شرح | معرفی مختصر | کتگوری | اسم یا کلمه |
كوتل آخير الذكر مشکل بوده در حقیقت کوتل مزبور بلند ترین قسمتی از یک سلسله پستیها و بلندی های است که در فلات رفیعی افتاده اند پستی و بلندی های مذکور به هیچ جا صعب المرور نیست ولی موقعیکه از جانب مشرق به کوتل شاهدان صعود می کند چند کج گردشی های دشوار گذاری را بایستی عبور نمایند در موسم تری خاک نرمی که در بعضی از چقر های کوه ها وجود دارد به صورت گل تبدیل شده راه را مسدود می سازد و در زمستان تمام این علاقه از برف مستور می گردد. از فلات فوق الذکر راه های زیادی سرازیر شده از پوزه باریکی می گذرد و لحظه بعد يك قطعه صفا و نیلگونی که با نشیب های تندی محاط گردیده به قدر ۳۰۷ متر پاینتر به مشاهده می رسد. این قطعه قسمتی از بند ذوالفقار است که بلندترین و بزرگترین غدیر های پنجگانه مزبور می باشد و طول آن تقریباً ۶.۵ کیلومتر است قدری پائینتر قسمت دیگری از بند ذوالفقار که پهن و گشاده بوده در کناره های آن درختان روئیده است پدیدار می گردد و تا چشم کار می کند به استثنای آنها دیگر درختی به نظر نمی رسد. غدیر دوم که بند (پنیر) نام دارد عیناً بزیر بند ذوالفقار واقع شده و اگر تالابش بخوانیم بجا، فقط قريب ۱۶۱ متر پهنائی دارد ازینجا راه متدرجاً به طرف غدير سوم یابند (هیبت) قريب ٢ ميل طول و ۵۳۸ متر عرض دارد و آب آن مانند يك دانه نیلم در پهنایی وسیع کوه های برهنه متلالا است. قسمت علیای بند هیبت را صخره های تند و عمودی که حاوی چندین خلیج ها وت مدخل های کوچکی است محدود نموده و انجام جنوبی بند مزبور باز و آب از بند طبیعی سنگلاخی آن به شکل آبشار های کوچک و باریکی سرازیر گردیده به سطح مرتفعی که ۱۲ متر پائین تر واقعست فرو می ریزد این سطح مرتفع که بعضاً سنگلاخ و بعضاً خاك است از رسوب سفید یا زرد کم رنگی که غالباً گوگرد می باشد پوشیده شده و آب از روی آن قطره قطره سرازیر گردیده تقريباً يك كيلومتر پائین تر غدير كوچك ديگريرا تشکیل می دهد. غدیر آخر الذکر موسوم به بند (قمبر) و در حقيقت يك تالاب کم آب است. غدیر پنجم یا آخرین بند که بند (غلامان نام دارد دورتر در پائین بند فمبر افتاده به شكل مدور به قطر سه ربع میل بوده و می گویند خیلی کم آب است غدیر های مذبور را تا يك فاصله کمی زمین های پست و بلند آن ناحیه احاطه کرده و از طرف غرب با سطح مرتفع بزرگه و زردرنگی محدود گردیده که از سطح غدیرها قریب ۶۱۵ متر بلند و از بعضی مواد نرم مرکب و نیز حاوی سنگ های کوهی است سد انتهای بند هیبت يك دیوار سنگلاخی است در مرکز قریب ۱۲ متر بلند بوده سر آن چندان ضخامت قابل توجه نداشته تقريباً يك قوس که ملی را تشکیل می دهد به سمت مغرب بند مزار سفیدی مشاهده می شود که به حضرت علی (رض) منسوب می دانند در میان بند ماهیان زرد رنگ دسته دسته شناور بوده همه اینها با مزار سفید و صخره های مستقیم و گلابی رنگی خیال را به این دنیابل به سرزمین پریان قریب تر می باشد به دماغ انسان خطور می دهد مردم اینجا عمق بند هیبت را ناقابل پیمایش می دانند. می گویند امیر حبیب الله خان خواست عمق آن را معلوم کند و تقریباً ۸۰ متر ریسمان انداخت ولی به انتهای آن نرسید هزاره های همجوار راجع به چگونگی ساختمان این بند افسانه های عجیب دارند. از بند امیر به بعد فراز و نشیب چندی را در بین اراضی خشك و لامزروع عبور نموده موضع خم نیل چند آبادی مختصری را به صورت پراکنده ملاحضه می نمایند. مسافر بهتر است که در یکی ازین مواضع شب را به سر برده صبح وقت حرکت نماید تا به بامیان رسیده بتواند ازین موضع که صبح وقت حرکت شود تقریباً ۴ ساعت بعد به موضع شاهدان که اولین منطقه بامیان بوده و موضع پرجمعیت و نسبتاً آبادتری می باشد مواصلت می نماید. البته در یکی از قریه جات این منطقه صرف نان و طعام نموده بعد از وقفه مختصری که به سفر خود ادامه بدهد که کوتل کم ارتفاع را عبور نموده بعد از وقفه مختصری که به سفر خود ادامه بدهد کوتل کم ارتفاع را عبور نموده بالاخره بيك دره تنگ و طولانی داخل می شود. در حصه وسطی این دره تقریباً یازده نیم کیلومتر بوده فقط در جوار بامیان از دره خارج می شود در حصۀ وسطی این دره راه به طرف شمال جدا شده به سیغان و کهمرد می رود که قبل از احداث دره شکاری راه بین کابل مزار شریف و همین راه بوده است. بند امیر که سرچشمه دریای بلخاب مزار شریف می باشد به کنار سرک بین یکاولنگ و بامیان واقع بوده از یکاولگ به طرف شمال مشرق به فاصله ۱۲ کیلومتر و از بامیان به جنوب غرب تقریباً ۱۷ کیلومتر مسافه دارد. بعد از سنه ۱۳۱۵ تردد موتر بین بامیان و بند امیر شروع گردید و فاصله بند امیر از هوتل بامیان (۷۵) کیلومتر است. دره کوچکی که سرك بند امیر داخل آن می شود در کیلومتر اول خود کاملاً سنگی بوده و عاری از زراعت است. بند امیر در عریض ترین قسمت خود از ۲۰۰ متر تجاوز نمی کند ولی طول آن زیاد است و از (۱۵) کیلومتر متجاوز می باشد بند امیر بین تمام باشندگان دره های کوه بابا معروف و اراضی گرد و نواحی آن یکی از چراگاه های بزرگ قسمتی از کوچیان افغانستان می باشد، بند امیر از نقطه نظر توریزم سیاحت اهمیت بسیار بزرگی داشته و افکار سیاحین خارجی را به خود جلب و همه ساله صدها نفر برای تماشای آن رفته و از مناظر زیبا طبیعی آن لذت میبرند. (قاموس جغرافیای افغانستان) | بند امیر در حدود (۳۴ درجه و ۵۰ دقیقه عرض البلد شمالی و ۶۷ درجه ۱۲ دقیقه طول البلد مشرقی در علاقه یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل واقعست. بند امیر نام پنج غدیر مسلسل و كوچك یا اگر صحیح تر بگوئیم نام پنج بندی است که غدیره های مذکور را تشکیل داده و در بین بامیان و علاقه یکاولنگ واقع اند این غدیرها از سطح بحر تقریباً ۲۹۲۳متر ارتفاع داشته و در روی وادی دریای که به نام غدیر های مذکور موسوم گردیده قرار دارند و این دریا پس ازینکه در میان کوه های چندی می گذرد و بغته در میادین شمالی افغانستان علاقه مزار ظهور کرده به هژده نهر ملحق گردیده علاقه هژده نهر توابع مزار شریف و (بلخ را آب می دهند. مهم ترین این بندها (بندهیبت نامدارد از بامیان در موسم تابستان و در زمستان به ذریعه موتر بدون زحمت زیادی میتوان واصل شد و این فاصله از بامیان تا بند هیبت تقریباً ۲۷.۵ کیلومتر بوده و به ظرف چهار ساعت طی می شود در اثنای راه بایستی از سه کوتل عبور نموده (۱) کوتل شاهدان ۳۰۶۰ متر، (۲) کوتل شبرتو ۳۱۴۹ متر و (۳) کوتل خم نیل ۳۵۸۷ متر . (قاموس جغرافیای افغانستان) | بند | بند امیر |
| زیارتیست به فاصله ۵ کیلومتر در جنوب قریۀ هزار جفت در علاقه زمین داور مربوط حکومت اعلی گرشک که موقعیت آن بین خط ۶۴ درجه ۸ دقیقه – ۴۱ ثانیه طول البلد مشرقی و خط ۳۱ درجه - ۳ دقیقه - ۲۷ ثانيه عرض البلد شمالی می باشد.(قاموس جغرافیای افغانستان) | زیارت | زیارت امیر بلند |
| زیارتیست در شمال شرق میان پشته در علاقه پشت رود (مربوط حکومت اعلی گرشک که به فاصله ۱۸ كيلومتر بين خط طول البلد مشرقی ۶۴ درجه – ۸ دقیقه – ۲۴ ثانیه وعرض البلد شمالی ۳۰ درجه - ۵۲ دقیقه - ۵۴ ثانیه واقع گردیده است.(قاموس جغرافیای افغانستان) | زیارت | زیارت امیر سلال |
| قریه ایست که به فاصله ۲۲ کیلومتر در جنوب غرب قریۀ جلدک در علاقه ترنک و جلدک مربوط) حکومت کلان قلات ولایت (قندهار) كائن و بین خط طول البلد ۶۶ درجه - ۳۱ دقیقه – ۴ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۱ درجه - ۵۴ دقیقه - ۱۲ ثانیه شمالی واقع می باشد.(قاموس جغرافیای افغانستان) | قریه | قریهٔ امیر |
| قریه ایست به فاصله ۵۵ کیلومتر که در جنوب قریۀ جلدک در علاقه ترنک و جلدک مربوط حکومتكلان قلات ولایت (قندهار) کائن و به خط طول البلد ۶۶ درجه - ۴۶ دقیقه – ۱۵ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۱ درجه - ۴۸ دقیقه - ۲۶ ثانیه شمالی واقع می باشد.(قاموس جغرافیای افغانستان) | قریه | قریهٔ امیر قلعه |
| قریه ایست به فاصله ۲۵ کیلومتر در حکومت درجه اول چخانسور که مربوط حکومت اعلی قراه می باشد امیر محمد خان و عبد الرحمن خان قریه ایست که به فاصله ۵ ۱ کیلومتر در حوزه حکومت درجه اول چخانسور مربوط حکومت اعلی فراه واقع می باشد.(قاموس جغرافیای افغانستان) | قریه | قریهٔ امیر محمد خان |
| قریه ایست به فاصله ۵۳ کیلومتر که در غرب قلعه حکومت درجه اول سپین بولدک مربوط ولایت قندهار) نزدیک نهر میل مانده واقع و به خط طول البلد ۶۶ درجه – ۴۹ ثانیه مشرقی و خط عرض البلد ۳۱ درجه - ۴ دقیقه - ۵۵ ثانیه شمالی کائن می باشد.(قاموس جغرافیای افغانستان) | قریه | قریهٔ امیر کلی |
| قریه ایست در علاقه داری درجه اول منگجک مربوط حکومت درجه اول آقچه که از توابع حکومت کلان شبرغان ولایت مزار شریف می باشد.(قاموس جغرافیای افغانستان) | قریه | قریهٔ امیر کلی |
| قریه ایست که به فاصله ۱۷ کیلومتر در شمال شرق قریهٔ باولی در علاقه سرخ رود مربوط) ولایت (مشرقی) كائن و به خط طول البلد مشرقی ۷۰ درجه - ۲۱ دقیقه – ۲۳ ثانیه و خط عرض البلد شمالی ۳۴ درجه - ۲۸ دقیقه - ۲ ثانیه واقع شده است.(قاموس جغرافیای افغانستان) | قریه | قریهٔ امیرخیل |
| قریه ایست که بفاصلۀ ۴ کیلومتر در شمال غرب قلعه علی خیل در علاقه حکومت جاجی مربوط ولایت جنوبی واقع و به خط طول البلد ۶۹ درجه – ۴۱ دقیقه – ۱۱ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۳ درجه - ۵۸ دقیقه - ۳ ثانیه شمالی کائن است.(قاموس جغرافیای افغانستان) | قریه | قریهٔ امیرش خیل |