Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتومعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
A- wet, B- malefactor 
تَر- علامت صفت تفضیلی که در آخر بعضی کلمات می‌ آید و برتری و رجحان کسی یا چیزی را بر کسی یا چیز دیگر می‌ رساند: بزرگ‌تر، بهتر، داناتر ، هولناکتر و...
الف- آبدار، خیس، نمدار، آب رسیده، ضد خشک، مرطوب
ب- کنایه است از مردم فاسق، بدکردار، ناپاک و آلوده. معمول، اما در زبان دری/فارسی این است که تقریباً همیشه با دامن یک جا به کار می رود، مثل تردامن.
بار کش زهد شو گر تر نه ای/بار طبیعت نکش گر خر نه ای... نظامی

صفتدری/tar/تر
؟؟؟ 

​علف و سبزه دادن به مواشی، سبز دادن نیز گویند، پیچیدن، غلت دادن، گرد کردن

مصدر مرکبترکیب دری و دری/tar.daa.dan/تر دادن
؟؟؟ 

چیزی را تر و تازه نگهداشتن، گل ها و سبزیجات را تازه و آبدار نگهداشتن

مصدر مرکبترکیب دری و دری/tar.daash.tan/تر داشتن
؟؟؟ 

​زنا کاری، فاسقی، ملوثی، معیوبی، گناهکاری

اسم مصدر مرکبترکیب دری و دری/tar.daa.ma.nee/تر دامنی
؟؟؟ 

شیرین و شیوا کلام، کلام دلپذیر

اسم فاعل - صفتترکیب دری و دری/tar.su.khan/تر سخن
؟؟؟ 

​الف-  نمدار شدن، مرطوب شدن، خیس گشتن
ب- در عُرف عام اصطلاح- از مزاح کسی رنجیدن و خشمگین شدن. مثال از بیدل-
از نامه ام آنشوخ مکدر شده باشد***مرزاست، به حرف فقرا تر شده باشد

مصدر مرکبترکیب دری و دری/tar.shu.dan/تر شدن
؟؟؟ 

اصطلاح مروج در بین مردمان ساحات غربی افغانستان بی درنگ، سریع، به تیزی،

اصطلاح محلیترکیب دری و دری/ta.ro.farz/تر و فرز
؟؟؟ 

​مرطوب کردن، نمدار کردن، با آب مخلوط کردن، آب آلود کردن، اشباع کردن، با مایعات آغشتن، آب زدن، ادرار کردن در بستر، ادرار کردن در لباس خویش

مصدر مرکبترکیب دری و دری/tar/kar.dan/تر کردن
؟؟؟ 

​خجالت کشیدن، شرمیدن، از شرم عرق کردن، خجل شدن،

مصدر مرکبترکیب دری و دری/tar.aa.ma.dan/ترآمدن
You

تاسو، مخاطب نومځری یا ضمیر دی

ترا. [ ت ُ ] (ضمیر + حرف اضافه ) (از «تَُ »، مخفف «تو» + «را») ترکیبی باشد از «تو» و «را» که در محاورات و کتابت «واو» را حذف میکنند. کلمهٔ خطاب به مفعول ... بهر تقدیر مرکب است از لفظ تو و کلمۀ را، و لفظ تو اکثر به واو اشمام خوانده میشود و آن حکم ضمه دارد که در تقطیع واجب الحذف است بلکه در خواندن نیاید، و این واو را به حالت ترکیب ننویسند مگر در صورتی که کلمۀ  را از لفظ تو جدا واقع شود. در اصل «تو را» بود.

ضمیر مخاطبدری/tu.raa/ترا
فارسی ایران به دری افغانستان
اصطلاح دریعنوان
نوازنده چیره دستتر نواز
پاک و صافتر و تمیز
حمل و نقل - ترانسپوتترابری
صورت حسابترازنامه
تیرس - بلکانتراس
پرخچهتراشه
سرویس های برقیتراموای یا قطار برقی
آهنگترانه
ملی سرخکتربچه
دارالترجمهترجمه‌خانه
کتابخانه آثار علمی و تحقیقی (حبیبه)
نوع محتوادونلود / لینکملاحظاتنویسنده/ لیکوالبخشعنوان
آثار علمی، تحقیقی و ملیدونلود
علل افغان ستیزی، نقدی بر کتاب افغان و افغانستان منتشرهٔ ماه مئ 2024 خالق لعلزاد
نور احمد خالدیمقالهتراژیدی روشنفکر تاجیک!
آثار علمی، تحقیقی و ملیدونلود/لینک

​نویسنده:کرامت سلیمی
کتاب جالب و رهنمایی کننده برای درک حقیقی و واقعی اتفاقات و حوادث جهانی و ملی

سایر نویسندگاناجتماعیترس نتیجهٔ عدم آگاهیست
آثار تاریخی، سیاسی و اجتماعیدونلود/لینک

​نویسنده: ژو ترانشال با مقدمهٔ از موریس برازر

سایر نویسندگانتاریخ و سیاستترور های تاریخ
آثار تاریخی، سیاسی و اجتماعیدونلود/لینک

​نویسنده: محسن رادمرد
تعریف، پیدایش، چگونگی بهره برداری سیاسی، اجتماعی و اقتصادی از تروریزم در جوامع بشری.

سایر نویسندگاناجتماعیتروریزم
آثار تاریخی، سیاسی و اجتماعیدونلود/لینک

​نویسنده: هاوارد زین
مترجم: سعید ساری اصلانی
اثر گرانبهایی از اندیشه های ضد جنگ که نویسنده خود از خدمه های طیارهٔ بوده که بروی هیرو شیما و ناگاساکی جاپان بمب اتمی پرتاب کرده است. اما بعد از جنگ دوم جهانی به یک عنصر ضد جنگ تبدیل شده و فضایل صلح و مسالمت را دراین کتاب بیان میدارد.

سایر نویسندگانسیاستتروریزم و جنگ
مختصات افغانستان
نوع محتواشرحردیفلسانضرب المثل ها، مقولات، کنایات و گفته ها
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​از اصطلاحات موسیقی است به صدای بلند و آهنگ دار گویند

اصطلاح عامیانهدریتر بم
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

سنگی که اطفال در مورد شرط بستن یک روی آنرا تر کرده بالا اندازند
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریتر خشکی
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

خُرَم و شاداب

اصطلاح عامیانهدریتر و تازه
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

کنایه- طعام ماحضر، غذای خوب و بد

کنایهدریتر و خشک
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

کَر و فر بیجا
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریتر و فر
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​صدای افتادن چیزی بروی زمین، صدای ضربه دست بر سینه و پا ها

اصطلاح عامیانهدریتراپاس
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

دویدن/دویدن و گریختن
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریترات/ترات کردن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​قاش توته شده ای خربوزه و تربوز را گوینداز عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریترازه/ تریشه
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

استغنا به خرچ دادن
عبدالله افغانی نویس

کنایهدریترازو به زمین زدن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​آنکه غله جات را وزن میکند و همه به وی اعتماد دارند از عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریترازو دار
زراعت و مالداری
نوع محتوامعلومات بیشترمعنیمحصولات نباتیفامیلاسم بوتانیکیانگلیسیآلمانیتلفظعنوان
نباتاتمعلومات بیشتر راجع به ترائی

​ترائی از جملۀ سبزی جات مفید وصحی بوده، مانند خیار (بادرنگ) و کدو به فامیل کدوها تعلق دارد. مهین اصلی آن امریکای مرکزی می باشد که در جریان قرن 17 توسط مهاجرین به اروپا وارد شده و برای اولین بار در ایتالیا زرع و مورد استفاده قرار گرفته است. ترائی به اساس نسلگیری از یکنوع کدو بنام کدوی باغی به نام (Cucurbita pepo) بوجود آمده  که قبل از کشف امریکا در مناطق جنوب کانادا  تا  کوستاریکا زرع می گردید

سبزیجاتCucurbitaceaeCucurbita pepoCucurbitaZucchini/too.raa.yee/ترائی
نباتاتتشریح بیشتر

تراتیزک (تره تیزک) یک گیاه یک سالۀ علفی است که جایگاه اصلی آن به احتمال قوی آسیای میانه می باشد. این نبات به فامیل (Brassicaceae) تعلق دارد. مصرف این نبات سابقۀ طویل تاریخی دارد. چنانچه تخم آن در مقابر فراعنۀ مصر کشف گردیده. همچنان در یونان باستان و در عصر رومی ها پرورش و کشت آن مروج بوده است.

تراتیزک یک نبات دو جنسه بوده، یعنی هردو آلۀ تکثری مؤنث و مذکر در یک گل قرار دارند که باعث گرده افشانی خودی و یا (Self pollination)  میگردد.

تراتیزک یک نبات زود رشد بوده، نموی آن در ظرف دوهفته تکمیل می شود. مناسب ترین حرارت برای نموی آن 15 الی 25 درجه سانتی گراد است. مدت زرع آن در برون، ماه مارچ الی سپتمبر را در بر می گیرد.

مقدار زیاد ویتامین B و C ، آهن، کلسیم و غیره مواد مفیده به تراتیزک ارزش بلند صحی داده، در پهلوی مصرف خام به حیث سلات، برای تداوی امراض مختلف از قبیل لکۀ جلد، کم اشتهاهی، کم خونی، مرض شکر، امراض معده و جگر نیز مورد استفاده قرار می گیرد. 

 

سبزیجاتBrassicaceaeLepidium sativumGarden cressGartenkresse تراتیزک
نباتاتمعلومات بیشتر راجع به تربوز

تربوز یک میوۀ شیرین و خوشمزۀ بته ای می باشد که در تابستان برای رفع تشنگی نهایت مناسب است. اولین نوع اهلی آن 2000 سل قبل از میلاد در مصر قدیم زرع شده که به زودی در آسیا نیز انتشار یافته و در هند و چین 1000 سال قبل از میلاد زرع شده است. بذر تربوز در افغانستان نیز قدامت تاریخی داشته در صفحات شمال و جنوب غرب افغانستان زرع می گردد

میوه جاتCucurbitaceaeCitrullus lanatusWater melonWassermelone/tar.boz/تربوز
نباتاتتشریح بیشتر

تره از کلمۀ عربی طرح گرفته  شده، نبات یکساله بوده، مانند بادرنگ (خیار)، کدو و ترائی به فامیل کدو ها (Cucurbitaceae) تعلق دارد. مزه و بوی آن شبیه  بو و مزۀ بادرنگ، رنگ آن روشن تر و طول آن 70 الی 90 سانتی متر، شکل آن مار مانند می باشد.

ترۀ  بومی یا وحشی یک جنسه بوده، یعنی آلات تأنیث و تذکیر در دو نبات قرار دارد. برگ تره دمبرگ دار شکل قلب را داشته، به طول 7 تا 18 سانتیمتر بزرگ میشود. جایگاه اصلی تره مناطق آسیائی ترکیه و ارمنستان میباشد. بذر و مصرف تره در افغانستان سابقۀ تاریخی و محبوبیت خاص دارد
سبزیجاتCucurbitaceaeCucumis melo. var. flexusousAarmenian CucumberGurke تره
جغرافیه
شرحمعرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه
 

​تپه ایست در غرب قلعه چار برجک مربوط حکومت چخانسور حکومت اعلی فراه بارتفاع ۵۵۰ متر بین ۶۱ درجه  ۳۲ دقیقه  ۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۰ درجه  ۱۷ دقیقه  ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست تره کی قریه ایست به فاصله ۷۹ کیلومتر در شمال غرب قلعه میدان خوله در علاقه منگل مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹ درجه  ۵۱ دقیقه  ۱۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه  ۳۵ دقیقه  ۴۳ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

تپهتپهٔ تره خون

​خاک آن برای هرگونه زراعت مساعد بوده و باغهای زیادی دارد که دران اشجار و فواکه از قبیل شکر پاره، بادام، زردالو، اقسام قیسی، چارمغز انار بهی، انجیر، آلوبالو شفتالو انگور توت زیاد می باشد خربوزه و تربوز بسیار اعلی در انجا کاشته می شود اقسام غله مانند گندم، جو، جواری، شالی، برنج لک، باریک و انواع سبزیجات مانند، پالک، گندنا بادنجان سیاه و، رومی کدو و خیار پیدا می شود. بادام و شکر پاره آن بخارج نیز صادرات دارد حیوانات آن عبارت  از گاو، اسپ قاطر، گوسفند، بز می باشد از جنس طیور، بلبل کبک، بودنه مرغ خانگی بکثرت پیدا می شود، در صحرا گوسفندهای کوهی و آهو نیز وجود دارد ترین علاوه بر دریائیکه ذریعه آن آبیاری می شود بعضی چشمه ها نیز دارد و ازان استفاده می شود مشهورترین آنها عبارت از چشمه سرآب چشمه میران و چشمه گرماب است مخصوصا چشمه گرماب مهم بوده آب آن بسیار گرم است و مردم برای غسل در آنجا می روند و برخی امراض جلدی را از قبیل بشور رفع می نماید علاوتا کاریز زیاد نیز وجود دارد که در آبیاری کمک می نماید کوهای ترین نهایت خویش منظر بوده در بهار سماروغ، روش چکری دران می روید مردم عموماً زراعت پیشه و با غدار میباشند در حکومت ترین یک باب مكتب ابتدائى افتتاح شده که به نام مکتب سیدال خان معروف است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

​تپه ایست در شمال غرب قلعه سپین بولدک مربوط ولایت کندهار که بین ۶۶ درجه  ۵۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه  ۸ دقیقه  ۳۲ ثانيه عرض البلد شمالی واقعست ترین حکومت درجه ۳ و مربوط ولایت کندهار است حوزه ترین سرسبز و شاداب و دارای هرگونه اشجار مثمر و غیر مثمر بوده و حدود آن از طرف شمال به حکومت گیزاب و از طرف شرق بحکومت کلان ارزگان و از جانب مغرب بحکومت محلی ده را هرد و از سمت جنوب به علاقه داری نیش مربوط حکومت خاکریز محدود می باشد این علاقه آب و هوای مساعد داشته در زمستان قدری سرد و در تابستان معتدل و خوشگوار، است نهرترین از بین آن می گذرد و از آن جویها جدا شده و تمام علاقه مربوط را آبیاری می نماید. . (قاموس جغرافیای افغانستان)

تپهتپهٔ تریعار
 

​تنگی ایست به فاصله ۲۶ کیلومتر در غرب قلعه پای کوتل در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶ درجه  ۳۳ دقیقه  ۳۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه  ۲۲ دقیقه  ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

تنگیتنگی تربولک
 

​تنگی ایست به فاصله ۷۳ کیلومتر در غرب قلعه مشک در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۷ درجه  ۶ دقیقه  ۱۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه  ۲۷ دقیقه  ۲۸ ثانيه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

تنگیتنگی تره پای
 

​تهانه ایست که به فاصله ۹ کیلومتر در شمال قریۀ دربند در علاقه حکومت درجه ۳ مهمند دره مربوط ولایت مشرقی بین خط طول البلد ۷۱ درجه ۴ دقیقه ۵۵ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۴ درجه ۸ دقیقه ۲۵ ثانیه شمالی واقع شده است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

تهانهتهانه اوکتروی
 

​دند آبیست که به فاصلهٔ ۲۶ کیلومتر بشمال قریۀ شیخ بابر در علاقه شورایک مربوط ولایت قندهار کائن بوده و به خط طول البلد ۶۵ درجه - ۵۴ دقیقه – ۱۸ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۰ درجه - ۱۳ دقیقه - ۲۴ ثانیه شمالی وقوع دارد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

جهیلجهیل اختر حوض
 

​دندآبیست که به فاصله ۳۳ کیلومتر در شمال غرب صالحان کاریز در علاقه حکومت درجه اول گرم سیر مربوط حکومت اعلی گرشک واقع و بین خط طول البلد ۶۳ درجه - ۳۳ دقیقه - ۲۴ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۲۹ درجه - ۴۰ دقیقه - ۱۸ ثانیه شمالی کائن می باشد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

جهیلجهیل الابستر
 

​جهیلی است به فاصله ۴۴.۵ کیلومتر در شمال مشرق بزی گنبد در علاقه واخان مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۴ درجه  ۲۶ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۷ درجه  ۲۰ دقیقه  ۲۲ ثانيه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

جهیلجهیل ترودنین کول
 

​جهیل در شمال ولایت هرات و در بین خط ۶۲ درجه  ۲۰ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه  ۱۰ دقیقه عرض البلد شمالی واقع است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

جهیلجهیل چهلدختران
 

​چاهیست به فاصله ۳۲.۵ کیلومتر در جنوب گاو دره در علاقه غوریان مربوط ولایت هرات که بین ۶۲ درجه  ۱۶ دقیقه  ۵۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه  ۴۷ دقیقه  ۳۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

چاهچاه کفتری
حقوق و قضاء
پښتوتعریفمنبع قانونتلفظعنوان

​د بيانونو ژباړه : كه چېرې تورن يا نور هغه اشخاص چې د تحقيق په پاڼو كې د هغوى بيانونه يـا د معلوماتو وړاندې كول اغېزمن وي، په هغه ژبه چې تحقيق په هغـې رو ان دى ونـه پوهېږي، د هغوى بيانونه، د ژباړونكي په واسطه، ژباړل كېږي 

​هرگاه متهم یا سـایر اشخاصـی کـه اظهارات یا ارایه معلومـات آنهـا در تحقیق موثر می باشـد، زبـانی راکـه تحقیق بـه آن جریـان دارد نداننـد،  اظهارات آنها توسط ترجمان، ترجمـه می گردد.

قانون اجرآت جزائی افغانستانtar.ju.ma.e.ez.ha.ra.tترجمۀ اظهارات
قاموس بایوگرافیکی افغانستان
نوع محتوابیوگرافی مختصرتصویراسم
قاموس بایوگرافیکی افغانستان

​د نظر محـمد تره کي زوی د غزني ولایت د ناوې د ولسوالۍ په سرﮤ کلي کې د ۱۹۱۷ز کال د جولای د میاشتې په ۱۵ (د ۱۲۹۶ل کال د چنگاښ په ۲۳ نـېـټې) زېـږېـدلی دئ.  د نور محـمد کورنۍ یوه کوچیانۍ کورنۍ وه. پلار ﺌـې د ناوې د کلي لومړني ښوونځي کې شامل کړ.(د انیس ورځپاڼه ﺌـې د غزني په مقر کې وايي، خو ناوه یوه ولسوالي سوې او د ناوې کلی د ناوي په ولسوالۍ کې یادېـږي.) په ۱۹۳۲ز یا ۱۳۱۱ل کال کې تره کي کندهار ته د کار موندلو په لټه راغی او د یوﮤ پښتانـﮥ سوداگر په کمپنۍ کې ﺌـې کار وموند. نوموړې کمپنۍ، تره کي په بمبـﺌـي کې خپل استازي دفتر ته، د کاتب په توگه ولـېـږﮤ.  په بمبـﺌـي کې د شپې ښوونځي کې شامل سو او تر لسم ټولگي پورې ﺌـې زده کړې بشپړې کړې. ویل کــېـږي چې په همدغـﮥ وخت کې ﺌـې له خان عبدالغفار خان [ ] سره ولیدل؛  دا هماغه غفار خان دئ چې د پـښتـونـستان د خپلواکۍ یو مبارز سو. تـره کي په ۱۹۳۷ز/ ۱۳۱۶ل کال کې بـېـرته افغانستان ته راستون سو او سیاسي افکارو ﺌـې پرمختگ کړی وو. عبدالمجید زابلي چې په خپله د تره کي له قبیله څخه وو نور محـمـد له ۱۹۴۵ تر ۱۹۵۳ز کال پورې د خپل خاص اداري سکرتر/منشي په توگه مقرر کړ. نور مـحـمـد تره کي وروسته د مطبوعاتو او اطلاعاتو په ریاست کې په راډیو کابل او د باختر په خبري آژانس کې کار وکړ.  تره کی د خپلو سیاسي فعالیتونو په کړس کې بدخشان ته د ټیټې رتبې کارته تبدیل سو. د محـمد هاشم له استعفی په وروسته دوران کې خلکو ته مدني آزادۍ ورکړل سوې، تره کی هم له یوﮤ سیاسي بهیر سره یو ځای سو.  ددې غورځنگ (ویښ ځلمیانو) غړو د لومړي ځل لپاره یو بل په کندهار کې ولیدل او بیا په ۱۹۴۸ز کال کې د کابل په لویدیځ کې په چهاردهي کې د تره کي په کرايي کور کې له یو بل سره ولیدل.    دغـﮥ غورځنگ ځانته یو شمـېـر پښتانـﮥ روڼ اندي او د کوچنۍ بورژوا کسان راوکاږل. دغـﮥ غورځنگ په ۱۹۵۱ز کال  کې د «انگار» په نوم خپل اوونیز نشراتي ارگان خپور کړ چې د "کور، کالي، تعلیم او مساوات" او د افغان ټولنې د ریفورم یا سمون او بیا جوړونې شعارونه ﺌـې راپورته کړل. تره کي هم په همدې ارگان کې یو شمـېـر مقالات ولیکل. دا کار ددې لامل سول چې دا ارگان د ۱۹۵۱ز کال په ۱۶ نـېـټې  تعلیق سي.

د ۱۹۴۸ او ۱۹۵۳ز کلونو تر منځ تره کي د لیکوال او سیاسي فعال په نوم شهرت وموند. په واشنگتن ډي. سي. کې د افغان سفارت د مطبوعاتې اتشې په توگه مقرر سو. په ۱۹۵۳ز کال کې کله چې محـمد داؤود د افغانستان صدراعظم سو، تره کي نوی رژیم محکوم کړ او په واشنگتن کې له شپږ میاشتینۍ تصدۍ وروسته د امریکا له متحده ایالاتو څخه بـېـرته راستون سو. د ۱۹۵۳ او ۱۹۶۳ز کلونو تر منځ تره کي د «نور دار الترجمه» ﺌـې پرانیستله چې د امریکا د سفارت په گډون ﺌـې د بـېـلا بـېـلو افغان او باندنیو سازمانونو لپاره د ژباړې کارونه پر مخ بیول. په عین وخت کې ﺌـې خپلو سیاسي فعالیتونو ته دوام ورکړ او یو شمـېـر آثار ﺌـې چاپ کړل چې انقلابي بڼه ﺌـې درلودله. د ۱۹۶۵ز کال د جنورۍ د میاشتې په لومړې نـېـټې تره کي د کابل په شیرشاه مینې کې خپل کور ته ۳۰ تنه ځوانان راوغوښتل چې د افغانستان د خلق ډیموکراتیک گوند د بنسټ ایښودلو لپاره غونډه وکړي. تره کي د اجراﺌـیه کمیټې د غړي او د گوند د عمومي منشي په توگه وټاکل سو. په ۱۹۶۵ز کال کې تره کي د ولسي جرگې لپاره ځان د ناوې له ولسوالۍ څخه کاندید کړ خو بریالی نـﮥ سو. د ۱۹۶۶ز کال د اپریل په میاشت کې گوند د (خلق) په نوم یوه اونیزه چاپ کړه؛ ددې اونیزې ناشر تره کي او محـمد حسن بارق شفیعي (چې وروسته د اطلاعاتو او کلتور وزیر سو) د اونیزې سرمحرر وو.  دا ورځپاڼه له شپږمې گڼې وروسته تعلیق سوه.

په ۱۹۶۷ز کال کې گوند د نور محـمد تره کي تر مشرۍ لاندې د «خلق» او د ببرک کارمل تر مشرۍ لاندې د «پرچم» په دوه فرکسیونونو وویشل سو. پرچمیانو په ۱۹۷۳ز کال کې د محـمد داؤود له کودتا وروسته، له محـمد داؤود سره همکارۍ وکړه حال دا چې خلقیانو ځانونه گوښه ونیول او هڅه ﺌـې وکړه چې خپلې موخې «د علمي سوسیالیزم پر بنسټ د ټولنې جوړو» ته د رسـېـدلو لپاره په وسله وال ځواک کې نفوذ کولو ته دوام ورکړ. حفیظ الله امین ته، چې وروسته د صدر اعظم مرستیال او د باندنیو چارو وزیر سو، دنده ورکړل سوه چې د وسله والو ځواکونو په منځ کې کار وکړي.  په ډېـر لنډ وخت کې د وسله وال ځواک یو شمـېـر افسران (چې اکثریت ﺌـې قبیلوي پښتانـﮥ ول) د خلقیانو دغې موخې ځانته راوکاږل. د ۱۹۷۷ز کال د جولای په میاشت کې د دواړو فرکسیونونو تر منځ وحدت له سره رامنځته سو او تره کی د عمومي منشي په توگه پاتې سو. وحدت باید په دوه وو څانگو کې رامنځته سوی وای، په ملکي او په پوځي څانگو کې. په ملکي سکتور کې وحدت چې پرچمیان په کې اکثریت ول باید د بشپـړ مساوات پر بنسټ رامنځته سوی وای؛ د وسله وال ځواک په سکتور کې چې خلقیان اکثریت ول، خلقیان په برلاسي توگه په کنترول کې پاتې سول. په عین وخت کې د داؤود حکومت خپل گوند جوړ کړ چې (حزبِ انقلاب ملي) نومـېـدﮤ او پرچمیان ﺌـې د واکمنۍ له مقامونو څخه حذف کړل. کله چې د ۱۹۷۸ز کال د اپریل د میاشتې په ۱۷ نـېـټې د خلق د گوند یو غړی، میر اکبر خیـبر، ووژل سو، د هغـﮥ د جنازې په مراسمو کې په زرهاوو خلک د اعتراض په ډول راټول سول او د نور محـمد تره کي په گډون د کیڼ لاس مشران ونیول سول. د ۱۹۷۸ز کال د اپریل د میاشتې په ۲۷ نـېـټې د وسله وال ځواک کودتا، د داؤود رژیم نسکور کړ. د ۱۹۷۸ز کال د اپریل د میاشتې په ۳۰ نـېـټې نور محـمد تره کی د انقلابي شوری د رﺌـیس او د افغانستان ډیموکراتیک جمهوریت د صدراعظم په توگه وټاکل سو. د ۱۹۷۸ز کال د ډسمبر په میاشت کې تره کي مسکو ته لاړ او له شوروي اتحاد سره ﺌـې د دوستۍ تړون لاسلیک کړ. تره کي په هاوانا کې د ناپییلو هـېـوادونو د مشرانو په غونډه کې گډون وکړ او بیرته د مسکو له لارې کابل ته را روان وو چې په مسکو کې ﺌـې د رﺌـیسه هـیـﺌـت له صدر بریژینیف سره ولیدل. د ۱۹۷۹ز کال د سپمتبر په ۱۶ نـېـټې د تره کي د شخصیت پالنې/ کیش شخصیت پرستي پر دود باندې د پای ټکی کښـېـښودل سو. او د ۱۹۷۹ز کال د اکتوبر د میاشتې په ۹ نـېـټې ووژل سو.

لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا

تره کي نور محـمد