Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتومعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
A- mud, silt, slime, slush, B- mid-, middle, midpoint, midst

​الف- خټې، هغه خټې چې په ویالو او کاریزونو کې تر اوبو لاندې رامنځته کېږي
ب ــ منځ، وسط

​الف- گِل، گلی که در زیر ظرف یا جوی یا حوض آب می‌ نشیند، رسوب، لجن، لوش - ​گل بسیار نرم که پس از گذشتن سیل و مانند آن بر جای ماند
ب- میان چیزی، میان، وسط

اسم - صفتدری/laai/لای
؟؟؟

له خټو نه د ویالو او کاریزونو پاکول

​پاک ‌کردن نهر یا قنات از گِل‌ و لای

اسم مصدر مرکبترکیب دری و دری/laai.ro.bee/لای روبی
Indivisible, inseparable

​نه بیلیدونکی، نه تقسیمیدونکی، نه ویشل کیدونکی

از: ( لا + یتجزاء) جدانشدنی، غیر قابل قسمت، که جزء جزء نشود. که تقسیم نشود، که بخش نشود

صفت مرکبترکیب عربی و عربی/laa.ya.taj.zaa'/لایتجزاء
Lighter

​د اور لگولو وړوکې وسیله چې د گاز په وسیله اور لگوي

​ازانگلیسی در زبان ما مروج گردیده است، معنی در دهنده، افروزنده، مشتعل کننده را میدهد، آله ایست برای روشن کردن سگرت، پایپ و افروختن آتش از آن استفاده میکنند و امروز انواع و اشکال مختلف آن مروج است

اسمانگلیسی/laay.ter/لایتر
Changeless
 
بدلون نه منونکي، نه بدلیدونکی
از: (لا + یتغیر) تغییرناپذیر، دگرگون ناشدنی،​ ثابت، دایم
صفت مرکبترکیب عربی و عربی/laa.ya.ta.gheer/لایتغیر
Boundless, infinite, timeless, unbounded

بې کچې، بې اندازې، بېپایه

از: ( لا + یتناهی ) بی انتها، بی پایان، نامتناهی، نامحدود، بی پایان، بی کران

صفت مرکبترکیب عربی و عربی/laa.ya.tan.haa.ie/لایتناهی
bill, receipt, prehension

​د یوه کار قانوني شرحه، د یوه کار د تر سره کولو لارښود

​مؤنث لایح (سیاسی) قانونی که از طرف دولت برای تصویب تقدیم پارلمان می‌ شود. در اصطلاح قضائی، مدافعات متهم که بصورت کتبی باشد. مکتوبات تقدیمی وکلاء عدلیه به منظور دفاع از دعوی به محکمه . جمع آن لوایح

اسمعربی/laa.ye.ha/لایحه
Everlasting, eternal, imperishable, undying

​هغه څوک چې هېڅکله نه مري او یوازې خدای ته د لایزال کلمه کارول کېږي، زوال نه منونکی، تلپاتې

از: (لا + یزال )، آنکس که برای ابد نمی میرد و تنها به خداوند (ج) لایزال گویند. زوال‌ ناپذیر، بی‌ زوال، جاویدان، ابدی

صفت مرکبترکیب عربی و عربی/laa.ya.zaal/لایزال
؟؟؟ 

​لایشعرُ- بی‌ شعور، نادان، بی‌ شعور : من حیث لایشعر، لاعن شعور

صفت مرکبترکیب عربی و عربی لایشعر
؟؟؟

​بېعقل، ناپوه

(از: لا + یعقل ) بی‌ عقل، بی‌ خرد- صیغهٔ مضارع منفی است و برای استمرار می آید و در صفت حیوان واقع میشود به جهت اظهار کمال نادانی او یعنی الحال هم بی عقل است و در استقبال هم بی عقل خواهد ماند

صفت مرکبترکیب عربی و عربی/laa.y'a.qel/لایعقل
مختصات افغانستان
نوع محتوامعلومات مکملترشرحمعرفی مختصراسم یا کلمه
خوراکه و نوشیدنی افغانیطرز تهیه و عکس آب ولایتی 

آب بسیار خوشمزه و تهیه کردنش نهایت ساده است. قُدما در سراسر کشور عزیز ما مخصوصاً در ولایات زیبای ننگرهار، کندهار، مزار شریف و شهر کابل مروج بوده، علاقمندان فراوان داشت، چنانچه، در طول ایام گرما، به مقدار بسیار زیاد مورد استفاده قرار میگرفت.اما به مرور زمان با وارد کردن نوشابه های خارجی رنگارنگ، متأسفانه، این نوشیدنی شهرت خود را از دست داده، و به یاد فراموشی سپرده شد. ناگفته نماند که در گذشته ها آب های منرال و گاز دار رنگه و ساده ای که از خارج وارد میشد و طعم و بوی خاص خود را داشت هم به نام آب ولایتی که آب خارجی معنی میداد یاد میشد.
لطفاً برای دانستن مواد لازم و طرز تهیۀ غذای ذیل روی لینک داده شده در ستون  معلومات بیشتر کلیک کنید

آب ولایتی
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه 

​بیشتر اطفال در برابر حریف بازنده ادا میکنند و با انگشت آنرا از بازی منتفی میگردانند

 ایلالای
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه 

​نا کارآمد، بیهوده، بی حاصل، بی خاصیت، واهی، مهمل، نا سودمند، هرزه، هرجایی

 ایلایی
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه 

​ناکار آمد، هرزه، لاوبالی، بی سروپا، فاسد و عیاش

 ایلایی بیتلی/ایلا بیتلی
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه 

بالای کسی تحمیل شدن
عبدالله افغانی نویس

 بالای کسی تخت شدن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه 

چیزی را بر کسی تحمیل کردن
عبدالله افغانی نویس

 بالای کسی تخت کردن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه 

بالای کسی خشم گرفتن
عبدالله افغانی نویس

 بالای کسی چیغ زدن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه 

چیزی را بالای كسی تحمیل كردن
عبدالله افغانی نویس

 بالای کسی شاندن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه 

برعكس نتیجه دادن
عبدالله افغانی نویس

 بلای آش سر کاسه خوردن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه 

كنایه- آدم شریر چاره ناپذی
عبدالله افغانی نویس

 بلای بد=بلای بیدرمان
جغرافیه
پښتومعلومات مکملترشرحمعرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه
   

​قریه ایست مربوط حکومت درجه ۲ رستاق که در حوزه حکومت کلان تالقان در ولایت قطعن کائن میباشد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ آغلای
   

​قریه ایست به فاصله ۱۸ کیلومتر در شمال قریه چهارشنبه در علاقه قیصار مربوط حکومت اعلی (میمنه) بین خط طول البلد شرقی ۶۳ درجه - ۵۵ دقیقه - ۱۳ ثانیه و خط عرض البلد شمالی ۳۵ درجه - ۵۴ دقیقه - ۱۸ ثانیه واقعست .(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ آلتی چولای
حقوق و قضاء
پښتوتعریفمنبع قانونتلفظعنوان

د دلايلو اولويت: محكمه د اثبات او نفې دلايل ارزوي، د هغو د پياوړتيا او ضعف د مراتبو له په پام كې نيولو سره، خپل حكـم د قـانوني  اعتبار وړ مرجح دلايلـو پـه اسـتناد صادروي

​محکمه دلایل اثبات و نفی را ارزیـابی نموده، با درنظرداشت مراتب قـوت و ضعف آن، حکم خود را مستند به دلایل مرجح قابـل اعتبـار قـانونی صـادر می نماید.

قانون اجرآت جزائی افغانستانau.la.wi.at.e.da.la.ilاولویت دلایل
قاموس بایوگرافیکی افغانستان
نوع محتوامعلومات مکملتربیوگرافی مختصرتصویراسم
قاموس بایوگرافیکی افغانستانمعرفی «سلیمان لایق» در قاموس کبیر افغانستان

د سلیمان خیلو له قبیلې څخه د مولوي عبدالغني زوی د ۱۹۳۰ز کال د اکتوبر د میاشتې په ۷ نـېـټې زېـږېـدلی دئ. پلار ﺌـې د شیخ احمد سرهندي لاسنیوی/ د طریقت پيروي، کړی وو چې د مجدد په نوم یادېـدﮤ یعنی د دوهمې زریزې تجدید کوونکی (او په ۱۹۲۳ز کال کې د گوډ ملا ملاتړی) نو ځکه ﺌـې ددﮤ نوم لایق غلام مجدد کښـېـښود. په ۱۹۷۴ز کال کې ﺌـې په مجددیانو باندې خپل اعتقاد له لاسه ورکړ او خپل نوم ﺌـې سلیمان ته بدل کړ، دا هغه نوم وو چې مور ﺌـې غوښتل او د (لایق) لاحقه ﺌـې د خپل پلرني پـښـت د سلسلې له اووم نسل راپه دېخوا رااخیستې ده.

مخکې له دې چې ښوونځي ته لاړ سي په جومات کې ﺌـې زده کړې وکړې او  هلته ﺌـې ددري ژبې منظوم کتابونه او ابتدايي عربي ولوستله. په ۱۹۴۱ز کال کې د حـبـيـبـیـې د ښوونځي په دوهم ټولگي کې شامل سو. په ۱۹۴۷ز کال کې د پغمان د اسلامي شریعت د مدرسې په ثانوي برخه کې شامل سو او په ۱۹۵۲ز کال کې ورڅخه فارغ سو. په ۱۹۵۲ز کال کې د کابل پوهنتون د شرعیاتو پوهنځي کې شامل سو خو په ۱۹۵۴ز کال کې له دولت سره د مخالفت په کړس کې له پوهنتون څخه وشړل سو.  په ۱۹۵۴ز کال کې د کابل پوهنتون د ادبیاتو پوهنځي کې شامل سو او په ۱۹۵۷ز کال کې له نوموړي پوهنځي څخه فارغ سو. په ۱۹۵۸ز کال کې ﺌـې د هـېـواد په ورځپاڼې کې کار وکړ او په همدې کال کې ﺌـې د پـښـتو په اشعارو کې خپله لومړنۍ جایزه تر لاسه کړه. له ۱۹۵۹ تر ۱۹۶۵ز کال پورې ﺌـې په راډیو افغانستان کې کار وکړ. له ۱۹۶۵ تر ۱۹۶۷ز کال پورې ﺌـې د اطلاعاتو په وزارت کې کار وکړ.  په ۱۹۶۸ز کال کې د پرچم د جریدې سرمحرر سو. په ۱۹۶۵ او ۱۹۶۷ز کلونو کې د ولسي جرگې د دولسمې او دیارلسمې دورې لپاره د بغلان ولایت د پلخمري له ښار څخه د افغانستان د خلق ډیموکراتیک گوند د استازي په توگه ولسي جرگې ته کاندید سو خو ناکامه سو. لایق لا د پغمان د [ابو حنیفه – ژ] د اسلامي شریعت د مدرسې په اتم ټولگي کې وو چې د لومړي ځل لپاره په سیاسي فعالیتونو کې ښکـېـل سو خو په ۱۹۵۲ز کال کې مؤقتاً وشړل سو بیا په ۱۹۵۳ز کال کې وشړل سو. په ۱۹۶۴ز کال کې ﺌـې د افغانستان د خلق ډیموکراټیک گوند په ۲۷ کسیزې بنسټ ایښودونکې غونډې کې گډون وکړ؛ دا غونډه د افغانستان د پخواني ولسمشر نور مـحـمد تره کي په کور کې جوړه سوې وه. له همدې کبله ده چې لایق ددې گوند یو له بنسټ ايښودونکو څخه دئ. په ۱۹۶۶ز کال کې لایق د خلق د ډیموکراتیک گوند د مرکزي کمیټې علی البدل غړی سو. د غوايي له پاڅون وروسته نوموړی د راډیو او تلویزیون وزیر سو. د ۱۹۷۸ز کال د دسمبر په میاشت کې اړ ایستل سو چې په گوند او حکومت کې له خپلو مقامونو څخه استعفی وکړي. د ۱۹۷۹ز کال د فبرورۍ په میاشت کې ونیول سو او زندان ته واچول سو او د ۱۹۷۹ز کال د اکتوبر د میاشتې په ۲۳ نـېـټې د حفیظ الله امین له پلوه له مرکزي کمـېـټې څخه اخراج سو. د ببرک کارمل د حکومت له نصب کــېـدلو وروسته د ۱۹۸۰ز کال د اپریل د میاشتې په ۱۳ نــېـټې د علومو د اکاډیمۍ د رﺌـیس په توگه وگومارل سو. په ۱۹۸۱ز کال کې د باندنیو چارو وزیر. د مرکزي کمـېـټې علی البدل غړی. د انقلابي شوری غړی او د مرکزي کـمـېـټې غړی. د جبهـﮥ ملي پدروطن مرستیال رﺌـیس. د ۱۹۸۵ز کال د نوامبر په میاشت کې د سیاسي بیرو علی البدل غړی. د ۱۹۸۶ز کال د جولای په میاشت کې د سیاسي بیرو غړی سو. لایق د افغانستان دډیموکراتیک جمهوریت د ملي سرود د شعر شاعر دئ. مورنۍ ژبه ﺌـې پـښټو ده خو په دري او عربي هم فوق العاده ښـﮥ شعرونه لري. لایق د عبدالحق نوابي له لور سره وادﮤ کړی او ۵ بچیان لري.

لیکوال: لودویگ آدمک

ژباړونکي: رحمت آریا

سلیمان لایق