Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتوشرحمعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
The Lodi dynasty was an Afghan dynasty that ruled the Delhi Sultanate from 1451 to 1526

​د افغان شاهانو د هغې سلسلې نوم چې د ۸۰۱ هـ ق ــ ۹۳۰ هـ ق تر منځ واټن کې یې پر هندوستان باندې واکمني کړې ده

​بهلول لودی، سکندر ثانی لودی و ابراهیم لودی از مشهور ترین شاهان این سلسله میباشند.

​نام سلسله ای از شاهان افغان که در بین سالهای ۸۰۱ ه ق تا ۹۳۰ ه ق در هندوستان حکمروایی داشتند

اسم خاصدری/lo.dee/لودی
دستور زبان دری- صرف و نحو
نوع محتوامعلومات مکملترتشریحعنوان
مقالات تحقیقیلودیها و ترویج زبان دری در قارۀ هند

​در پایان دو سلسلۀ سالطین افغانی در هند، یکی غوری ها ودیگری خلجی ها ، سلسلۀ لودی ها درصحنۀ سیاسی هند ظهور کرد. گرچه قبل ازسلطان بهلول لودی، شیخ حمید لودی طی سللالهای -37۰ -38۰ هـ ق( در منطقۀ ملتان منحیث شاه حکمرانی کرده بود، اما از نیمه قرن پانزدهم میلادی، سلطان بهلول لودی به حیث سر سلسلۀ شاهان لودی در نیم قاره هند شناخته شده است. لودی ها قبل از مغلها تمدن بزرگی را در هند اساس گذاشته اند. سلطان بهلول لودی تاریخ و سرنوشت بسیار جالب دارد که خواندن آن در کنار کسب آگاهی از وقایع تاریخی، حلاوت خاصی را نیز دارا میباشد.

لودیها و ترویج زبان دری
کتابخانه آثار علمی و تحقیقی (حبیبه)
نوع محتوادونلود / لینکملاحظاتنویسنده/ لیکوالبخشعنوان
آثار علمی، تحقیقی و ملیدونلود/لینک

​تاریخ اصلی را مراجع زر و زورهمیشهبه نفع خود تعریف و تحریف کرده اند.
زمانیکه ناگزیر به ذکر وقایع و رخدادهای حقیقی تاریخی شده اند ، آنگاه کوشش کرده اند تا اهمیت آنرا کمرنگ جلوه داده از برجستگی آن جلوگیری نمایند. بطور مثال ترویج و پیاده کردن زبان پارتی دری در هند که بوسیلۀ کی این امر تحقق پذیرفت بیشتر از انظار مردم بدور مانده شده است.
درحالیکه این رویداد یکی از حوادث بس مهم و روشن در تاریخ زبان پارتی دری میباشد.

مسعود فارانیادبیاتلودی ها و ترویج زبان دری در قارۀ هند
مختصات افغانستان
نوع محتوامعلومات مکملتربیوگرافی مختصرتصویراسم یا کلمه
مشروطه خواهانکاکا سـید احمد لودین

«سید احمد لودین» پسر«فیض محمد خان لودین» در سال (1224 ـ 1855) در قندهارمتولد گردید، تحصیلات  ابتدائی را از علمای فرزانهء عصر فرا گرفت.
«سید احمد» نو جوان استعداد و ذکاوت فوق العادۀ داشت که بعداً آنرا در دوره تحصیل او ملاحظه مینمائیم . او شاگرد ممتاز و اول نمره مکتب حربیۀ دورۀ «شیرعلی خان» بوده و افتخار شاگردی چند روزۀ «سید جمال الدین افغان» راهم حاصل نمود بود. به نسبت خوردی سن بعد از فراغت مکتب حربی او را بیکی از رتبه های پائین تر در اردو شامل نمودند که برسم احتجاج آنرا ترک نمود و در ختم دورۀ «شیرعلی خان» بکابل آمد. در زمامداری «امیرعبد الرحمن خان» زندانی بود تا اینکه در اواخر آن آزاد گشت.
 فامیل پدری کاکا از تجار ملی زمان شان بودند که کوچه لودیان قندهار بنام این فامیل میباشد آنها با علوم عصری و سیاست آشنائی داشتند، و فرزندان این خانواده هم برهمان اساس تربیت میشدند، چنانچه «کاکا سید احمد» کتابی در علوم حساب بزبان دری نوشته بود که متاسفانه طبع نشده است.
  شادروان «کاکا سید احمد» مناصفهء عمرش یعنی 32 سال از مجموع 72 سال را در زندان بخاطر مبارزه علیه ظلم، استبداد، بی عدالتی، جهل، بیسوادی و در فقر نگهداشتن عمدی مردم سپری نمود. «کاکا سید احمد» عالی ترین سمبول عشق و علاقه واقعی به وطن وهمهء مردم کشور به علوم جدیده، آزادی، دموکراسی و عدالت بود. وی در سال 1306 شمسی وفات نمود.

احمد لودین
قاموس بایوگرافیکی افغانستان
نوع محتواترجمهٔ دریبیوگرافی مختصرتصویراسم
قاموس بایوگرافیکی افغانستان

​فرزند عبدالواحد خان متولد ۱۸۸۶است در ۱۹۱۷ طی ماه  جنورۍ در بمبـﺌـي نماینده افغانستان مقرر شد. درمارچ ۱۹۱۹م. در کابل زندګی داشت. درنوامبر ۱۹۱۹ افغان قـنـسـل در پشاور مقرر شد، ولی به او اجازه داده نشد که داخل قلمرو هندبرتانوي ګردد. درسپتمبر سال۱۹۲۰بحیث سرحددار در ډکه مقرر شد. در ۱۹۲۱ پولیټیکل آفیسرشد؛ درنومبر ۱۹۲۱ ازین وظیفه رخصت و به کابل عودت نمود.

در دسمبر ۱۹۲۱حاکم کوهستان (حاکم ِ کلان) مقرر شد ودرسپتمبر ۱۹۲۵ در برلین بحیث مختار وزیر و بعد در ۱۹۲۸دوباره به کابل عودت نمود. درنوامبر ۱۹۲۸شاروال کابل تعیین شد. درمی ۱۹۲۹همراه با امیر امان الله خان عازم هندوستان و بعد با سردار عنایت الله خان وارد فارس (ایران امروزی-م.) ګردید. در دسمبر ۱۹۲۹به کابل برګشت درجنوری ۱۹۳۰بحیث وزیر دربار کار کرد. در اپریل ۱۹۳۰معین وزیر جنگ بود ودرجولای ۱۹۳۰ریس تنطیمیه امورملکی و نظامی  بدخشان ګردید.  بعد عوض او جنرال غلام غوث خان مقرر و خودش به مزار شریف بحیث معاون  والي مقررشد. در ۱۹۳۱رئیس تنطیمیه ولایات شمال بود.  درجنوری ۱۹۳۲به کابل امد و «رﺌـیسِ اردو» و وزیر دفاع ملي مقرر شد  (او با محـمد داؤود درمسایل اداري موافق نبود). او خسر شاه جان غني احمدزي بود. در ۱۹۳۸ وفات یافت.

مترجم دری:  پوهاند محمد بشیر دودیال

​احمد علي لودین د عبدالواحد خان زوی په ۱۸۸۶ز کال کې زېـږېـدلی دئ. د ۱۹۱۷ز کال په جنورۍ کې په بمبـﺌـي کې افغان استازی. د ۱۹۱۹ز کال په مارچ کې په کابل کې وو. د ۱۹۱۹ز کال د نوامبر په میاشت کې په پـېـښور کې افغان قـنـسـل خو اجازه ورنـﮥ کړل سوه چې برتانوي قلمرو ته ننوځي. د ۱۹۲۰ز کال په سپتمبر کې په ډکه کې د سرحد دار په توگه وگومارل سو.

په ۱۹۲۱ز کال کې پولیټیکل آفیسر؛ د ۱۹۲۱ز کال د نوامبر په میاشت کې له دې کاره رخصت او کابل ته راستون سو. د ۱۹۲۱ز کال د دسمبر په میاشت کې د کوهستان مشر حاکم (حاکم ِ کلان). د ۱۹۲۵ز کال په سپتمبر کې په برلین کې مختار وزیر. په ۱۹۲۸ز کال کې بـېـرته کابل ته راستون سو. د ۱۹۲۸ز کال د نوامبر په میاشت کې کابل ښاروال. د ۱۹۲۹ز کال د مې په میاشت کې له امیر امان الله خان سره هندوستان ته ووت او ورپسې له سردار عنایت الله خان سره فارس ته لاړ. د ۱۹۲۹ز کال د دسمبر په میاشت کې کابل ته راستون سو.

د ۱۹۳۰ز کال د جنورۍ په میاشت کې د دربار د وزیر په توگه ﺌـې دنده پیل کړه. د ۱۹۳۰ز کال د اپریل په میاشت کې د جنگ د وزارت مرستیال وزیر. د ۱۹۳۰ز د جولای په میاشت کې د قطغن او بدخشان د ملکي او پوځي چارو لوی اداري مشر یا تنظیمیه رﺌـیس.  وروسته ددﮤ ځای ناستی جنرال غلام غوث خان سو او دی مزار شریف ته د مزار د مرستیال والي په توگه واستول سو. په ۱۹۳۱ز کال کې د شمال د ولایتونو تنظیمیه رﺌـیس.  د ۱۹۳۲ز کال په جنورۍ کې کابل ته راستون سو او د «رﺌـیسِ اردو» او د ملي دفاع د وزیر په توگه وگومارل سو (له محـمد داؤود سره په اداري موضوعاتو کې موافق نـﮥ وو). د شاه جان غني احمدزي خسر. په ۱۹۳۸ز کال کې وفات سو.

لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا

لودین احمد علي
قاموس بایوگرافیکی افغانستان

​فرزند کاکا سید احمد بود. نظامنامـﮥ را از زبان ترکي به دري ترجمه نموده است. عضو بورد تحریر سراج الاخبار بود. یک مشروطه خواه بود که در سال۱۹۱۸در شوربازار کابل بالای امیر حبیب الله خان فیر نمود و از همین سبب قسمت زیاد زندګی را در زندان سپری نمود. عضو  سازمان جوانان افغان بود. درزمان امیر امان الله خان و نادر خان شاروال کابل و بعد درسال ۱۹۳۰ اعدام ګردید.

مترجم دری:  پوهاند محمد بشیر دودیال

عبدالرحمن لودین د کاکا سید احمد زوی. نظام نامـﮥ ﺌـې له تورکي څخه دري ته وژباړله. د سراج الاخبار د کتونکي بورډ [ ]غړی. یو مشروطه غوښتونکی/ مشروطه خواه. ویل کـېـږي چې په ۱۹۱۸ز کال کې ﺌـې د کابل په شوربازار کې په امیر حبیب الله خان ډز کړی وو چې له دې کبله د ژوند ډېـره موده ﺌـې په زندان کې تـېـره کړله.
د ځوانو افغانانو / جوانان افغان غړی. د امیر امان الله خان او نادر خان پر مهالونو د کابل ښاروال. په ۱۹۳۰ز کال کې اعدام سو.

لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا

لودین عبدالرحمن
قاموس بایوگرافیکی افغانستان 

​د کــبـیـر لودین ورور. ساختماني انجنیري ﺌـې د امریکا په متحده ایالاتو کې لوستې ده. په ۱۹۶۵ز کال کې د فراه والي. له ۱۹۶۹ تر ۱۹۷۰ز کال پورې د کورنیو چارو وزیر. له ۱۹۶۹ تر ۱۹۷۱ز کال پورې د سرې میاشتې رﺌـیس. په ۱۹۷۷ز کال کې د بُن سفیر. د مـحـمـد ابراهیم عباسي له خور شمیم عباسي سره ﺌـې وادﮤ کړی دئ. د ۱۹۷۰ز لسیزې په اوږدو کې وفات سوی دئ.
لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا

لودین محـمـد بشـیـر
قاموس بایوگرافیکی افغانستان 

​محـمـد کبیر لودین د کوهدامن له لودینانو څخه دئ او په ۱۹۱۰ز کال کې زېـږېـدلی دئ. د حـبـیـبـیې له لیسې او د امریکا په متحده ایالاتو کې له ساختماني انجنیرۍ څخه فارغ سوی دئ. د ۱۹۴۰ز لسیزې په اوږدو کې ﺌـې خپل کاري ژوند د ټولگټو / فواید عامې په وزارت کې پیل کړی دئ او په ۱۹۴۶ز کال کې د ټولگټو د وزارت وزیر سو.

 په ۱۹۵۳ز کال کې ملگرو ملتونو ته د افغان په داﺌـمي استازیتوب کې. له ۱۹۵۴ تر ۱۹۵۶ز کال پورې د امریکا متحده ایالاتو ته د افغانستان سفیر. په ۱۹۵۶ز کال کې د ټولگټو وزیر. له ۱۹۴۹ تر ۱۹۵۹ز کال پورې ﺌـې له ایران سره د هلمند د اوبو د موضوع په خبرو اترو کې مهمه ونډه ولوبوله.  له ۱۹۶۱ تر ۱۹۶۴ز کال پورې برتانیې ته د افغانستان سفیر. د ۱۹۶۴ز کال د جولای د میاشتې له ۲۶ نـېـټې تر ۱۹۶۶ز کال پورې چې ددﮤ د وفات کال دئ په هندوستان کې د افغانستان سفیر.

لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا

لودین محـمـد کبیر