Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتوشرحمعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
The letter L

​د الفبا د تور د گ او میم تر منځ توری، په ابجد کې د اووه ویشتو معادل، هر هغه چې کوږ او ریونده یا منحني ډوله وي. لام بندي: جگړې ته چمتو والی، او همدا شان لام د پښتنو د یوه قوم نوم دی چې نښې یې په لغمان کې لیدل کېږي. د لام نوم د افغانستان په جغرافیوي نومونو کې په دې ډول لیدل کېږي: لغمان: مهتر لام د ولایت مرکز، د مهتر لام ولسوالي، نورلام د استوگنې سیمه، د نور لام زیارت او د نورلام دره. نورستان: گډه لام، شیدا لام د استوگنې سیمې. کونړ: ریچه لام، لوټه لام، خلق لام، د استوگنې سیمې، لام کنده سر یو غر دی، او د ریچه لام کنډو یو خوړدی. کاپیسا: نچه لام، لامیه او کاتیلام د استوگنې سیمې او د لامیه دره یو خوړ دی. کندهار: لام د استوگنې سیمه، د لام غر د یوﮤ غرﮤ نوم دی. ننگرهار: د لام کنده د استوگنې سیمه او لام کنده یو خوړ دی​

 

​نام حرف بیست و هفتم از حروف ابجد و در الفبا حرف بین حرف کاف و مییم .  و همچنان در افغانستان اسم یک قوم پشتون است که نشانهای آنان در لغمان دیده میشود. مهتر لام مرکز ولایت لغمان از این اسم نمایندگی میکند


اسمعربی/laam/لام
Atheist, non-believer, disbeliever
بې مذهبه. هغه څوک چې دین نه لري. بې گروهنې، بې ایمانه، بې اعتقاده​
اما در تداول واصطلاح عام کسیکه دین نداشته باشد​
نداشتن طریقه ای خاص در فهم مسائل اعتقادی .بی اندیشه بی راه فاقد دین، فاقد ایمان فاقد خط مشی.فاقدطریقت
صفتترکیب عربی و عربی/laa.maz.hab/لامذهب
Ungodly, religious

بې دین، هغه څوک چې خدای نه پېژني

 

​بی دین, خدا نشناس, سنگ دل, لامذهب. این کلمه به فردی اطلاق می‌شود که به هیچ مذهب یا دین خاصی اعتقاد ندارد یا از پیروی از یک مذهب خاص خودداری می‌کند. گاهی نیز به افرادی که از پیروان هیچ مکتب یا دینی نیستند، «لامذهب» گفته می‌ شود.

اسم مرکب - صفتترکیب عربی و عربی/laa.maz.hab/لامذھب
Touch, feel, stroke, palpate

​د انسان له پنځه ګونو حواسو نه یو حس، د دې حس په وسیله انسان کولای شي چې د شیانو پوست والی، کلک والی، سوړ والی او تود والی مالوم کړي. دا کار د انسان د پوستکي په وسیله تر سره کیږي

 

​قوه و حاسۀ منبئه در پوست انسان و حیوان - یکی از حواس پنجگانه انسان که توسط آن گرمی، سردی، درشتی، همواری، نرمی، تری، خشکی، سبکی، سنگینی، چسپناکی و لشمی و لغزان اشیاء درک میشود و وسیله ای آن پوست بدن میباشد که شدت این حس زیاد تر در سرانگشتان بشر قرار دارد.

اسم معنی - صفتعربی/laa.me.sa/لامسه
Spaceless, placeless  

از: ( لا به معنی نه + مکان به معنی جای )، بی جای، بی مکان، ناکجاآباد
(تصوف) عالم‌ غیب

اسم مرکب - صفتترکیب عربی و عربی/laa.ma.kaan/لامکان
Curly, with beautiful curls

​په افغانستان کې د نجونو نوم دی، د محمد ص د بُعثت د اتم کال نوم دی، لامیه العجم د یوې مشهورې قصیدې نوم هم دی

 

اسم دخترانه در افغانستان،  نام سال هشتم بُعثت رسول الله ( ص ). لامیه العجم - قصیده ایست به عربی و به روی لام که طغرائی به تقلید لامیة العرب ساخته و آن جزو دیوان عربی طغرائی است و صفدی آنرا در 500 صفحه شرح ​

اسم مفرد مؤنثعربی/laam.ya/لامیه
فارسی ایران به دری افغانستان
اصطلاح دریعنوان
گروپ، چراغلامپ
مختصات افغانستان
نوع محتواشرحردیفلسانضرب المثل ها، مقولات، کنایات و گفته ها
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​خایۀ غلامان
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریخایۀ غلامان
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

محفلی که به تقریب رفتن داماد بعد از ختم عروسی به خانۀ خسر از طرف خسر ترتیب می شود

اصطلاح عامیانهدریداماد سلامی
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​تسلیت با بازماندگان متوفی

اصطلاح عامیانهدریسرسلامتی
شعراء، هنرمندان و خدمتگاران   سلام لوگری
شعراء، هنرمندان و خدمتگاران   سلام لوگری
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه
الف- خمیده و مائل، منحنی
ب- رسم و تعظیم عسکر
ج- دامادی که بعد از شب زفاف برای ادای احترام به خانه خسر می رود که شاه سلامی نامیده می شود
اصطلاح عامیانهدریسلامی
شعراء، هنرمندان و خدمتگاران   غلام حسین
محققین و مؤلفین   غلام حیدر خان چرخی
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

دیواری که پیش دروازه سازند تا صحن حویلی معلوم نشود
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریغلام گردشی
محققین و مؤلفین   غلام محمد غبار
جغرافیه
معلومات مکملترمعرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه
 

​بندیست به فاصله یك كیلومتر در شمال قلعه جعفر در یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۷ درجه ۱۰ دقیقه ۱۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۴۹ دقیقه ۲۹ ثانيه عرض البلد شمالی موقعیت دارد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

بندبند غلامان
د مهترلام دښار پېژندنه/ معرفی شهر مهترلام

​مهترلام ښار، د لغمان د ولایت مرکز دی چي په شمالي عرض البلد ۳۴ درجو ۳۲ دقیقو او ۳۲ ثانیو ۳۴ درجو ۴۷ دقیقو او نهه ثاینو او  د ختیز طول البلد د ۶۹ درجو، ۴۸ دقیقو او ۳۸ ثانیو او ۷۰ درجو، ۲۱ دقیقو او د ۲۳ درجو ترمنځ پروت دی. د لغمان ولایت د افغانستان ختیځ کې موقعیت لري  چې له کابل څخه یې واټن سل کیلومتره دی. دغه سیمه له څو غرونو او درو څخه جوړه ده، دغه غرونه په نهایت کې هندوکش سره تړلي دي، نو مهترلام ښار په هغې دره کې موقعیت لري.
شهر تاریخی  مهترلام، مرکز اداري ولایت  لغمان بوده که  دربین  عرض البلد ۳۴ درجه ، ۳۲ دقیقه و ۳۲ ثانیه و ۳۴ درجه ۴۷ دقیقه و ۹ ثاینه ی شمالی  و ۶۹ درجه، ۴۸ دقیقه و ۳۸ ثانیه و  ۷۰ درجه، ۲۱ دقیقه و ۲۳ ثانیه طول االبلد شرقی موقعیت  دارد.  ولایت لغمان در شرق افغانستان موقعیت داشته، که فاصله ی آن از ولایت کابل به یکصد کیلومتر میرسد. شهر مهترلام دربین دامنه های دو کوه واقع شده که این کوه ها شاخه های کوچک از سلسله هندو کش اند.

شهرشهر مهترلام
 

​شیله ایست به فاصله ۳۸ کیلومتر در شرق قلعه نگشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵ درجه  ۲۶ دقیقه  ۳۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه  ۱۰ دقیقه  ۱۲ ثانيه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

شیلهشیلهٔ غلام پرند
 

​ قریه ایست که به فاصله ۸۵ کیلومتر در شمال غرب قلعهٔ) (اقچه) مرکز حکومت درجه اول اقچه (مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزار شریف واقع و بین خط طول البلد ۶۶ درجه ) - ۵ دقیقه - ۳۶ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۶ درجه - ۵۹ دقیقه - ۴ ثانیه شمالی واقع شده است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ اسلام
 

​ قریه ایست به فاصله ۱۲ کیلومتر در شمال علاقه داری الیشنگ مربوط حكومتكلان لغمان ولایت (مشرقی) که بین خط طول البلد ۷۰ درجه - ۶ دقیقه مشرقی و عرض البلد ۳۴ درجه - ۴۸ دقیقه - ۵۷ ثانیه شمالی واقع شده است. شما که عامه اسلام آباد قریه ایست که در حوزۀ حکومت اعلی فراه واقع شده است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ اسلام آباد
 

​قریه ایست به فاصله ۴۵،۵ کیلومتر در شمال شهر میمنه و متصل سرکی که به طرف حکومت شیرین تگاب مربوط حکومت اعلی (میمنه) میرود واقع بوده و به خط طول البلد ۶۴ درجه - ۵۱ دقیقه - ۴۸ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۶ درجه - ۱۳ دقیقه - ۲۵ ثانیه شمالی کائن میباشد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ اسلام قلعه
 

​قریه ایست به فاصله ۳۵ کیلومتر در شرق قریۀ شیوه که در علاقه کتر مربوط ولایت (مشرقی واقع و به خط طول البلد ۷۰ درجه - ۳۸ دقیقه - ۲۴ ثانیه مشرقی و عرض البلد شمالی ۳۴ درجه - ۳۵ دقیقه - ۱۵ ثانیه واقعست اسلام علی قریه ایست که به فاصله ۵ ۵ کیلومتر در بلوک النجان که از مربوطات ولایت هرات میباشد واقع شده است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ اسلامپور
 

​قریه ایست که به فاصله ۷ کیلومتر در شمال قریه دربند در علاقه مهمند دره مربوط ولایت مشرقی واقع بوده و به خط طول البلد ۷۱ درجه - ۳ دقیقه - ۳۱ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۴ درجه - ۸ دقیقه - ۲۷ ثانیه شمالی کائن است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ اسلامی
 

​قریه ایست به فاصله ۱۷ کیلومتر در شمال غرب بر چغه سرای در علاقه حکومتی برکنر مربوط حکومت کلان کنرها ولایت (مشرقی) که بین خط طول البلد ۷۰ درجه – ۵۶ دقیقه – ۱۴  ثانیه مشرقی و خط عرض البلد ۳۴ درجه - ۵۷ دقیقه - ۱۸ ثانیه شمالی واقع گردیده است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ اندکلام
 

​ قریه ایست به فاصله ۸۰ کیلومتر در شمال قلعه نو مربوط حکومت کلان بادغیات ولایت هرات که بین ۶۳ درجه ۱۹ دقیقه ۳۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۳۴ دقیقه ۵۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست. قلعه مذکور در بالای تپه مصنوعی بزرگی که طول آن در حدود ۱۵۰ متر و عرض آن یکصد متر می رسد در حصه فوقانی آن واقع و ارتفاع آن هجده متر بوده و در وسط وادی و کنار شرقی دریای مرغاب واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ بالامرغاب
قاموس بایوگرافیکی افغانستان
نوع محتوامعلومات مکملترترجمهٔ دریبیوگرافی مختصرتصویراسم
قاموس بایوگرافیکی افغانستان  

​غلام احمد لویناب د ولي احمد خان زوی او د لویناب خوشدلخان لمسی. په ۱۹۲۷ز کال کې ﺌـې د سردار فیض محـمد خان له وریرې/ خورزې؟ سره وادﮤ وکړ.

 په ۱۹۲۴ز کال کې کله چې ددﮤ پلار ولي احمد خان د ختیځ ولایت/ مشرقي تنظیمیه رﺌـیس وو، غلام احمد د خپل پلار د یاور په توگه مقرر سو. د ۱۹۲۹ز کال د مارچ په لسمې نـېـټې د پـېـښـور او کویټې له لارې کندهار ته روان سو. کله چې پلار ﺌـې حبیب الله کلکاني ونیوﮤ دی بـېـرته کویټې ستون سو او د ۱۹۲۹ز کال د سپتمبر په میاشت کې د پـېـښـور پر لور روان سو.

کله چې اعلیحضرت نادر خان پر سلطنت جلوس وکړ دی کابل ته راستون سو. د (برماه شل د کمپنۍ) له استازي (غندان خان) سره شریک سو او په کابل کې ﺌـې د پطرولو کارو بار پیل کړ. په ۱۹۳۳ز کال کې د (پطرولو د نوې کمپنۍ) مرستیال مدیر. له ۱۹۳۵ تر ۱۹۳۸ز کال پورې د دربار مرستیال وزیر.  په ۱۹۳۹ز کال کې د افغان حکومت د پرځولو له یوې ناکامې هڅې وروسته هندوستان ته وتـښـتـېـد. په ۱۹۶۰ز لسیزې کې ورته اجازه ورکړل سوه چې بـېـرته افغانستان ته راستون سي.

لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا

  لویناب غلام احمد
قاموس بایوگرافیکی افغانستان  

​هرات کې وزېـږېـد او مصر ته د خپلو تحصیلاتو لپاره لاړ. په ۱۹۲۵ز کال کې بـېـرته کابل ته راستون سو. له ۱۹۲۷- تر ۱۹۳۱ز کال پورې د انیس د ورځپاڼې بنسټ ایښودونکی او ناشر، انیس لومړنۍ خپلواکه/ مستقله ورځپاڼه وه.

غلام محي الدین انیس د ۱۹۲۹ز کال د کورنۍ جگړې په لړ کې د انیس ورځپاڼه له پکتیا څخه چاپوله. هم د حبیب الله کلکاني او هم د یحیی خیلو مخالف وو. د نادر د واکمنۍ په لومړي سر کې زندان ته واچول سو او په ۱۹۳۸ز کال کې په زندان کې وفات سو. د غلام محي الدین انیس عمده ادبي اثر (بحران و نجات) نومـېـږي چې په ۱۹۳۱ز کال کې په کابل کې چاپ سو او موضوعات ﺌـې د ۱۹۲۹ز کال د کورنۍ جگړې پر شپول راڅرخي.

لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا

انیس غلام محي الدین
قاموس بایوگرافیکی افغانستان 

​از جمله سرداران قندهار بود. او پسرارشد رحمدل خان و یکی از پنج برادر قندهاری امیر دوست محـمـدخان است.  او ازجمله سردارانی است که توسط  امیر عبدالرحمن خان در ماه دسمبرسال  ۱۸۸۱م.  از قندهار اخراج ګردید. از قندهار به «عثمانیه» تبعید و بعد سه سال را در حالت تبعید در کراچۍ سپری نمود، به تعقیب آن رهسپار بغداد ګردید شش ماه را در آنجا ګذشتاند، بعد دوباره به  استانبول برګشت که سلطان عبدالحمید از او با پیشانی باز استقبال نمود و او را منحیث مهمان سلطنتی  به دمشق فرستاد. او از جمله شعرای مشهور بود که نام مستعار «طرزي» را برای خود برګزیده بود. دیوان اشعارش توسط فرزندش محمدزمانخان در ۱۸۸۱م. در کراچۍ  چاپ گردید. او به سال  ۱۹۰۰. در  دمشق وفات یافت. ایشان پدر محـمـود طرزي بودند.


​سردار دئ، کندهاری دئ. د رحمدل خان تر ټولو مشر زوی دئ او د امیر دوست محـمـد یو له پینځو کندهاریو وروڼو څخه دئ. دی یو له هغو سردارنو څخه دئ چې امیر عبدالرحمن خان د ۱۸۸۱ز کال د دسمبر په میاشت کې له کندهار څخه اخراج کړ. «عثمانیه» ته په تبعید لاړ؛ بیا ﺌـې درې کاله په کراچۍ کې تـېـر کړل او ورپسې بغداد ته لاړ او شپږ میاشتې ﺌـې هلته تـېـرې کړلې.
په پای کې ﺌـې بـېـرته استانبول ته مخه کړه چې سلطان عبدالحمید په خورا ورین تندي ومانـﮥ؛  سلطان عبدالحمید دی دمشق ته د سلطنتي مـېـلمه په توگه ولـېـږﮤ. دی یو له مشهورو شاعرانو څخه وو چې د «طرزي» مستعار نوم ﺌـې غوره کړی وو. شعري دیوان ﺌـې په ۱۸۸۱ز کال کې د دﮤ د زوی محـمد زمان خان له لوري په کراچۍ کې چاپ سو. په ۱۹۰۰ز کال کې په دمشق کې وفات سو. دی د محـمـود طرزي پلار وو.
لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا

طرزی غلام محـمـد
قاموس بایوگرافیکی افغانستان  

​(د کابلي سید له کورنۍ څخه) د سید محـبوب زوی په ۱۸۹۷ز کال کې په کابل کې زېـږېـدلی دئ. له لومړۍ نړۍ والې جگړې مخکې د مشروطه ډلې ځوان پلوی او همفکر. په جبل السراج او چاریکارو کې ﺌـې تدریس کړی دئ.  له ۱۹۱۹ تر ۱۹۲۰ز کال پورې د «ستارﮤ افغان»  محرر. له ۱۹۲۰ تر ۱۹۲۱ز کال پورې د پولیسو مشر. په ۱۹۲۶ز کال کې په پاریس کې او په ۱۹۳۰ز کال کې په برلین کې د افغان سفارتونو لومړی سکرتر.

په ۱۹۲۷ز کال کې د گمرکاتو مدیر. په ۱۹۲۸ز کال کې د پغمان په لویې جرگې کې استازی. له ۱۹۳۱ تر ۱۹۳۲ز کال پورې د ادبي ټولنې غړی. له ۱۹۳۳ تر ۱۹۳۵ز کال پورې سیاسي زنداني. له ۱۹۳۵ تر ۱۹۴۲ز کال پورې سیاسي تبعید. له ۱۹۴۳ تر ۱۹۴۸ز کال پورې د تأریخي ټولنې غړی. په ۱۹۴۸ز کال کې د مطبوعاتو د ریاست ادبي سلاکار. په ۱۹۴۸ز کال کې په ولسي جرگې کې د کابل ولس استازي. د وطن د گوند د بنسټ ایښودونکو له غړو څخه دئ او په ۱۹۵۱ز کال کې د وطن د ورځپاڼې محرر چې له ۴۸ گڼې وروسته ﺌـې د چاپ مخه ونیول سوه. له ۱۹۴۹ تر ۱۹۵۱ز کال پورې د ولسي جرگې اوومې دورې ته د ۱۳۴۰۰ رأيو په گټلو وټاکل سو.

له ۱۹۵۲ تر ۱۹۵۶ز کال پورې، د شاه محـمود د حکومت له مخالف، محـمودي سره یو ځای سیاسي زنداني سو. د «افغانستان در مسیر تأریخ» د کتاب په گډون د افغانستان د تأریخ د گڼ شمـېـر کتابونو مؤلف؛ افغانستان در مسیر تأریخ په ۱۹۶۷ز کال کې (د میوندوال د حکومت له پلوه) چاپ سو او د (اعتمادي د حکومت له پلوه) ممنوع اعلان سو. دا کتاب د ۱۹۷۸ز کال د مې په میاشت کې له قید او بند څخه خلاص سو خو په همدې کال کې یو ځل بیا ممنوع اعلان سو (په ۱۹۸۲ز کال کې په مشهد کې له سره چاپ سو.) مؤرخ، لیکوال، شاعر. د ۸۱ کالو په عمر د ۱۹۷۸ز کال د فبرورۍ د میاشتې په ۵ نـېـټې په جرمني کې وفات سو. دﮤ خپل نوم په لاتین تورو یا حروفو د Gobar په ډول لیکلی دئ.

لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آری
غلام محـمد غبار
آبدات تأریخیقصر دارالامان ـ یادگار بزرگ عصر تجدد گرائی درکشور   قصر دارالامان
قاموس بایوگرافیکی افغانستان  

د کاشغر د میر برهان الدین مجددي زوی.  د امریکا د متحده ایالاتو د کولمبیا په پوهنتون کې ﺌـې د ښوونې او روزنې/ تعلیم او تربيې په برخې کې تحصیلات کړي دي او هم ﺌـې په ۱۹۵۶ز کال کې په همدې ډگر کې په ایران او تورکیې کې زده کړې کړي دي.
د کابل د دارالمعلمینو مدیر. د کابل پوهنتون د ادبیاتو په پوهنځي کې پوهیالی او وروسته پوهاند. د ښوونې او روزنې پوهاند. د ښوونکو د روزنې د انستیتیوت رﺌـیس. او ښوونې او روزنې د پوهنځي رﺌـیس. د ادبیاتو او بشري علومو د پوهنځي رﺌـیس. د میرزا عبدالقادر بیدل د شاعرۍ په اړوند د یوﮤ کتاب په گډون د گڼ شمـېـرو نورو کتابونو لیکوال. په ۱۹۸۵ز کال کې وفات سو. په قاهر کې د اسلامي او افغاني ولسي لیگ د افغان بیرو مدیر.
لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا
مجـددي غلام حسن