Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
جغرافیه
معلومات مکملترشرحمعرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه
تاریخچهٔ ولایت بدخشان

​لعل بدخشان در قرون وسطی در ممالک اسلامی شهرت عمومی داشته و دردوارین اکثر شعرا ذكر شده است. معادنیکه از آن لعل بر می آید به خارج بدخشان خاص،  در شفنان به ساحل طرف راست دریای آمو بوده است مارکو بولوسیاح نیز وجود آنرا تصدیق نموده. علاقه که لعل از آن استخراج میشد درین وقت به تاجکستان متعلق است لاجورد بدخشان مانند امروز در قرون وسطی نیز شهرت داشت معادن آن در مجرای علیای کوکچه واقع و تجارت آن منحصر به حکومت است.

در بدخشان اقسام میوه و خوراکه پیدا می شود پیداوار عمده زراعتی آن عبارة از گندم،  جو،  نخود،  باقلی،  کوکنار وزغر می باشد اراضی زیادی للی کاری می شود لکن در برخی مناطق اراضی آبی نیز وجود دارد امتیاز عمده ئی که اراضی بدخشان دارد این است که در زمین های للمی آن هرگونه نباتات زرع شده میتواند در علاقه  های جرم بهارك، زردبو شکمش و شغنان هرنوع ـ میوه موجود بوده مخصوصا سیب بهارك و رستاق شهرت زیاد دارد آب و هوای بدخشان از هر حیث صحی و خوشگوار می باشد. لذا درین منطقه امراض هم کمتر به نظر می رسد

از جمله مواشی اهلی مخصوصا، بز گوسفند، اسپ گاومیش در بدخشان تربیه می شود یکنوع گاومیش که خش گاو گفته می شود درین منطقه بکثرت پیدا می شود و از موی دم آن پشه پران (چوری) ساخته می شود. گوسفند نوع کدی در بدخشان مشهور است در جنگل های بدخشان از حیوانات درنده شیر پلنگ خرس پیدا می شود هكذا در علاقه درواز گرگ، روباه خفك كه پوست آن نفیس و از امتعه تجارتی و قیمتی می باشد وجود دارد پسته و بزغنج در نواحی رستاق و درواز بکثرت موجود است. در حصص هموار جرم و مواضع بلند و مرتفع آن شقاقل به وفرت موجود می باشد این نبات در طب اهمیت زیادی دارد بنفشه و سمارق در جمیع نقاط بدخشان پیدا می شود در توابع بدخشان خصوصا زردیو زرشک زیادتر پیدا می شود (کور) که از نباتات طبی بوده و خیلی مفید ثابت شده و برای خوراکه به حیث سبزی نیز از آن استفاده می نمایند در بسا نقاط بدخشان یافته می شود.

در شهر اعلی بدخشان حکومات و علاقه داری های ذیل متعلق است.

  ۱ حکومت درجه ۲ جرم که شامل دو علاقه داری بوده یکی علاقه داری درجه ۳ بهارك دیگر علاقه داری درجه  ۳ کران و منجان .

۲ حکومت درجه ۲ درواز که علاقه داری درجه اول خواهان نیز به آن مربوط است.

 ۳  حکومت درجه ۳ اشکاشم که علاقه داری های درجه ۲ زیبا و علاقه داری شغنان به آن ارتباط دارد.

۴  حکومت درجه ۳ کشم

۵  حکومت درجه ۴ واخان

۶  علاقه داری درجه ۲ راغ.

علاقه داری درجه ۲ شهر بزرگ

همچنین مکاتب ذیل در علاقه  های مربوط بدخشان دائر است.

۱  مكتب ابتدائی کشم  واقع قبر شاه.

۲  مكتب ابتدائى جرم  واقع مرکز حکومت جرم.

 ٣  مكتب ابتدائی شهران خاش  واقع شهران حکومت جرم.

۴  مكتب ابتدائى بهارك جرم.

۵  مكتب ابتدائی شغنان واقع علاقه داری شفغان.

۶  مكتب ابتدائی درواز  واقع مالقی حکومت درواز می باشد مرکز حکومت اعلی شهر فیض آباد بوده که ارتفاع آن از سطح بحر ۳۵۰۰ فت (۱۰۷۷) متر و مسافه آن از کابل مرکز افغانستان ۷۳۹ کیلومتر می باشد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

ولایت بدخشان یکی از 34 ولایت شمال شرق افغانستان است بدخشان به مرکزیت «فیض آباد» دارای مساحت 47/403 کیلومتر مربع بوده جمعیت آنرا 521000 نفر تشکیل میدهد. بدخشان در شعرهای شاعران به کیفیت لعل خویش معروف بوده‌ است. این ولایت در سال 1896 میان دو امپراتوری بزرگ (روسیه تزاری و بریتانیا) به دو بخش تقسیم گردید. یک بخش این ولایت تحت نام بدخشان روسیه و بعداً منطقه خودگردان کوهستانی بدخشان شوروی با مرکزیت شهر خاروغ بروسیه تعلق گرفت و بخش دوم با مرکزیت شهر فیض آباد به افغانستان پیوست. روسیه و انگلیس، آمودریا (جیحون) را به عنوان مرز طبیعی پذیرفته و توسط ستونهای سرحدی  علامه گذاری شد. در سال 1917 بعد از پیروزی انقلاب بلشویکی در روسیه، بدخشان روسیه به شوروی در تشکیل جمهوری شوروی سوسیالیستی شوروی تعلق گرفت.
بدخشان دارای ولسوالی های کشم - ولسوالی جرم - ولسوالی شهدا - ولسوالی کران منجان - ولسوالی زیباک - ولسوالی واخان - ولسوالی اشکاشم - ولسوالی بهارک - ولسوالی شغنان - ولسوالی کوف - ولسوالی مایمی - ولسوالی درواز - ولسوالی خاش - ولسوالی آوان - ولسوالی راغستان - ولسوالی یفتل - ولسوالی تگاب - ولسوالی سهر بزرگ - ولسوالی ارغنجخواه - ولسوالی وردوج - ولسوالی خاهان - ولسوالی تیشکان - ولسوالی یمگان - علاقه داری خاهان - ولسوالی راغ - علاقه داری شهر بزرگ - ولسوالی درای یم - ولسوالی ارگو.
يك حکومتی اعلی افغانستان است که در سمت شمال ولایت قطغن به خط طول البلد شرقی تخمین ۷۰ درجه ۴ دقیقه ۳۶ ثانیه و عرض البلد شمالی و ۳۶ درجه ۵۵ دقیقه ۱۶ ثانیه و همچنین بین ۷۱ درجه ۱۵ دقیقه ۱۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷ درجه ۲۹ دقیقه ۵۰ ثانيه عرض البلد شمالی واقعست. بدخشان از جانب شمال به دریای آمو  از طرف غرب به ولایت قطغن  از سمت جنوب به هندوکش و از جهت مشرق به چترال و ترکستان شرقی محدود است. دریای پنج که دریای (امویه) نیز گفته می شود در جوار آن جریان دارد در بدخشان يك سلسله کو های مرتفعی موجود است که در دامنه آنها دره ها و وادی های خرم و سرسبزی زیبائی طبیعی وجود دارد. آب و هوای این منطقه در تابستان خیلی سرد بوده و معابر کوهستانی آن تماماً از برف مستور و دریا های آن کاملاً منجمد می باشد. بنا به کثرت اشجار باران زیادی در آنجا میبارد بدخشان از حیث معادن هم خیلی غنی بوده مخصوصا معادن نمك ياقوت بلور، خالص زغال سنگ،  طلا،  مومیا،  زاج، شنگرف لاجورد،  گوگرد و سرب موجود است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

ولایتولایت بدخشان