​​هلمند یکی از جملۀ 34 ولايت افغانستان است که بخش دهم کشور را تشکيل کرده است که با ٦٠ درجه و ٦١دقيقه طول البلد و ٢٩ درجه و ٣٠ دقيقه عرض البلد در جنوب غرب کشور موقعيت دارد .مساحت ولايت هلمند ٦١٨٢٩ کيلومتر مربع است . نفوس آن يک و نيم ميليون نفوس تخمین شده است . اين ولايت در شرق با کندهار ، در شمال با ارزگان، غور و دايکندى ، در غرب با نميروز و فراه و درجنوب با خط ديورند همسرحد است که  خط ديورند ١٦٢ کيلومتر سرحد را تشکيل کرده است . در بخش شمال آن سلسلۀ کوه ها حقله زده و درجنوب آن مناطق ريگستانى موقعيت دارد . هوا و اقليم آن در فصل زمستان معتدل و در فصل تابستان گرم است . شهر لشکرگاه مرکز اين ولايت است که در ٦٧١ کيلومترى کابل پايتخت کشور موقعيت دارد. ولایت هلمند از آن جهت که بزرگترین رودخانه کشور یعنی هلمند از وسط آن میگذرد و سبب آبیاری و سرسبزی زمین های دو طرف خود میگردد، بنام هلمند(مطابق تلفظ عامیانه) مسمی شده است.
نام اصلی این رودخانه درمتون اوستائی «هیتومنت» آمده ومعنی آن (سد مند یا رودخانه دارای سد وبند) است. همین کلمه در زبان دری «هیرمند» شده و عوام آنرا امروز بصورت «هلمند یا هیلمند» تلفظ میکنند​.