Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتوشرحمعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
Roof

​الف ــ کاښ، د کوټې پاسنۍ برخه
ب ــ په ځینو ټولنیزو رسنیو کې لیکنۍ پوهونه راپوهونه یا مفاهمه

 

​الف - سقف، سقف خانه
ب - چت در زبان انگلیسی مکالمۀ تحریری را گویند که درین اواخر در زبان دری هم به وام گرفته شده و معمول گردیده است

اسم مکاندری/chat/چت / چَت
Finish (wrestling act of pinning the shoulders of your opponent to the ground for two sesconds

​ماتول، مغلوبول، په پهلواني سپورت کې خپل سیال د شا په تخته حملول، د سیال شا پر مځکه وهل

چت کردن یا چت شدن که اصطلاح پهلوانی است و حالتی را در پهلوانی گویند که یک حریف بازی کن خود را چنان مغلوب میکند که در روی زمین با چال و فریب پهلوانی حریف را به پشت انداخته و هر دو شانه ٔ مغلوب به زمین تماس مطلق نماید که در پهلوانی درجهٔ اعلی یی بردن است و چت شدن درجهٔ اعلی یی باختن

تخته به پُشت، در پهلوانی حریف را مغلوب ساختن، کنایه به کسی که در مقابل حریف باخته باشد و یا در مقابل حریف برده باشد. در افعال چون «چِت شدن» و «چِت کردن» اسعمال می شود.

صفتدری/chet/چت / چِت
Took down in wrestling,, to pinn  

چِت کردن- در کُشتی و یا در در یک معامله مغلوب کردن کسی. به‌کار رفتن در محاوره برای زمین‌زدن، شکست دادن یا مغلوب کردن کسی با قدرت یا زرنگی – مخصوصاً در کشتی، دعوا، یا معامله.

مصدر مرکبترکیب دری و دری/chet.kar.dan/چت کردن
Deceiver, cheater
غولونکی، تېز، بدغونی، چل باز، چلیگر
 
شخص ناسالم ، فریبکار، رند، شخص بیکاره خودساز​
اسم فاعل - صفتدری/cha.taaq/چتاق
deception, fraud, cheating

​غولونه، تیرایستنه، چالاکي

 

​فریبکاری، تیزی و چالاکی، در جان زنی

صفتترکیب روسی و عربی/cha.taa.qee/چتاقی
umbrella

​چترۍ، سایوان چې وړوکی لاستی لري او د لمر یا باران و مخنیوي له پاره پر سر نیول کیږي

​سایبانی که در قدیم بر سر پادشاه یا در کنار تخت پادشاهی نگه‌ می‌ داشتند به علامت سلطنت، چتر پادشاهی

سایبان کوچک دسته‌ دار که در زیر آفتاب یا هنگام باریدن برف و باران روی سر نگه‌ می‌ دارند​، آفتابگردان، سایبان

اسم آلتسانسکریت/cha.ter/چتر
Umbelliferous

​چترۍ چې دایروی بڼه لري او د چتر په څیر پر سر نیول کیږي

​درخت یا بوته‌ ای که شاخه‌ های آن چرخی و مدور و شبیه چتر باشد

​مانند چتر، به شکل چتر، گرد، دایره وار، مدور- سایبانی که در موقع بارش و آفتاب بر سر گیرند

صفت نسبتیترکیب دری و سانسکریت/chat.ree/چتری
Trashed

ککړ، ناولی، لیت پیت، لړلی

 

​ناپاک، مردار، چِرک، آلوده شده با کثافات، چیزیکه پاک نباشد و با کثافات آلوده شده باشد. به طور مثال کالای چتل، ظرف های چتل و غیره 

صفتدری/cha.tal/چتل
Booklet

په لومړنۍ بڼه د یو څه لیکل، نا تایید شوي لیکلي مواد، هغه لیکلي یا ترتیب شوي مواد چې لا چاپ او تایید شوي نه وي

 

به کاغذ پارۀ اطلاق می گردد که در آن مطالب ضروری و یا غیر ضروری به صورت نا منظم و درهم و برهم و شاید به قسم یادداشت و یا برای تمرین و مشق نوشته شده باشد. از روی چتل نویس می توان بعداً پیش نویس و یا مسودۀ یک مطلب را فراهم کرد.

اسم مرکب - صفتترکیب دری و دری/cha.tal.na.wiss/چتل نویس
dirt, filth

​ککړتیا، ناپاکیانې، نجاست، کثافت 

 

​ناپاکی، نجاست، کثافت

اسم - صفتدری/cha.ta.lee/چتلی
فارسی ایران به دری افغانستان
اصطلاح دریعنوان
چتری - پاراشوتچتر
پاراشوت​چتر نجات
پراشوتیچترباز
کتابخانه آثار علمی و تحقیقی (حبیبه)
نوع محتوادونلود / لینکملاحظاتنویسنده/ لیکوالبخشعنوان
آثار تاریخی، سیاسی و اجتماعیدونلود/لینک

​نویسنده: نوام چامسکی
در این کتاب چامسکی تناقضات سیاست رسمی امریکا را با اعلامیهٔ حقوق بشر و سوء استفاده از آن را در تعملات بین المللی توضیح میدهد.

سایر نویسندگاناجتماعیچتر قدرت امریکا اعلامیهٔ حقوق بشر و تناقض آن با سیاست امریکا
مختصات افغانستان
نوع محتواشرحردیفلسانضرب المثل ها، مقولات، کنایات و گفته ها
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​چِت افتادن- تَخته به پُشت افتیدن. در کُشتی گیری مغلوب شُدن.
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریچت افتادن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

ضیاع و تلف کردن مال
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریچت و پت
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

ضایع و تلف کردن
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریچت و پت کردن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

نوعیست از چارمغزبازی اطفال. دستار غیرمنظم کاکه گان.
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریچت و قت
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

چیز بیکاره را فروختن.ـ کنایه- ریش تراشیدن
عبدالله افغانی نویس​

کنایهدریچت کردن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

کسی که در سابق بالای سرِ پادشاه سایبان میگرفت.
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریچتری وردار
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

پلید، ناپاک
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریچتل
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

کسی که لباس خودرا زود چرک کند
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریچتل پوش
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

آدم کثیف و بی احتیاط.ـ کسی که چیزی خوب نمی خورد.ـ
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریچتل خور
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

حاشیه و دورِ قالین [هرات]
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریچتمه
جغرافیه
شرحمعرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه
 

​خرابه نیست به فاصله ۵.۲۵ کیلومتر در شمال شرق مرکز خلم مربوط حکومت کلان سمنگان ولایت مزار شریف که بین ۶۷ درجه  ۵۶ دقیقه  ۶ ثانيه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه  ۴۸ دقیقه  ۳۳ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

خرابهخرابهٔ چت رباط
 

​قریه ایست مربوط حکومت درجه ۳ قیصار در حوزه حکومت اعلی میمنه قسمت غربی وادی قیصار بیک تنگی منتهی و این تنگی که از ۹ کیلومتری قیصار شروع می شود عرض ان در بعضی حصص یک کیلومتر و در برخی حصص تا ۳ کیلومتر فراخی دارد بهر دو طرف آن به فاصله  های متناسب آبادیها و منازل اهالی بصورة انبوهی و تنگ دیده می شود.  در حصه وسطی این دره رباط سرکاری و بازار مختصری هم دیده می شود که این دره را چیچکتو نامیده می شود آب و هوای بسیار سالم و خوشگوار دارد بر علاوه رود باریکه از بین دره می گذرد از جناحین چپ و راست این دره دره  های خور دو بزرگ متعددی که آنها را تگاب می گویند به حیث معاون به این رود آب میرسانند و هم آبادی های زیادی بداخل این تگابها دیده می شود.  از رباط چیچکتو به فاصله ۶ کیلومتری دره وسعت را به خود اختیار و به طرف جنوب ۲ کیلومتر دور از سرک بر دامنه کوهی زیارتی وجود دارد که به زیارت اصحاب کهف رح شهرت دارد که زائرین همه ساله از جا های بسیار دور باینجا آمده در مواسم بهار به جوار این زیارت میله ها و خوشگذرانی ها می نمایند. (قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ چیکچتو

هنگامیکه در سال 1257 قمری با قیام خونین مردم کابل علیه انگلیسها مکناتن سفیر و نماینده انگلیس به قتل رسید، قوای انگلیس از دو جانب شرقی و جنوبی برکابل حمله کردند وتمام منازل و دکاکین و قصر های شهر کابل را آتش زدند و بازار چهار چته نیزبوسیلۀ (جنرال پالک)در سال 1842 میلادی به خاک یکسان شد. این بازار در عهد سلطنت امیر دوست محمد خان (1850) دوباره تعمیر گردید.

در جنگ دوم افغان انگلیس و قیام مردم علیه انگلیسها این بازار باردیگر صدمه دید و بعداً درعهد امیرعبدالرحمن خان مجدداً احیاء شد که سقف آن تا سال 1330 شمسی نمایان بود و چون در حال شکست و ریخت بود، با احداث جاده میوند زیر نقشه شهری آمد و تخریب گردید، اما دکانها و بازارهای آن با وجودیکه چندین بار ترمیم شدند، هنوزهم با همان ازدحام به حیث یک مرکز مهم تجارتی در نفس شهر کابل  فعال میباشند.

چهار چته، این بازار و محل مسمی به (باغ علیمردان خان)در جوار سمت جنوبی دریای کابل توسط علیمردان خان فرزند گنج علی خان زنگنه  در اواسط قرن یازدهم هجری قمری اساس گذاشته شد. گنج علی خان یکی از افسران مشهور شاه عباس صفوی بود که  به قلعه داری قندهار مقرر شد. پسرش علیمردان خان نیز با پدر در قندهار پیوست. پس از آنکه پدرش در قندهار توسط شیرخان ابدالی کشته شد، علیمردان خان از ترس صفوی ها از قندهار به کابل آمد و به شاه جهان (از سلسله شاهان مغلی هند) که کابل در آنوقت زیر اداره آنها بود، پناه برد.
شاه جهان او را به حیث قلعه دارکابل مقرر کرد. او در طول دوازده سال خدمت خود در کابل از مدرک مالیات آن ولایت به ساختمان باغی که بنام خودش مسمی شد ونیز به اعمار بازار چهار چته کابل پرداخت. در دکانهای این بازارالبسه و تکه های ابریشمی، جواهرات، پوست و پوستین، کلاه، بوت و پیزار، انواع میوه های تازه و خشک، غیره بفروش میرسید. علیمردان خان برای اینکه رستۀ دکانها در شهر کابل از تابش آفتاب و برف و باران در امان باشد، سقف بازار را از چوب و گِل پوشانید. بازار مذکور درعهد درانی مجدداً آباد گردید و مساجد و منازل اطراف بازار در حاشیۀ لب دریا ی کابل برآن افزوده شد. ساحۀ باغ علیمردان و نیز ساحۀ سمت شمال دریای کابل و حصص چمن سلطانی (چمن حضوری حالیه) در سال 1169 هجری قمری به دوباغ کابل نام گذاری گردید که درعقب آن گذر (ریکا خانه) قرار داشت.

گذرگذر بازار چار چته
چته اول: به طرف شرق (سرچوک کابل) واقع بوده و دراین چوک صرف برای صنف بزازان یعنی تکه فروشان اختصاص داشت و برای هر نفر دوکان جداگانه تعیین بود فاصله بین دوکان های سمت شما و جنوب در حدود بیست متر بود
چوک دوم: در این چته دست فروشان مشغول خرید و فروش بودند در گردی یا قوسی این چوک که طرف غرب چته اول بود و طرف جنوب آن شانه سازی و طرف شمال آن قصاب کوچه قرار داشت
چته دوم: در دوطرف چته دوم دوکان های واسکت فروشان بوده و بالای دوکان های مذکور مانند چته اول منازل ساخته شده که در آن فامیل ها زندگی می نمودند. طرف شمال بین دوکان ها سرک به طرف باغ علی مردان قرار داشت و این گذر بنام ندافی یاد می شد. در این گذر مسجد ندافان موقعیت داشت
چوک سوم: در این چوک آئینه فروشان مشغول کسب و کار بودند چهارطرف دکاکین وجود داشت در بین این چوک لحاف فروشان، بوت فروشان و برخی دست فروشان قرار داشت
چته سوم : این چته مانند چته اول و دوم بوده و دوکان های خورده فروشان و طرف دیگر دوکان های برای چینی فروشی قرار داشت
چته چهارم: این چته با سرو صدای های زیاد برای صنف مسگران قرار داشت . دوکان های ساخت و خرید و فروش دیگ های مسی، سماوار، چلوصاف ، آب گردان، چمچه، نلاقه ، کفگیر، غوری دیده می شد
چوک چهارم: دراین چوک سرای امیر شیرعلی خان قرار داشت در گردی این چوک باروت فروشان و محل ترمیم اسحله و تفنگ های چریی وجود داشت . طرف شمال این چوک دیوار بلند اعمار شده بود و دروازه بزرگ برای داخل شدن ساخته شده است و این تعمیر را سرای امیر شیرعلی خان می گفتند . زمانیکه شهرکابل به تصرف انگلیسها درآمد ( ۱۸۷۹م ) آنها قطغات نظامی خود را که بنام گوره و گورکی یاد می شد در بالاحصار کابل و شیرپور جابجا نموده و سرای شیرعلی خان را برای زندان و دفاتر خویش تعیین نمودند
ورودی مشهور چهار چته (چهار گذرگاه طاقدار) ممکن است در سمت چپ ، یا درست فراتر از مسجد پل خشتی بین پل و جاده میوند قرار دارد. این بازار که در قرن هفدهم ساخته شده است ، در ابتدا شامل چهار گذرگاه طاقدار بود.
دیوارها به رنگ روشن با نقاشی های مرتبط با مربع های باز با محور همانند رنگ آمیزی شده بودند. میادین بازار هنوز به راحتی قابل تشخیص هستند اما بازار در سال ۱۸۴۲ م کاملاً نابود شد

 این کار توسط انگلیسی ها به به خاطر انتقام گیری نابودی یک ارتش بریتانیایی در راه رفتن به جلال آباد در اوایل همان سال انجام شد. اگرچه هرگز زیبایی قبلی خود را به دست نیاورد، اما بازار به سرعت اهمیت خود را به عنوان مرکز تجاری این شهر به دست آورد و هنوز هم رنگارنگ ترین بازار کابل است. ابریشم عمامه، کلاه و جلیقه دوزی شده از قندهار، جواهرات نقره و انواع پارچه را می توان در اینجا از مغازه های ریز و درشت که در خیابان سنگفرش و یا از پشت ویترین های مغازه ها بی شمار قرار دارد خریداری کرد


گذرگذر چهار چته
 

​قریه ایست به فاصله ۱۴ کیلومتر در شمال مشرق مرکز خلم مربوط حکومت کلان سمنگان ولایت مزار شریف که بین ۶۷ درجه  ۴۸ دقیقه  ۲۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه  ۴۵ دقیقه  ۲۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

منطقهمنطقهٔ چت رباط
 

​موضع چاه داریست به فاصله ۵،  ۱۵ کیلومتر در شمال غرب چـاه بـاراپ در علاقه حکومت درجه ۴ شورایک مربوط ولایت کندهار که بین ۶۵ درجه  ۳ دقیقه  ۴۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۰ درجه  ۱۸ دقیقه  ۱ ثانيه عرض البلد شمالی واقع است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

موضعموضع چتک
قاموس بایوگرافیکی افغانستان
نوع محتوامعلومات مکملترمعرفیاسم
آبدات تأریخیبازار چهار چته کابـل قدیم

​«یکی از عمرانات دوره بابری ها (قرن شانزدهم میلادی) بازار چهار چته کابـل بود که توسط علی مردان خان اعمار گردیده بود و از شهکار های عصر به شمار می رفت.
چوک و چته از پُر ازدحام ترین نقاط شهر بود آنجا مرکز شهر کابل قدیم بود. هـر قدم، هر دکان و هر خشت آن خاطره های تلخ و شیرین برای مردم کابلستان قدیم داشت. چهارچته کابـل توسط معماران و صنعت گران با هنرمندی خاص آیینه کاری چوب بندی و کندن کاری شده بود که در زمستان از برف و باران در امان و در تابستان اثری از گرما نبوده سقف های سرپوشیده و بلند که از دو طرف آن روشنی از لابلای آیینه ها بدرون بازار می ریخـت که از هر لحاظ قابل دید و تماشا بود. چوک کـابل به اصطلاح نقطه پرکار شهر بود. هرگاه از شمال به جنوب و یا از شرق به غرب میرفتند کوتاه ترین راه و مرکز شهر چوک کابل بوده چهارچته از جمله آبادات تاریخی به شمار می رفت

چهار چته کابـل