسطح انکشاف اقتصادی هریک ازکشورها متنوع بوده وتدابیرپیگیرانه ازسوی دولتهاو سکتور خصوصی ازطریق طرح پالیسی های جامع، توسعه سرمایه گذاری هادر سکتورهای تولیدی، تحقیقات علمی واختراعات جدید که جز مالکیتهای ذهنی (معنوی) میباشد، درجهت تقویت وتحکیم هرچه بیشتر این منابع اتخاذ میگردد. انکشاف مطمئن و دوامدار وسطح  بلند  صادرات یک کشور تابع فورمول ذیل است:

گروپ های اقلام صادراتی
بیوگرافی وزرای تجارتگلاب الدین شیرزائی وزیرتجارت

​الحاج گلاب الدین شیرزائی فرزند شیراحمد خان در ولسوالی انجیل ولایت باستانی هرات پا بعرصۀ وجود گذاشته، تحصیلات خویش در رشتۀ اقتصاد وبخصوص موضوعات دینی نزد علمای کرام ومتبحر کشور در ولایت هرات بطور خصوصی انجام داده است.

 گلاب الدین شیرزائی
فارسی ایران به دری افغانستان
اصطلاح دریعنوان
گاو - گوگاب
سیفگاب صندوق
گائیدگاد
گائیدنگادن
ستیشم ترنگار
گرپ و گـُرپگاراپ و گوروپ
ورکشاپ موتر، گراچگاراژ
گراجیستگاراژدار
ضمانتگارانتی
پیش خدمتگارسون
کتابخانه آثار علمی و تحقیقی (حبیبه)
نوع محتوادونلود / لینکملاحظاتنویسنده/ لیکوالبخشعنوان
آثار علمی، تحقیقی و ملیدونلود/لینک

​نویسنده: مهدی داودزاده
اثر خواندنی در بارهٔ احترام و عواقب مثبت آن در انکشاف جامعه.

سایر نویسندگانعلمیگامهای طلایی احترام
آثار علمی، تحقیقی و ملیدونلود/لینک

​نویسنده: سید صالح فتوحی
کتاب گامی به سوی تکامل، به بررسی این مسئله می‌پردازد که بشر و علوم بشری تا چه حدی به تکامل رسیده‌اند و چه زمانی انسان به طور کامل به تکامل نزدیک می‌شود.
تکامل یکی از مهم‌ترین آرزوهای همه‌ی افراد به ویژه دانشمندان است. تکامل به چه معناست؟ آیا روزی فرا می‌رسد که بشر و علوم بشری به تکامل برسند؟

سایرینعلمیگامی بسوی تکامل
آثار تاریخی، سیاسی و اجتماعیدونلود/لینک

​نویسنده: شروین وکیلی

کتاب گاندی اثر شروین وکیلی رساله‌ی کوتاهی است که گاندی را با نگاهی نقادانه می‌نگرد و سودمندیِ راهبردهای ابداع شده توسط وی را در زمانه‌ی ما و برای ما، مورد پرسش قرار می‌دهد.
گاندی را همه‌ی ما دوست داریم. تا حدودی به خاطر مخالفت پنهان و به حقی که مردمان مستعمرات بریتانیا با استعمار انگلیس دارند، و نقشی که گاندی در مبارزه با ایشان ایفا کرد، و تا حدی برای این که آرامش و صلحجو بودن‌اش را و حتا شکل ظاهری‌اش را می‌پسندیم. گاندی در نگاه اول به یکی از قدیسان جهان باستان شباهت دارد که با همان لباس از صفحه‌های قدیمی تاریخ بیرون پریده باشد. در قرن بیستم، گاندی رهبر یکی از بزرگترین ملت‌های دنیا برای دستیابی به استقلال بود، و اغراق نیست اگر بگوییم کشورِ مدرن هند تا حدود زیادی آفریده‌ی اوست.
اما من بیش از آن که پیروزمندی‌اش در برابر استعمار پیر انگلیس، یا ظاهرِ قدیس‌مآبانه‌اش را در نظر داشته باشم، شیوه‌ی برخوردش با سیاست را و درایتی که برای پرهیز از خونریزی داشت را بزرگ می‌دارم. با این وجود، درباره‌ی گاندی هم مانند هرکس دیگری، بر این باورم که باید مبانی نظری و پیامدهای عملی آرای وی نقد شوند، تا ستایشی و پذیرشی که هست از صافی عقل و خرد بگذرد و با افزوده‌هایی ناخودآگاه و افسانه‌آمیز آغشته نشده باشد.


سایر نویسندگانسیاستگاندی
آثار تاریخی، سیاسی و اجتماعیدونلود/لینک

​نویسنده: کریشنا کری پالائی
مترجم: غلام علی کشانی
در این کتاب بیشتر به زندگی و فعالیت و شیوه های زیستی مهاتما گاندی نظریات و طرح هایش آشنا میشویدو همچنان پارهٔ از نظریات دیگران در قبال گاندی را نیز مطالعه خواهید کرد.

سایر نویسندگانتجارب تاریخیگاندی شیوه ای زندگی و نظریات
آثار تاریخی، سیاسی و اجتماعیدونلود/لینک

نویسنده: علی فراستی
در این کتاب بوضوح آمده است که مبارزهٔ مسالمت آمیز همچون هر شکلی از مبارزه بر اساس شرایط کشور ها، ملت ها و دولت ها بر اساس بازیگران صحنه متفاوت هستند و نمی توان با الگو پردازی از این و یا آن جنبش پرداخت. بلکه میتوان از تجارب مثبت و منفی آنه درس آموخت.

سایر نویسندگانسیاست و اجتماعگاندی و مبارزهٔ مسالمت آمیز
آثار علمی، تحقیقی و ملیدونلود/لینک

​تحقیقی پیرامون جنگ

ف، هیرمندعلمیگذر شتابزده ای بر »جنگ شناسی»
آثار علمی، تحقیقی و ملیدونلود/لینک

​در این اثر عوامل تأثیر گزار بر گرمایش بیش از حد زمین و سایر بحران های محیط زیست بررسی علمی گردیده است

سایر نویسندگانعلمیگرمایش زمین و بحران های محیط زیست
بازسازی، انکشاف و کتب تدریسیدونلود/ لینک

​ین گزارش فشرده تحلیلی پیشرفت پروژه های انکشافی، وضعیت انکشافی و اقتصادی، پیشرفت های انکشافی و اقتصادی، تقسیمات بودیجه و پروژه های انکشافی به تفکیک سکتور ها، پروژه های تطبیق شده و دست آورد ها را تقدیم میکند. همچنان در این گزارش معلومات راجع به پروفایل ولایت کندز، تحلیل وضعیت انکشاف اقتصادی و اجتماعی کندز، تقسیمات پروژه های انکشافی به تفکیک سکتور و تفکیک منابع بودیجه، تفکیک نوعیت عرضـﮥ خدمات و به تفکیک موقعیت جغرافیایی اراﺌـه میدارد. همچنان گزارش تصویری پروژه های ساختمانی و زیربنایی و لیست ضمایم را تقدیم میکند.

عبدالجبار نعیميانکشافگزارش پیشرفت های اقتصادی و اجتماعی در ولایت کندز سال ۲۰۱۹ یا ۱۳۹۸
آثار تاریخی، سیاسی و اجتماعیدونلود/لینک

​نویسنده:

مرکز جهانی حمایت از حقوق بشر به همراه پایگاه خبری تحلیلی دیدبان آمریکا اقدام به رونمایی از دومین سند نقض حقوق بشر در ایالات متحده آمریکا (۲۰۱۴) نموده است.
این گزارش مستند ۱۱۴ صفحه ای به بررسی موارد نقض حقوق آمریکایی ها در خاک این کشور از ابتدای جون۲۰۱۴ تا اواخر دسمبر ۲۰۱۴ پرداخته و به زبان های عربی و انگلیسی نیز ترجمه شده است. در گزارش مزبور تمام موارد ذکر شده به آمار رسمی حکومتی آمریکا و نهادهای معتبر ملی و بین المللی این کشور مستند است و از حیث روایی کاملا متقن و معتبر تلقی می شود.
از آنجا که گزارش مزبور به بررسی موارد نقض حقوق بشر در خاک ایالات متحده می پردازد، به هزاران مورد نقض حقوق بشر توسط دولت آمریکا در کشورهای دیگر ورود نکرده است. و طبیعی است که پرداختن به این موضوع، ارزیابی و کار بخصوص و علیهده می طلبد. البته پژوهشگران مراکز علمی و تحقیقاتی در حال تدوین گزارش های ذکر شده نیز می باشند


سایر نویسندگاناجتماعیگزارش نقض حقوق بشر در ایالات متحدهٔ امریکا (۲۰۱۴)
آثار تاریخی، سیاسی و اجتماعیدونلود/لینک

​نویسنده: ویراست یکم
در بخشی از کتاب گزارشی از جنگ ارزی می‌خوانیم:
اتخاذ سیاست‌های پولی انقباضی روی آوردند و در این راستا نرخ بهره‌ی خود را افزایش دادند. با توجه به این‌که ایالات متحده صاحب بزرگ‌ترین اقتصاد جهان است، تاثیرات تغییر نرخ بهره‌ی آمریکا، بر اقتصاد بین‌المللی کم نیست. در نتیجه افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو، سرمایه‌های خارجی از مکزیک خارج شده و در جستجوی بازده بیشتر به آمریکا وارد شدند. چنین اتفاقی در گام نخست به کاهش ارزش پزو انجامید. علاوه بر این، آمریکا و کشورهای دیگر خریدهای بین‌المللی نفت و سایر منابع طبیعی خود را نیز کاهش دادند. در اواسط سال ۱۹۸۱ قیمت نفت و در نتیجه درآمدهای صادراتی مکزیک کاهش یافت؛ اما دولت مکزیک همچنان سیاست گرفتن وام‌های بانکی کوتاه‌مدت را ادامه می‌داد. در این بین، مسئولان اقتصادی این کشور به این نتیجه رسیده بودند که انباشت بدهی‌های خارجی مکزیک بیش از ارز خارجی لازم جهت بازپرداخت آن‌ها خواهد بود. لذا، در پاسخ به انتظار کاهش ارزش پزو (از سوی سرمایه‌گذاران خارجی و تخفیف نگرانی‌های آن‌ها و همچنین بهبود کسری تراز پرداخت‌هایشان، ذخایر ارز خارجی شروع به کاهش کرد.
طی سال‌های باقی مانده دهه ۱۹۸۰، شماری از کشورهای آمریکای لاتین (نظیر برزیل و آرژانتین) نیز قادر به بازپرداخت وام‌های خارجی خود نبودند. دولت‌های کشورهای به اصطلاح توسعه یافته‌ای مانند آمریکا از نکول برخی کشورهای بدهکار که می‌توانست موجب ورشکستگی بانک‌های بزرگ اروپایی و آمریکایی شود، احساس نگرانی کردند. برای جلوگیری از بروز فاجعه، «صندوق بین‌المللی پول» و «بانک جهانی» به صورت مشترک طرح‌هایی را با هدف تعدیل ساختار اقتصادی کشورهای مورد نظر در قالب بسته‌های حمایتی تدوین کردند. مکزیک از اجبار طلب‌کاران خارجی برای تعقیب سیاست‌های تضعیف‌کننده اقتصاد خود به شدت ناراحت بود؛ اما به دلیل نیاز به پول خارجی که در قالب وام‌های جدید تأمین می‌شد، مجبور بود که با بسته‌های تعدیلی موافقت کند.

سایر نویسندگانسیاستگزارشی از جنگ ارزی
مختصات افغانستان
نوع محتواشرحردیفلسانضرب المثل ها، مقولات، کنایات و گفته ها
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

وقت و ناوقت ، در اصل  برگرفته  شده از صبح وشام است اما در اصطلاح وقت وناوقت  مصطلح است
عبدالله افغانی نویس​ 

اصطلاح عامیانهدریگاه و بیگاه
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه ضرب المثلدریگاوه شیری از برج پستانش معلوم میشود
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

گُت: به مفهوم لنگ است و به کسی اطلاق می شود، که پاهایش، مخصوصاً پنجه هایش، انکشاف نکرده، بلکه به قسم یک کتلۀ گوشت و استخوان درآمده باشد.

اصطلاح عامیانهدریگت
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

درهم و برهم، تیت و پاشان، تیت و پرک
عبدالله افغانی نویس​ 

اصطلاح عامیانهدریگد و ود
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

گَردَلَک برف، یعنی باریدن برف با شدت هرچه تمامتر
عبدالله افغانی نویس​ 

اصطلاح عامیانهدریگردلک برف
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​در اصطلاح عامیانه شوخی و بذله گویی که سامعین را بسیار بخنداند آنرا گرده کفک گویند، گویند از فرط خندهٔ زیاد گرده کفک گشتم

اصطلاح عامیانهدریگرده کفک
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

کنایه از افراد آزموده ، سرد و گرم چشیده و دنیا دیده ست.  گرگی که چند بار ، از دشواری و خطر بالان نجات یافته باشد پختگی و آزمودگی لازم را در شکار پیدا  کرده  و افراد آزموده و سرد و گرم چشیده نیز آنانی هستند که، با اندیشه های عاقلانه ار همه ی دشواری ها و بلاها رهایی یافته و راه و رسم زنده گی را فرا گرفته ند.
نوت: معنی لغوی «بالان» دام و تله است.
احمد غوث زلمی

کنایهدریگرگ بالان دیده
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​به کسی اطلاق میشود بخصوص اطفال که به هیچ بهانه ی دایماً میگیرید

اصطلاح عامیانهدریگریانوک
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​گَسَو- در میدان جهت مبارزه داخل شدن (اصطلاح بودنه جنگی)
به اهتمام حمید سیماب

عبدالله افغانی نویس​ 

اصطلاح عامیانهدریگسو
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

تغییر رنگ، از رنگی به رنگی شدن. گویند- وقتی دروغش فاش شد، رنگش گشت
عبدالله افغانی نویس​ 

اصطلاح عامیانهدریگشتن رنگ
زراعت و مالداری
نوع محتوامعلومات بیشترشرحمحصولات حیوانینوع حیوانعنوان
مالداریگاو

​گاو که نام علمی آن بوس تاوروس Bos taurus  میباشد و بدون در نظرداشت جنسیت نر و ماده به آن Cattle  گفته میشود، از جملهٔ پستانداران نشخوار کنندهٔ علف خور بوده و به صورت عموم انواع مختلف سردهٔ آن بدون شاخ میباشند وهمچنان انواع شاخدار و کوهان دار گاو نیز وجود دارند.

هم اکنون در جهان گاو هم به منظور زراعت و هم به خاطر تولید گوشت، شیر، چرم، کود حیوانی نگهداری میشود.

گفته میشود ۱۰۵۰۰ سال پیش از امروز برای نخستین بار انسان ها گاو را در نواحی شمال افریقا، جنوب غرب آسیا و هندوستان اهلی ساختند.

گوشتحیوانات گوشتیگاو
نباتاتمعلومات بیشتر راجع به گشنیز   گشنیز
نباتاتمعلومات بیشتر راجع به گشنیز اروپائی   گشنیز اروپائی
نباتاتمعلومات بیشتر راجع به گل آفتاب پرست   گل آفتاب پرست
نباتاتگل چنبیلی (مریم )   گل چنبیلی (مریم)
نباتاتگل شببو، گیاهی از جنس عطر و بو   گل شببو
نباتاتمعرفی گل صد برگ یا پیونی در قاموس کبیرافغانستان   گل صد برگ
نباتاتگل چنبیلی (مریم )   گل مریم
نباتاتمعرفی گل میخک در قاموس کبیرافغانستان   گل میخک
نباتاتتشریح بیشتر   گلاب
جغرافیه
معلومات مکملترمعرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه
 
در سال 1186 ق با ورود تیمورشاه به کابل، یک تعداد زیاد از بزرگان قندهار از اقوام مختلف با او چه  در جمع سپاه و چه به میل خود یکجا به کابل آمدند که در ان عده ای از قوم (اچکزائی) نیز شامل بودند. محله یا گذر (اچکزائی ها) همان محلی است که تیمورشاه برای اقامت آنها اختصاص داد که تا امروز به همان محله شهرت دارد​
گذرگذر اچکزائی ها
حقوق و قضاء
پښتوشرحتعریفمنبع قانونتلفظعنوان

​هيڅوك د قانون له حكمونه پرته تعقيبيداى، نيول كيداى او يا توقيفيداى نه شي.

​این اصل در ماده بیست وهفت قانون اساسی ۲۰۰۴ افغانستان تسجیل شده است

​هيچ شخص را نمي توان تعقيب، گرفتار و يا توقيف نمود مگر بر طبق احکام قانون

قانون اساسیasl.e.qa.no.niat.e.ge.ref.ta.riاصل قانونیت گرفتاری

​د نيونې (ګرفتاری) امر: كه چېرې مطلوب شخص د مؤجه عذر له لرلو پرته د احضار له امر څخه سرغړونه وكړي يا په روښانه قرائنو سره د هغۀ د اخفاء (پټیدو) يا تېښتی وېره مدللـه وي او ياد هغه آزادي د جرمي آثارو او علايمو د ضايع كېدو باعث شي او يا په پـام وړ حوزه كې د اوسېدلو ټاكلى ځاى ونلري، د څارنوال يا محكمې لخوا له احوالو سره سم، د هغۀ د نيونې امر صادر او يا پوليس په جزائی اجرآتو قانون كې د درج شوو حكمونو پر بنسټ دهغهٔ په نیولو لاس پـورې کوی 

 

​هرگاه شخص مطلوب بـدون داشـتن عذر مؤجـه ازقبـو ل امـر احضـار سر پیچی نماید یا خـوف اخفـاء یـا فرار وی با قرائن روشن مـدلل باشـد و یا آزادی وی باعـث ضـیاع آثـار وعلایم جرمی گـردد ویـا در حـوزۀ مورد نظر محل سکونت معین نداشـته باشـد، امـر گرفتـاری وی حسـب احوال از طرف څارنوال یـا محکمـه صادرویا پولیس به اساس احکام مندرج  قـانون اجراآت جزائی بـه گرفتـاری او اقـدام  نماید.

قانون اجرآت جزائی افغانستانam.re.ge. ref.ta.riiامر گرفتاری

د شاهد سوګند يا ژمنه (تعهد):  شاهد مكلف دى د شهادت له اداء كولو دمخه په االله جل جلاله سوګند ياد كړي چې شهادت يې په حق اداء كړي او لـه حقيقت پرته بل څه  ونه وايي. غير مسلمان شخص د خپلې عقيدې مطابق سـوګند  يادوي

 

​شاهد مکلف است قبل از ادای شهادت به االله جل جلالهُ سـوگند نمایـد کـه شهادت را به حق اداء نمـوده و جـز حقیقت چیز دیگری نگوید. شخص غیر مسلمان مطابق عقیدۀ خود سوگند یـاد می کند

قانون اجرآت جزائی افغانستان سوگند شاهد

​​د شاهد سوگنديا ژمنه (تعهد):  شاهد مكلف دى د شهادت له اداء كولو دمخه په االله جل جلاله سوگند ياد کړي چې شهادت يې په حق اداء كوي او لـه حقيقت پرته بل څه ونه وايي. غير مسلمان شخص د خپلې عقيدې مطابق سـوگند يادوي

 

​شاهد مکلف است قبل از ادای شهادت به االله جل جلالهُ سـوگند نمایـد کـه شهادت را به حق اداء نمـوده و جـز حقیقت چیز دیگری نگوید. شخص غیر مسلمان مطابق عقیدۀ خود سوگند یـاد می کند.

قانون اجرآت جزائی افغانستان سوگندیا تعهدشاهد

د مظنون د نيولو محضر: پوليس او د ملي امنيـت مؤظـف مكلف دي د مظنون د نيولو لـه بهيـر څخه محضر ترتيب كړي. نوموړى محضر د لاندې مطلبونو لرونكى وي: د نيولو علت، دنیولو نیټه او وخت،  د نيونې ځاى، د نيول شـوي شـخص لـومړني بيانونه او د واقعې د شرحې څرنګوالى

 

پولیس و مؤظف امنیت ملی مکلف اند از جریان گرفتاری مظنون، محضـر (گزارش) ترتیب نمایند. محضـر مـذکورحاوی مطالب ذیل می باشد: علت گرفتاری، تاریخ گرفتاری، محل گرفتاری، اظهارات ابتدائی شخص گرفتـار شده و چگونگی شرح واقعه.

قانون اجرآت جزائی افغانستانmah.za.re.ge.ref.ta.riiمحضرگرفتاری
قاموس بایوگرافیکی افغانستان
نوع محتوامعلومات مکملتربیوگرافی مختصرتصویراسم
قاموس بایوگرافیکی افغانستانآیا میدانید که گرگین کی بود؟

گرگین گرجی یا جورج یازدهمحاکم صفویان فارس در قندهار بود دوره . گرگین که نام مسیحی اش جورج یازدهم بود، در سال ۱۶۵۱م در شهر تبلیسی پایتخت کشور جورجیا بدنیا آمد و به تاریخ ۲۱ اپریل ۱۷۰۹م در قندهار به قتل رسید. جورج یازدهم پادشاه کارتلی در جورجیا بود. هنگامی که روابط گرجی های کارتلی و صفویان فارس به وخامت گرائید، جورج یازدهم تالش کرد تا نفوذ صفوی ها را تضعیف نماید ولی مقهور آنان شد. جورج یازدهم )بعد ها گرگین( از مبلغان کاتولیک حمایت میکرد و با پاپ اینوسنت یازدهم Pope (به تاریخ ۲۹ اپریل ۱۶۸۷م نوشت که پادشاه کاتولیک باشد و آمادگی خود و سربازانش را از هر دستور پاپ روم اعالم کرد. گرچه جورج یازدهم که یک مسیحی به تشیع ارتوداکس بود بعد از تحت الحمایه شدن حکومت فارس ظاهراً گرائید و بنام گرگین مسمی شد ولی مبلغان کاتولیک میگویند که جورج یازدهم تا زمان مرگش یک کاتولیک باقی ماند.
ناصر اوریا

گرگین
قاموس بایوگرافیکی افغانستان 

د غلزیو د خروټو له قبـیـلې څخه دئ. د کابل پوهنتون د انجنیري د پوهنځي دوه سمسترونه ﺌـې لوستي دي. له عبدالرحیم نیازي، انجنیر حبیب الرحمن، مولوي حبیب الرحمن، ډاکټر عمر، انجنیر سیف الدین نصرت یار او قاضي محـمد امین سره له اسلامي غورځنگ سره یو ځای سوی دئ. د ۱۹۷۰ ز کال د محصلینو د اتحاديې په کانگرس کې ﺌـې گډون وکړ او له ۱۹۷۱ تر ۱۹۷۲ز کال پورې د محصلینو د اتحادیې په اجراﺌـیوي شوری کې فعال وو. له ۱۹۷۲ تر ۱۹۷۳ز کال پورې د کابل د دهمزنگ په زندان کې زنداني سو.
د داؤود د ۱۳۵۲ل کال د چنگاښ د ۲۶/ د ۱۹۷۳ز کال د جولای د میاشتې د ۱۷ له کودتا وروسته حکمتیار د ۱۹۷۴ز کال د مې په میاشت کې د یوې کودتا د رهبرۍ په تور تورن سو نو ځکه اړ سو چې مخفي سي. له ۱۹۷۵ز کال راهیسي د حزب اسلامي د مجاهدینو مشر. راډیو کابل په دې تورن کړ چې د پلان وزیر علي احمد خرم د حکمتیار له لوري وژل سوی دئ. د حزب اسلامي افغانستان له امارت څخه ﺌـي استعفی وکړه او د گوند د نوي امیر قاضي محـمد امین له لوري د حزب د سکرتر جنرال په توگه ونومول سو. د ۱۹۷۸ز کال د دسمبر په میاشت کې د حزب اسلامي افغانستان د امیر په توگه وټاکل سو او قاضي امین ﺌـې د مرستیال په توگه مقرر سو. د گلبدین پیروان د شوروي اتحاد او د افغانستان ددولت د ځواکونو پر ضد پوځي عملیاتو کې ښکـېـل سول.  په ۱۹۸۳ز کال کې ﺌـې علناً د پخواني پادشاه محـمد ظاهر پر وړاندې خپل مخالفت اعلان کړ چې په افغان مقاومت کې برخه وانخلي.  په ۱۹۸۱ز کال کې سعودي عربستان، په ۱۹۸۴ز کال کې خرطوم  او په ۱۹۸۵ز کال کې ﺌـې د امریکا متحده ایالاتونو ته سفرونه کړي دي. وادﮤ ﺌـې کړی دئ ؛ دوه زامن او درې لوڼې لري.
لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آری

گلب الدین حکمتیار
آبدات تأریخیگنبد سرباز شهزاده ها در بست  گنبد سرباز شهزاده ها
آبدات تأریخینغاره خانه و بازار ارگ گنبد كوتوالي   گنبد کوتوالی
قاموس بایوگرافیکی افغانستان 

ملکه گوهرشاد بیگم (۷۸۰ -  ۸۶۱ ه‍.ق) معروف به گوهرشاد آغا از اشراف زنان افغانستان و از نامداران و سیاستمداران دوره تیموریان هرات است. او زنی بسیار نیکوکار، ثروتمند، ادب دوست، هنرپرور، باوقار، خردمند، بااحتیاط و باسیاست بود. گوهرشادخاتون همسر سلطان شاهرخ تیموری بود که پس از پدرش امیر تیمور، به مدت ۴۳ سال بر مناطق وسیعی از ایران امروزی و افغانستان حکمرانی کرد و توسط او درسال ۱۴۰۵ م پایتخت تیموریان از سمرقند به هرات منتقل شد.

پدر گوهرشادآغا، «غیاث‌الدین تَرخان» بود که از بزرگان خاندان تیموری به‌شمار می‌آمد و در جنگ‌های بزرگی شرکت داشت و لقب «تَرخان» را چنگیز شخصاً به او داده بود. ترخان یا آغاجی یا آغجی، عنوان منصب خاصی در دستگاه امرای ماوراءالنهر بوده است که دارندهٔ این منصب، واسطه میان سلطان و مردم بوده، و به خاطر حشمت و نفوذی که داشته، بدون التزام به رعایت نوبت و رخصت، نزد سلطان بار می‌یافته است. در دوره ایلخانی، اغلب برای متصدی عنوان «آغاجی» از لقب «ترخان» استفاده می‌کرده‌اند.
مادر او «بانو خان‌زاده بیگم» بود که در ماه رجب سال ۸۱۴ ه‍.ق در مشهد درگذشت و در جوار آرامگاه امام رضا مدفون است.
گوهرشاد همراه با برادرش امیر قره یوسف (۷۹۰ - ۸۰۲ ه‍.ق) که در دربار تیموریان در هرات وزیر بود نقش مهمی در تاریخ اوایل دوره تیموری ایفا کردند. عبدالرحمن جامی از شعرای مشهور دربارش محسوب میگردد

 گوهر شاد بیگم
قاموس بایوگرافیکی افغانستان 

​سید احمد گیلاني (افندي صاحب) (د یوﮤ مسلمان ولي الله عبدالقادر گیلاني له اعقابو څخه) د سید حسن گیلاني زوی په ۱۹۳۲ز کال کې په کابل کې زېـږېـدلی دئ. د کابل د ابو حنیفې مدرسې ته تللی دئ.

په ۱۹۶۰ز کال کې د کابل پوهنتون د شرعیاتو له پوهنځي څخه فارغ سوی دئ. د گیلاني د کورنۍ مشرتوب ﺌـې پر غاړه واخیست او په دې توگه ﺌـې له خپل مشر ورور سید علي (یا شیر آغا جان) څخه د قادریې د مذهبي طریقې مشرتوب لاس ته راوړ. د لویې جرگې غړی. (د عبدالباقي له لور؛ د امیر حبیب الله خان له لمسۍ) عادلې سره ﺌـې وادﮤ کړی دئ او پینځـﮥ بچیان لري. په ۱۹۷۸ز کال کې له افغانستانه ووت او په پـېـښور کې د افغانستان ملي اسلام محاذ/ محاذ ملي اسلامي افغانستان تنظیم ﺌـې جوړ کړ.

لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا
گیلاني سید احمد
قاموس بایوگرافیکی افغانستان 

​فاطمه گیلاني – ناصر ضیأ د پیر سید احمد گیلاني او د عادلې (د سردار عبدالباقي او عزیزه سراج د لور) لور په ۱۹۵۴ز کال کې په کابل کې زېـږېـدلې ده.

له ۱۹۶۰ تر ۱۹۷۱ز کال پورې ﺌـې د ملالۍ په لیسې کې زده کړې کړي دي؛ او بیا ﺌـې د ایران په ملي پوهنتون کې تحصیل کړی او د اسلام په تأریخي او فارسي ادب کې د لیسانس په درجې په ۱۹۷۵ز کال کې فارغه سوې ده. په خپلې ماسترۍ باندې ﺌـې کار کاوه خو په ۱۹۷۸ز کال کې پوهنتون وتړل سو. په ۱۹۷۸ز کال کې لندن ته کډه سوه او له ۱۹۸۳ز کال راهیسې په انگلستان کې د افغانستان د اسلامي ملي محاذ استازې ده. د افغانستان په هکله لکچر ورکوونکې، او برتانیې ته د راتلونکو مجاهدینو د پلاویو لپاره ژباړونکې.

لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا
گیلاني فاطمه