​علي احمد لویناب بارکزی دئ؛ د امیر دوست محـمد خان د لور له لوري د لویناب خوشدل خان زوی او د علیا حضرتې ورارﮤ او د اعلیحضرت امان الله خان اوښی دئ. په ۱۸۸۳ز کال کې زېـږېـدلی دئ او د هندوستان په (مري) کې ﺌـې تحصیلات کړي دي. په انگلیسي، اردو او پښتو په فصاحت پوهـېـږي.  له سردار عنایت الله خان سره د هند د سفر ملگری وو. د ۱۹۰۵ز کال د جنورۍ په میاشت کې د مُلکي شاغاسي په توگه مقرر سو. په ۱۹۰۷ز کال کې له امیر حبیب الله سره د هند په سفر کې مل وو او په همدغـﮥ کال د هرات په سفر کې هم ورسره مل وو او ویل سوي چې پر امیر باندې ﺌـې ډېـر اغـېـز درلود. ویل سوي چې د ۱۹۱۹ز کال د فبرورۍ په میاشت کې د سړک د ترمیم په چارو کې چې مسؤولیت ﺌـې د شاغاسي ملکي پر غاړه وو د امیر حبیب الله خان تر مغضوبیت او قهر لاندې راغی. دا هم ویل سوي چې امیر حبیب الله ورباندې ځکه سخت په قهر دئ چې د علیا حضرتې له نفوذ څخه په گټې اخیستـنې ﺌـې هڅه کړې چې د امیر له یوې لور سره د وادﮤ کولو چانس لاس ته راوړي. شاغاسي ملکي ۲۰۰۰ روپۍ جریمه سو او تنخواه ﺌـې تعلیق سوه.  کله چې امیر امان الله خان د سلطنت پر تخت جلوس وکړ شاغاسي ملکي هم د هغو کسانو په محاکمه کې وو چې په جلال آباد کې ول او پر تخت باندې د سردار نصرالله د کښـېـناستلو د طرحو ملاتړ ﺌـې کړی وو.

سرتیرو، شاغاسي په جلال کې ونیوﮤ او ویل سوي چې امیر امان الله خان د شاغاسي هغو خبرو ډېر خوابدی کړی وو چې شاغاسي په ولولو او جدیت په جلال آباد کې په هغـﮥ دربار کې کړې وې چې نصرالله خان د خپل امارت اعلان کړی وو. شاغاسي بـېـرته خوشې سو او ویل سوي چې د اپریل په لومړیو کې ﺌـې د امان الله خان د کارمندانو سرپرستي کوله. د ۱۹۱۹ز کال د جون په میاشت کې د افغان سولي د پلاوي رﺌـیس وټاکل سو. د ۱۹۱۹ز کال د آگست په میاشت کې د کورنیو چارو وزیر یا «ناظر ِ ملکي» مقرر سو. د ۱۹۱۹ز کال د آگست په میاشت کې ﺌـې د امان الله خان له یوې خور سره وادﮤ وکړ. ویل سوي چې د ۱۹۲۰ز کال د جون په میاشت کې امیر امان الله خان ورباندې اعتماد له لاسه ورکړ او ورڅخه خوښ نـﮥ وو. د کورنیو چارو د وزارت له دندې لـېـرې سو. د ۱۹۲۳ز کال په پای کې بـېـرته تر التفات لاندې راغی. د ۱۹۲۴ز کال په لړ کې د منگلو د بلوا پر مهال د جلال آباد د ولایت د اداري ریفورم مشر یا «رﺌـیس تنظیم» مقرر سو. دی د مهمندو، افریدیو او نورو قومي جنگیالیو د لوی شمـېـر په راټولولو کې بریالی سو او د هغو یاغیانو ملا ﺌـې ورماته کړله چې د بلوا د ملا ستن بلل کـېـدل. نوموړي ته د «تاج ِ افغان» اعزازي لقب ورکړل سو او د ۱۹۲۵ز کال د جون په میاشت کې د کابل د والي په توگه وگومارل سو. په قومي وگړو په ځانگړې توگه په مهمندو کې ﺌـې د پام وړ نفوذ درلود او ویل سوي چې دا خیال ﺌـې په سرکې گرځـېـد چې که د سلطنت واگې په لاس کې اخیستې وای. 

دري زامن لري : غلام محـمد، نور احمد او سلطان احمد؛ اخیر الذکره زوی ﺌـې له دوهمې ښځې څخه دئ. (د دﮤ لور چې له دوهمې ښځې څخه ﺌـې ده او مهریه نومـېـږي له عبدالحی عزیز سره وادﮤ کړی دئ.) د ۱۹۲۶ز کال د مې او اپریل په میاشتو کې ﺌـې د کوهستاني تاړاک گړو او بریدگرو پر وړاندې بریالی لښکري یون درلود. ددﮤ په شرحه کې ویل سوي دي : "یو محبوب سړی  چې د شخصیت قدرت لري؛ بې رحمه او زړور دئ." نور ﺌـې په هکله وايي :

 " د لوړو خیالاتو خاوند دئ." په ۱۹۲۸ز کال کې له اعلیحضرت امان الله سره د اروپا په سفر کې وو. وروسته له دې چې د ۱۹۲۹ز کال د جنورۍ په میاشت کې حبـیـب الله کلکاني کابل ونیوﮤ علي احمد په جلال آباد کې د خوگیاڼیو له پلوه او د یو شمـېـر غلزیو له پلوه د امیر په توگه اعلان سو او د کابل پر لور ﺌـې مارش پیل کړ. د حبیب الله کلکاني ځواکونو نوموړي ته په جگدلک کې ماتې ورکړه او دی هندوستان ته وتـښـتـېـد. بـېـرته افغانستان ته راغی او په کندهار کې له اعلیحضرت امان الله خان سره یو ځای سو. وروسته له دې چې امان الله خان له سلطنت څخه لاس په سر سو، دی یو ځل بیا د امیر په توگه اعلان سو او د حبیب الله کلکاني د ځواکونو پر ضد ﺌـې مارش وکړ چې په پای کې ﺌـې ماتې وخوړه او ونیول سو. د ۱۹۲۹ز کال د جولای په میاشت کې ﺌـې په لوړه غاړه او نافرمانۍ هغه توپ مچ کړ چې دی په کې والوزول سو.

لیکوال: لودویگ آدمک

ژباړونکي: رحمت آریا