Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتوشرحمعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
???  

​آوازخوان که با تال طبله یا درام منظم و مساوی بخواند دارای لی اند

اسم - صفتهندی/lai/لی
Deserving

​وړتیا، اهلیت، صلاحیت

 

​سزاواری، استحقاق، شایشتگی، ارزش، اهلیت، سزاواری، شایستگی، صلاحیت، عرضه، قابلیت، قدر، مرتبه

اسم مصدر - صفتعربی/li.aa.qat/لیاقت
Nights

​د /لیل/ جمع بڼه: شپې

 

​جمع لیل یعنی شب ها

اسم جمععربی/la.yaa.lee/لیالی
Liberalism 

چرا " لیبرالیسم " می نویسند و ما آنرا " لیبرالیزم " می خوانیم ؟، زیرا این اصطلاح در زبان های خانوادۀ لاتین، مخصوصاً فرانسوی به libéralisme نوشته می شود، در زبان فرانسوی در اکثر حالات کلمات دارای یک " s"، "س" نه، بلکه "ز" تلفظ می شود   و ایرانی ها همین خصلت نوشتاری آن زبان را نادرست در زبان فارسی ایران هم حمل نموده اند، در حالی که در دری افغانستان هرچه تلفظ می گردد، همانطور نوشته هم می شود، پس لیبرالیسم را در تمام زبان ها "لیبرالیزم " تلفظ میکنند، لذا ما در زبان دری لیبرالیسم نه بلکه لیبرالیزم می نویسیم و  لیبرالیزم تلفظ هم می کنیم. /اکبر. زمین

از کلمۀ لاتینی "Liber" گرفته شده که به معنی آزادی است و مجموعه ای می باشد از افکار اقتصادی، فلسفی، سیاسی و حقوقی که در تفکر علمی عصر رنسانس زاده شد و ایدئولوژی سرمایه داری عصر رقابت آزاد محسوب می گردد. این ایدئولوژی مردم را از تفکر خشک دینی کلیسا نجات داده، آنها را به جهان خرد و تعقل دعوت نمود.
لیبرال به کسی گفته می شود که بدین باور باشد که دولت با تمامی قدرت خویش در راه تحقق، تعالی و ترقی اقتصادی، سیاسی و عدالت اجتماعی می کوشد. /ح. روستائی
اسملاتین لیبرالیزم
New liberalism 

​نئولیبرالیسم از سوی سیاستمداران چپگرا و راستگرا همچنین شمار زیادی از فعالان از جنبه‌های گوناگون مورد انتقاد قرار گرفته‌است. در مقابل برخی شمار زیادی از این اتهامات را ناشی از یک پوپولیزم عوامفریبانه میدانند.

​ایدئولوژی سرمایه داری جهانی شده است که دوران رقابت آزاد و انحصار دولتی را پشت سر گذاشته. در این طرز تفکر نقش دولتها ضعیف و نقش سرمایه داری قوی می باشد، چنانکه کمپنیهای بزرگ نفتی، سلاح سازی، اوتوموبیل، اطلاعات جمعی (گوگل، فیس بوک، ...) و غیره سیاستهای دولتهای سرمایه داری تعیین می کنند./ح. روستائی

اسم مرکب - صفتترکیب لاتین و دری لیبرالیزم نوین
Liter

د مایعاتو او د غازاتو د اندازه کولو مقیاس​

دیسی لیتر جزء کوچک یک لیتر است و مساوی به دهم حصهٔ یک لیتر میباشد

سانتی لیتر جزء کوچکتر یک لیتر یعنی حجم یک بر صد یا صدم حصهٔ لیتر است

ملی لیتر کوچک ترین جزء  یک لیتر یعنی  حجم هزارم حصهٔ یک لیتر است

​در سیستم متری یا متریک بین المللی یک لیتر معادل یا مساوی به یک دیسی متر مکعب، واحد یا مقیاس برای اندازه گیری مایعات مثل آب، تیل روغن وغیره، غازات و هوا میباشد و معادل یا مساوی است به حجم یک مکعبی که ابعاد آن هر یک، ده سانتی متر باشد  که از زبان فرانسوی لتری و لتری  از زبان یونان قدیم و هم لاتین یعنی لیترا گرفته شده است.
لیتر واحد اصلی است که حجم های زیاد ترش دکا لیتر و هکتا لیتر و غیره ولی اجزای پایینی اش در زندگی روزمره بیشترمروج اند، معلومات بیشتر در بخش تشریح:

اسمفرانسوی/lee.tar/لیتر
The holder of such a certificate - University certificate of competence in a faculty

​اجازه‌لیک لکه سوداگریز اجازه‌لیک

 

​جوازنامه، اجازهنامه، به طور مثال: اجازه نامۀ تجارتی و غیره

اسمانگلیسی/lai.saans/لیسانس / لَیسانس
The holder of such a certificate - University certificate of competence in a faculty

​د پوهنتوني زدکړو د لومړۍ دورې بری‌لیک

 

​شهادتنامه، دیپلوم، اصل این کلمه فرانسوی و به معنی اجازه نامهٔ چهار سالۀ مسلکی به سویهٔ فاکولته میباشد. مثلاً گویند لیسانس اداری، اقتصاد، حقوق، ساینس، انجنیری و غیره

اسمفرانسوی/lay.saisc/لیسانس / لِیسانس
Licensed, University graduate

​ډیپلوم، جواز لیک، رسمي سند، د پوهنتون د څلورو لومړنیو کلونو بریلیک، بچلر

 

​شهادتنامه، دیپلوم، اصل این کلمه فرانسوی و به معنی اجازه نامهٔ چهار سالۀ مسلکی به سویهٔ فاکولته میباشد. مثلاً گویند لیسانسهً اداری، اقتصاد، حقوق، ساینس، انجنیری و غیره

اسمفرانسوی/le.saan.sa/لیسانسه
List, inventory, record, register

​نوملړ، د افرادو یا شیانو د نومونو لیکلې بڼه

 

​ صورت اسامی افراد یا اشیا یا هر چیز دیگر، فهرست، سجل

اسمانگلیسی/list/لیست
فارسی ایران به دری افغانستان
ملاحظاتاصطلاح دریعنوان

​چیزی که لغزنده و غیرقابل اصطکاک باشد.

صاف و لغزندهلیز
 نورافگنلیزرافکن

​کلمهٔ  (فرانسوی)

گیلاسلیوان
مختصات افغانستان
نوع محتواپښتومعلومات مکملترشرحمعرفی مختصرتلفظاسم یا کلمه
خوراکه و نوشیدنی افغانی   

​تاس او، نوعیست از طعام که از آرد و روغن و شیرنی در وقت زچه گی برای زن پزند

/li.tee/لیتی
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه  

​​الف- لَیس، هر چیز بلند و لشم و راست
ب- فیته زری که با چرمه به روی پارچه دوزند
عبدالله افغانی نویس​ 

​​الف- لَیس، هر چیز بلند و لشم و راست
ب- فیته زری که با چرمه به روی پارچه دوزند
عبدالله افغانی نویس​ 

/lais/لیس
تشکلیات دولتی و علمی تاریخچهٔ پرفراز و نشیب مکتب حبیبیه 

​لیسهٔ حبیبیه اولین و سابقه دارترین مکتب و کانون معارف در افغانستان است که از ابتدای تأسیس نقش بارز و سازنده ای در تعلیم و تربیهٔ فرزندان افغان داشته است.
مکتب حبیبیه در سال ۱۹۰۴ میلادی مطابق ۱۲۸۲ هجری شمسی (۱۱۸ سال قبل از امروز) در زمان امیر حبیب الله خان (سراج الملة والدین) تأسیس و افتتاح شد.
ناصر اوریا

 لیسه حبیبه
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه  

​

​یکی از ترانه های کودکانه که مادرن به اطفال شان میخوانند.
مادر با انگشت شهادتش به روی کف دست کودکش می چرخاند و ترانه را میخواند و در اخیر دستش را به سینه یا زیر بغل کودک برده قتقتک میدهد تا کودک بخندد
ترانه:
لیلی لیلی حوضک
ده مابینش سوزک        که درین جا هدف از سوزک سبزه گک است
گنجشک آمد او  (آب) خورد
پایش لکتو (تاب) خورد
پرکایشه او (آب) برد
گوشتشه ببو برد

پشک آمد پرسان کد (کرد) کو حق مه؟
ای از مادر، ای از پدر، ای از خوارک (خواهرک) ، ای از بیادر 
کو حق مه؟
میو میو میو میو   کو حق مه؟

​یکی از ترانه های کودکانه که مادرن به اطفال شان میخوانند.
مادر با انگشت شهادتش به روی کف دست کودکش می چرخاند و ترانه را میخواند و در اخیر دستش را به سینه یا زیر بغل کودک برده قتقتک میدهد تا کودک بخندد
ترانه:
لیلی لیلی حوضک
ده مابینش سوزک        که درین جا هدف از سوزک سبزه گک است
گنجشک آمد او  (آب) خورد
پایش لکتو (تاب) خورد
پرکایشه او (آب) برد
گوشتشه ببو برد

پشک آمد پرسان کد (کرد) کو حق مه؟
ای از مادر، ای از پدر، ای از خوارک (خواهرک) ، ای از بیادر 
کو حق مه؟
میو میو میو میو   کو حق مه؟


/li.lee.li.lee.haw.zak/لیلی لیلی حوضک
خوراکه و نوشیدنی افغانی

​یو ډول تروه او تروشه میوه یا نبات دی چې د ویتامین سي منبع گڼل کېږي

  

این میوه یا نبات که بزرگترین منبع ویتامین سی است هزاران سال پیش در آسام هند و تا چین زرع و استفاده میشد که از آنجا به مرور در جهان پخش شد و ارتباط میگیرد از نظر بوتانیک به خانوادهٔ سیتروس با مزهٔ بی حد ترش

 لیمو
خوراکه و نوشیدنی افغانی

​د مالتې په څېر یوه میوه ده، خو بیخي تروش نه بلکې خوږ تروش دی

  

​میوه ایست از جنس مرکبات که پوست آن از مالته نازکتر است ولی مزه اش شرین نیست، بلکه شرین ترش است

 لیموی ترش
خوراکه و نوشیدنی افغانی

​یو ډول میوه ده چې پوستکی یې تر مالتې نازک دی خو مزه یې تروشه نه بلکې خوږه ده

  

​​میوه ایست از جنس مرکبات که پوست آن از مالته نازکتر است ولی مزه اش ترش نیست، بلکه شرین است

 لیموی شیرین
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه  

​​هستی و مستی، کش و فش، سرو سامان، اخ و دپ، آرگاه و بادگاه، شان و شوکت، پول و دارائی، مال و ثروت، زرق و برق

  لین و دین
شعراء، هنرمندان و خدمتگاران میرمن «لینا روزبه» زن منور افغان   لینا روزبه
تشکلیات دولتی و علمی
لیوا
 

تعداد عسکر 3000/5000 نفر​

واحد نظامی
 لیوا
زراعت و مالداری
نوع محتوامعلومات بیشترمعنیمحصولات نباتیفامیلاسم بوتانیکیانگلیسیآلمانیتلفظعنوان
نباتاتمعلومات بیشتر راجع به لیمو

 لیمو یک میوۀ نهایت مفید و صحی میباشد که استعمال آن برای خورنده یک مزۀ ترش و تازه کننده میبخشد. لیمو ازجفت گیری نارنج و یک نوع لیمو بنام سیتروس اورانتیوم بوجود آمده، برای اولین مرتبه در حوالی سال 1000 میلادی درچین ومناطق مدیترانه کشف شده است. درافغانستان نوع نیمه اصلاح شدهء آن مورد استفاده قرارمیگیرد که میوه های آن به مراتب کوچکتر از نوع لیموهای اصلاح شده در اروپا میباشد. معمولاٌ لیمو در افغانستان برای دفع مریضی سرماخوردگی، آفتاب خوردگی و سردردی استفاده شده در پهلوی آن شربت و ترشی هم از آن تهیه میکنند​

میوه جاتRutaceaeCitrus × limonLemonZitrone /lee.mo/لیمو
جغرافیه
معلومات مکملترمعرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه
 

​ولسوالی ارچی یا دشت ارچی ، به مرکزیت شهر ارچی درشمال افغانستان از ولسوالی های درجه اول  ولایت قندز بشمار میرود ، مساحت آن ٩٧٤ کیلومترمربع و نفوس ارچی ١٠٣٣٩٤ نفر « ١٣٩٩ش» ، چهارمین ولسوالی پُر نفوس ولسوالی قندز می باشد. ولسوالی دشت ارچی با  ولسوالی  قندز، امام صاحب ، ولسوالی علی آبا  و ولایت تخار احاطه است . نهر ارچی که تقریباً ٩٠سال قبل به منظور سرسبزی  وآبادی دشت وسیع و پهناور ولسوالی ارچی از دریای کوکچه کشیده شده است که برای زراعت و تربیۀ مواشی بسیار مهم میباشد ( ویکی پیدیا – دانشنامه آزاد ) ولسوالی دشت ارچی  قبلاً در تشکیلات اداری افغانستان مربوط یکی از حکومتی های ولایت قطغن و بدخشان بود.

ولسوالی ولسوالی ارچی
 

​خواهان یکی از ولسوالی های بدخشان است که در١٦٠ کیلومتری شمال شهر فیض آباد موقعیت دارد. مرکز این ولسوالی همان شهرخواهان است. جمیعت این ولسوالی به ١٨٧٢٤ نفر داده شده است . قبل از سال ١٨٩٦م که سرحد دریای آمو تعین گردید این ولسوالی یکی ازمنطق ولسوالی درواز بود. یک حکومت خود مختار تحت ادارۀ حکومت مرکزی بخارا قرار داشت که توسط یکی ازنمایندۀ شاهان درواز ، این ولسوالی اداره میشد که بنام «شاه دفعه دار» یاد میشد. پس از این مربوط افغانستان شد و به حیث علاقه داری مربوط ولایت درواز ولایت بدخشان افغانستان، یکی از واحد های اداری افغانستان شد و در سال ١٣٦٣ش به حیث ولسوالی ازطرف دولت آن زمان منظوری حاصل نمود که ١٦٠ کیلومتر از مرکز ولایت بدخشان فاصله دارد. خواهان دارای زمستان معتدل وتابستان بسیار گرم دارد. بلند ترین قلۀ آن بنام کوه «کلات» با ارتفاع ٤٠٩٧ متر میباشد. باشندگان این ولسوالی تاجکان و زبان شان دری میباشد. مردم این ولسوالی همه زارع است. شاه عبدالله بدخشی در کتاب ارمغان بدخشان از حاصلات این ولسوالی به خوبی یاد کرده است. مردم ولسوالی خواهان مانند دیگر اقوام وساکنان بدخشان به عنعنات و سنت های دیرینۀ خود پابند هستند .( آریانا دائرة المعارف )

ولسوالی ولسوالی خواهان
باغ علیمردان، شهر کهنه کابل

​هنگامیکه شاه جهان درسال ۱۶۳۹ میلادی بخاطراجرای امور به کابل رسید، علی مردان خان حاکم سابق قندهار را حاکم کابل مقررنمود. علی مردان از قدرت و ثروت که دراختیار داشت دراعمار و سرسبزی شهر کابل و احداث باغ بزرگ در ساحۀ وسیع با آبادی های زیبا، حمام و تعمیرچارچتۀ مشهور را در بالای پل خشتی و سرچوک متصل مسجد پل خشتی الی بازار ریکا خانه که بزرگترین مرکزخرید وفروش وتجارت مردم کابل به شمارمیرفت، بناء نهاد

گذرباغ علیمردان
 

​تپه ایست در شمال غرب قلعه کنج در علاقه ناد علی مربوط چخانسو حکومت اعلی فراه که بین ۶۱ درجه  ۴۶ دقیقه  ۲۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه  ۱۵ دقیقه  ۹ ثانيه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

تپهتپهٔ تیلی
 

​کو تلیست به فاصله ۱۲ کیلومتر در شمال قلعه نو در علاقه بادغیسات مربوط ولایت هرات که بین ۶۳ درجه  ۹ دقیقه  ۲۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه  ۵ دقیقه  ۳۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

تپهتپهٔ میرزا علی
 

​جلگه ایست که به فاصله ۲۳ کیلومتر در شمال شرق بزی گنبد در علاقه پامیر خورد مربوط حکومت اعلی (بدخشان کائن و به خط ۷۴ درجه - ۱۲ دقیقه - ۴۸ ثانیه طول البلد مشرقی و خط ۳۷ درجه – ۱۵ دقیقه - ۴۰ ثانية عرض البلد شمالی موقعیت دارد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

جلگهجلگهٔ اچکلی
 

​آب دندیست به فاصله ۱۱ کیلومتر در شرق قریه تخت دختران در علاقه چخانسور مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۲ درجه  ۳۰ دقیقه  ۲۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۲۹ درجه  ۵۸ دقیقه  ۲۹ ثانيه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

جهیلجهیل پولین ناور
 

​جهیلیست به فاصه ۱۳، ۶۸ کیلومتر در جنوب شرق قریه خان آباد در علاقه دولت آباد مربوط ولایت مزار شریف که بین ۶۶ درجه  ۴۵ دقیقه  ۱۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷ درجه  ۱ دقیقه  ۵۵ ثانيه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

جهیلجهیل تلی یک
 

​دره ایست به فاصله ۳۲ کیلومتر در شمال شرق ناورک به امتداد طرف ضشرق در علاقه حکومت درجه ۳ کشنده مربوط حکومت کلان بلخ ولایت مزار شریف که بین ۶۶ درجه - ۴۴ دقیقه - ۳۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه - ۵۲ دقیقه - ۴۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

درهدرهٔ چلیم
 

​دریائی است در علاقه الیشنگ مربوط ولایت (مشرقی) که به دریای لغمان ریخته وخط ۷۰ درجه طول البلد مشرقی و خط ۳۴ درجه عرض البلد شمالی واقع شده است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

دریادریای الیشنگ
حقوق و قضاء
پښتوتعریفمنبع قانونتلفظعنوان

​د حكم په صادرېدو كې خپلواكتوب: محکمه د قضيې د څیړنې په وخت كـې خپلواكه ده، خپل حكم د هغۀ قناعت پر بنسټ چې د هغې په وړاندې له مطروحه دلايلو څخه برابریږي، د قـانـون د حكمونو په حدودو كې صـادر وي. د محكمې په واسطه څیړنه  او د حكـم صادرېدل، د قانون په وړاندې د قضيې د اړخونو د تساوۍ د اصل پـر بنـسټ د عدالت او ناپلوۍ له په پام كې نيولو سره، صورت مومي.

​محکمه حین رسیدگی قـضیه مـستقل بوده، حکـم خـویش را بـر اسـاس قنــاعتی کــه از دلایــل مطروحــه نزد آن فراهم مـی شـود، در حـدود احکام قانون صادر می نمايد. رسیدگی و اصــدار حکــم توســط محکمــه براســاس اصــل تــساوی طرفین قضیه در برابـر قـانون بـا رعایـت عـــدالت و بیطرفـــی صـــورت می گیرد

سائر منابع استقلالیت در اصدار حکم

​تکمیلی تحقیق: که چېرې د جزایي دعويٰ له اقـامې او محکمې ته د قضیې له احالې وروسته، د نوو دلایلو څرګندیدو ته په پام سـره د تکمیلي تحقیق اړتیا محسوسه شـي یـا محکمه هغه لازمه وګڼي، څارنوالي د جزائی اجراآتو د قانون د حکمونو مطابق د هغهٔ پر سـرته رسولو مکلف دی

​هرگــاه بعــداز اقامــۀ دعــوای جزائی واحالۀ قضیه به محکمه، نظر به بروز دلایل جدید، ضـرورت تحقیـق تکمیلی محسوس گردد یا محکمه آنرا لازم داند، څارنوالی طبـق احکـام  قـانون اجراآت جزائی مکلـف بـه انجـام آن می باشد.  

قانون اجرآت جزائی افغانستانtah.qi.g.e.tak.mi.liتحقیق تکمیلی

​د تورنو يا مجني عليهم تعدد: كه چېرې تورنان له يوۀ تن څځه زيات وي، د يوۀ پرخلاف شكايت، د هغو ټولو پرخلاف شكايت او دې يوۀ په هكلهانصراف د هغو ټولو په هكله انصـراف دى. 
كه چېرې مجنې عليه له يوۀ تن څځه زيات وي، ددعويٰ تحريك له هغو څځه د يوۀ د شكايت په اثر د هغو د ټولو لخوا تحريك دى

​هرگاه متهمـین بـیش ازیکنفـر باشند، شکایت علیـه یکـی از آنهـا ، شکایت علیه همه آنهـا وانصـراف در مورد یکی از آنها انصراف در مورد همۀ آنها می باشد.
هرگاه مجنی علیه بیش از یکنفـر باشد، تحریک دعوی به اثر شکایت یکی  از آنها، تحریک از طرف همـه آنهـا می باشد

قانون اجرآت جزائی افغانستان تعدد متهمین یامجنی علیهم

​عدلي تعقيب: د جرمي پېښي او د هغې د مرتكب تعقيبول دي چې د كشف اجراآت او د جرم تحقيق، محاكمه او دحكم تنفيذ پكې شاملېړي  

پیگیری واقعۀ جرمی و مرتکب آن است که شامل اجـراآت کشف و تحقیق جرم، محاکمه و تنفیذ حکم می گردد

قانون اجرآت جزائی افغانستانtaa.qi.be.ad.liتعقیب عدلی

​د حکم د تنفیذ تعلیق: محکمه له جزائی اجراآتو د قانون شرایطو څخه د یوۀ د موجودیت په صورت کې، د جنحې په قضیوکې د حکم د تنقیذ په تعلیق حکـم کوي. د مثال به ټوګه که جرم د دندې په اجراء کې د سـهل انګاری ساده ګڼلو) او غفلت یا اهمال یا د قانون په فهم (پوهېـدنې ) کـې لـه خطا(تېروتنې) څخه را پیدا شوی وي

​محکمه درصورت موجودیت یکی از شـرایط مندرجه در قانون اجراآت جزائی بـه تعلیـق تنفیـذ حکــم درقضــایای جنحــه حکــم می کند. بطورمثال هرگاه جرم ناشـی از سـهل انگـاری و غفلـت یـا اهــمال در اجـرای وظیفــه یــا خطــا در فهــم قــانون باشد .

قانون اجرآت جزائی افغانستانtaa.li.qe.tan.fi.zتعلیق تنفیذ

د محاکمې تعلیق: د قباحت پـه قضـیوکې د تـورن محاکمه د (۱) کال مودې لپـاره، پـه مشروطه توګه تعلیق کېدای (ځنډېدلای) شي، په هغۀ صورت کې چې تورن د تعلیق دعويٰ  په دوره کې د جرم مرتکب نشي، جزايي دعويٰ  ساقطیږی. که چېرې تورن د محاكمې د تعلیق د مودې په بهیر کې د جرم مرتکب شي، د دواړو جرمونو په علت تر محاکمې لاندې نیول کېږي

​محاکمۀ متهم درقضایای قباحـت برای مدت (١) سـال، بـه صـورت مشروط تعلیق شده می تواند، درصورتی که متهم در دورۀ تعلیق مرتکب جـرم نگــردد، دعــوای جزائــی ســاقط میگردد. هرگاه متهم در خلال مدت تعلیـق محاکمه مرتکب جرم گردد، به علت هر دو جــرم مــورد محاکمــه قــرار می گیرد

قانون اجرآت جزائی افغانستانtaa.li.q.e.mu.ha.ke.maتعلیق محاکمه

​عالي شوري: د سترې محكمې عالي شوري، د سترې محكمې له بشپړ هيئت څخه جـوړه، د هېواد د قضائيه قوې د تصميم نيونې د ډير لوړ مقام په توګه ده

​شورای عالی ستره محکمه مرکـب از هیئت کامل ستره محکمه بوده، به حیث عالی ترین مقام تصمیم گیری قوۀ قضائیۀ کشور می باشد

سائر منابعsho.ra.ie.aa.liشورای عالی

​له دمخه اصرار سره یو ځای قصد: قصد هغه وخت که دمخه اصرار سره یو ځای ګنل کیږي چې مرتکب د جرم له ارتکاب څخه مخکې د هغه د اجرا دپاره برنامه جوړه کړې وي

​قصد زمانی توأم با اصرار قبلی شمرده میشود که مرتکب قبل از ارتکاب جرم، برای اجرای آن برنامه ریزی نموده باشد

قانون جزاء افغانستانqas.de.taw.aam.ba.es.ra.re.qab.liقصد توأم با اصرار قبلی

​مجني عليه: هغه شخص دى چې د جرم د ارتكاب له امله هغۀ ته جسـمي، مادي يا معنوي زيان رسېدلى وي.

​مجنی علیه :شخصی است که از اثر ارتکاب جرم به وی ضرر جسمی، مادی یا معنوی عاید گردیده باشد.

قانون اجرآت جزائی افغانستانmaj.ni.al.aiمجنی علیه

​جزائی مسؤلیت: جزائی مسؤلیت او د جزا تطبیق هغه شخص ته متوجه کیږي چې په آزاده اراده او دعقل او ادراک د صحت په حالت کي، دجرمي عمل مرتکب شي 

​مسؤلیت جزائی وتطبیق جزا به شخصی متوجه میگردد که با ارادهٔ آزاد ودر حالت صحت عقل وادراک، عمل جرمی را مرتکب شود

قانون جزاء افغانستانmas.ul.ia.t.e.ja.za.ieمسؤلیت جزائی
قاموس بایوگرافیکی افغانستان
نوع محتوامعلومات مکملترکارکرد هاترجمهٔ دریبیوگرافی مختصرتصویراسم
قاموس بایوگرافیکی افغانستان   

​د غلام حیدر خان زوی او د سردار عبدالقدوس اعتماد الدوله لمسی په ۱۹۲۳ز کال کې په کابل کې زېـږېـدلی دئ (مور ﺌـې د امیر حبیب الله خان لور وه). د استقلال له لیسې فارغ سوی دئ. خپل لیسانس ﺌـې په بایولوژي او کیمیا کې د کابل له پوهنتون څخه تر لاسه کړی  دئ. خپله ماستري ﺌـې په فیزیالوژي کې د امریکا د متحده ایالاتو د اندیایا له پوهنتون څخه تر لاسه کړې ده. په ۱۹۴۶ز کال کې د کابل د شـپـې ښوونځیو مدیر.

له ۱۹۵۳ تر ۱۹۶۰ز کال پورې د یونسکو لپاره د افغان ملي کمیسیون سکرتر. له ۱۹۵۶ تر ۱۹۵۸ز کال پورې د ساینس، کرنې او د انجنیري د پوهنځیو رﺌـیس. له ۱۹۶۰ تر ۱۹۶۳ز کال پورې په واشنگټن ډي. سي. کې د افغان کلتوري دفتر رﺌـیس. له ۱۹۶۳ تر ۱۹۶۴ز کال پورې د معارف په وزارت کې د ثانوي تدریساتو د ریاست رﺌـیس. له ۱۹۶۴ تر ۱۹۶۵ز کال پورې د تعلیم او تربیې د انستیتیوت رﺌـیس. له ۱۹۶۵ تر ۱۹۶۷ز کال پورې د کابل پوهنتون رﺌـیس. له ۱۹۶۹ تر ۱۹۷۰ز کال پورې په بن کې د افغان سفارت کلتوري قـنـسـل. له ۱۹۶۴ تر ۱۹۷۰ز کال پورې ﺌـې د یونسکو په کنفرانسونو کې د افغانستان استازیتوب وکړ. د ۱۹۷۱ز کال د سپتمبر په اتمې نـېـټې د باندنیو چارو په وزارت  کې «خصوصي سلاکار» [ ]. د ولسمشر داؤود پر مهال ﺌـې کومه رسمي دنده ترهغو نـﮥ درلوده چې له ۱۹۷۴ز کال را وروسته ورته په پاریس کې د یونسکو په مرکز کې یو پُست ورکړل سو او تر ۱۹۸۴ز کال پورې په همدې کار پاتې سو. د سردار عنایت الله له لور مـېـرمن رقیې عنایت سراج سره ﺌـې وادﮤ کړی دئ او څلور بچیان لري. په ۱۹۸۵ز کال کې ﺌـې له یونسکو څخه تقاعد واخیست او په پاریس کې ژوند کوي.

لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا

اعتمادي توریـالی