Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتوشرحمعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
flame

​اور​، د اور لمبې

 

کلمۀ دری، به معنی آتش - الو کردن = آتش کردن، شعلۀ آتش، زبانۀ آتش​

اسم ذاتدری/a.law/الو
Placards, signs

د /لوح/ جمع بڼه: د لرگي یا فلز یا پلاستیک یوه آواره صفحه چې یو څه پرې ولیکل شي یا انځور ورباندې وایستل شي 

 

کلمۀ عربی، جمع /لوح/، به معنی یک چیز پهن، مثلاً سنگ یا چوب یا فلز یا استخوان که برآن بنویسند یا نقاشی کنند. / هاشمیان​

اسم ذاتعربی/al.waah/الواح
Scoundrels, rascals, good-for-nothing, reprobates, unprincipled individuals

​ ناپوهان، کوڅه ډبي

 

اِلواط- جمعِ لوطی هرزه ها ، لوده ها ولگرد ها ، اوباش، لات ها​

اسم جمع - اسم فاعل - صفتعربی/el.waat/الواط
orgy, revelry, binge, debauchery, carousal, carouse

​عیش کول، خوند اخستل، وخت ښه تېرول، فساد جوړول، ناقانونه کار کول

 

عیاشی، لذت بردن، خوشگذرانی، فسق و فساد کردن، نااهلی، ملاهی، هرزگی، موج و مستی

اسم مصدر - صفتعربی/al.waa.tee/الواطی
Red, colors

​د /لون/ جمع بڼه: رنگونه، ډولونه، یو ډول سور  ټوکر دی چې ښځینه جامې ترې جوړیږي

 

اَلوان- کلمۀ عربی، جمع/لون/ ، به معنی رنگ ها-انواع- گونه ها- معنی دیگر/الوان/ از ریشه ترکی و مغلی، پارچۀ نخی به رنگ سرخ است که از آن لباس زنانه ساخته می شود. / هاشمیان​

اسم جمع - صفتعربی/al.waan/الوان
Multicolored

سور رنگی، سوربخون

​کلمهٔ "الوانی" از ریشه عربی "لون" (لَوْن) گرفته شده است. "لون" به معنای "رنگ" است و جمع آن "ألوان" (أَلْوَان) به معنای "رنگ‌ها" یا "رنگ‌های مختلف" می‌باشد.

"اَلوانی" در زبان عربی به معنای "رنگارنگ" است. این کلمه معمولاً برای توصیف چیزی که دارای رنگ‌های مختلف و متنوع است، استفاده می‌ شود.

کاربرد در جملات:
مثال: "فرش الوانی که در اتاق پهن شده بود، زیبایی خاصی به فضا می‌داد." (فرش رنگارنگی که در اتاق پهن شده بود، زیبایی خاصی به فضا می‌داد.)

  • مثال: "گل‌های الوانی در باغچه شکوفا شده‌اند." (گل‌های رنگارنگی در باغچه شکوفا شده‌اند.)

صفتترکیب دری و عربی/al.waa.nee/الوانی
Farewell, goodbye

مخه ښه، خدای په اماني، چا ته د ښه سفر هیله کول​​

 

ترکیب عربی، ادات ندائیه، به معنی خدا حافظ - سفر بخیر​

ادات ندائیهترکیب عربی و عربی/al.we.daa/الوداع
divinity, godhead, godhood, numen

​په اسماء​ُ خدايتوب، له حجته

 بالاترین مرتبه ای که تحت الوهیت است احدیت میباشد و واحدیت یکی از تنزلات حق از احدیت است ، بنابراین بالاترین مرتبه ها که واحدیت را شامل است رحمانیت، و بالاترین مظاهر رحمانیت در ربوبیت و بالاترین مراتب ربوبیت، در نام «ملک » است پس ملائکه تحت ربوبیت، و ربوبیت تحت رحمانیت و رحمانیت تحت واحدیت و واحدیت تحت احدیت و احدیت تحت الوهیت است زیرا الوهیت اعطاء حقایق وجود و غیر وجود است حق آنها را با احاطه و شمول . و احدیت حقیقتی از حقایق وجود است پس الوهیت بالاتر میباشد، و از اینروست که نام او «اﷲ» بالاترین اسماء، و نیز بالاتر از نام وی «احد» است - انتهیږ لطفا ً به لغات ( ربوبیت) و (عبودیت) مراجعه کنید​

الوهیة. خدایی . ربوبیت . معبودیت . خدا بودن- به غرور این مملک دعوی الوهیت کرد. (گلستان ). رجوع به الوهیة و الوهة شودږ نام مرتبه ای است جامع تمامی مراتب اسماء و صفات . صاحب الانسان الکامل گوید- الوهیت جمع حقایق وجود و حفظ آن حقایق هریک در مرتبت خود آن است، و مراد از «حقایق وجود» احکام مظاهر وجود یا ظاهرشونده در آن مظاهر است یعنی حق و خلق . پس الوهیت شمول مراتب الهیه و کونیه، و دادن هر صاحب حقی است حقش را از مرتبه ٔ وجود. و ﷲ نام صاحب این مرتبه است و آن جز برای ذات واجب الوجود نیست و بدین سبب بلندترین مظاهر ذات الوهیت است زیرا او بر هر مظهری احاطه دارد.
پس الوهیت ام الکتاب ، و قرآن احدیت ، و فرقان و احدیت ، و کتاب مجید رحمانیت میباشد و همۀ آنها اعتباری است و گرنه به اعتبار اول که اصطلاح قوم بر آن مبنی است ام الکتاب ماهیت کنه ذات ، و قرآن ذات ، و فرقان صفات و کتاب وجود مطلق باشد، و میان این دو قول اختلافی جز در عبارت نیست و هر دو در معنی یکسانند.

مصدر جعلی - اسم مصدرترکیب دری و عربی/al.wah.yat/الوهیت
فارسی ایران به دری افغانستان
اصطلاح دریعنوان
چارتراشالوار
مختصات افغانستان
نوع محتواشرحردیفلسانضرب المثل ها، مقولات، کنایات و گفته ها
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

فراغت، آسودگی
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریبالوازی
خوراکه و نوشیدنی افغانی
 
  بولانی کچالو
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

(=چهارپهلو). چهار شانه آدمِ قوی هیکل و تنومند که دارای شانه های پهن باشد

اصطلاح عامیانهدریچارپالو
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

بازی ایست که اطفال با دانۀ شفتالو در غانچ بازی کنند
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریدانۀ شفتالو بازی
خوراکه و نوشیدنی افغانی   شربت آلوبالو
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​مطلبی را بدون حاشیه روی بیان کردن، راساً به اصل مطلب داخل شدن، بدون مقدمه سر اصل مطلب رفتن

کنایهدریشف شف نه شفتالو
خوراکه و نوشیدنی افغانی   شوربای کچالو
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

قاشق مانندی که فالوده پزان شیربرنج فالوده را از طبَق باآن جدا کرده در قاب اندازند
عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریفالوده بر
خوراکه و نوشیدنی افغانی
  قورمه کچالو
شعراء، هنرمندان و خدمتگاران   نظری، عبدالواحد
جغرافیه
معرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه

​دره ایست به فاصله ۵،  ۲۵ کیلومتر به طرف شمال شرق جلدك در سرخرود مربوط ولایت (مشرقی که بین ۶۹ درجه  ۴۷ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه  ۲۸ دقیقه  ۴۳ ثانيه عرض البلد شمالی وقوع دارد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

درهدرهٔ پالوزخاور

​قریه ایست که به فاصله ۱۰ کیلومتر به طرف جنوب قریۀ چهار آسیاب مربوط حکومت درجه ۲ چهاردی ولایت کابل کائن و بین خط ۶۹ درجه - ۹ دقیقه - ۳ ثانیه طول البلد مشرقی و خط ۳۴ درجه - ۱۹ دقیقه - ۴۳ ثانية عرض البلد شمالی موقعیت دارد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ الوخیل

​قریه ایست که به فاصله ۳ کیلومتر در حکومت درجه ۳ جدران واقع و متعلق ولایت جنوبی می باشد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ الوخیل

​قریه ایست که به فاصله ۵،۱ کیلومتر در علاقه داری درجه اول الینگار مربوط حکومت كلان لغمان ولایت (مشرقی) واقع شده است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ الوخیل

​قریه ایست که به فاصله ۱۴ کیلومتر در شمال غرب روونچ در علاقه راغ مربوط حکومت اعلی بدخشان كائن و به خط طول البلد ۷۰ درجه - ۱۳ دقیقه - ۵۰ ثانیه مشرقی و خط عرض البلد ۳۷ درجه - ۳۰ دقیقه - ۳۶ ثانیه شمالی وقوع دارد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ الور

​قریه ایست در علاقه حکومت درجه ۴ اندراب مربوط ولایت قطغن که از مرکز حکومتی تقریباً ۲۹ کیلومتر فاصله دارد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ الوگک

​قریه ایست که به فاصله ۵،  ۷۲ کیلومتر در حکومت درجه ۳ دایچوپان مربوط حکومت کلان قلات ولایت قندهار واقع شده است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ الولی

​قریه ایست که به فاصله ۵،  ۱۱ کیلومتر در بلوک آلنجان واقع و متعلق ولایت هرات می باشد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ الوند

​قریه ایست که به فاصله ۶۷ کیلومتر در جنوب شرق قلعۀ سرکاری معروف مربوط حکومت درجه ۲ ارغستان متعلق ولایت قندهار كائن و بين خط طول البلد ۶۷ درجه - ۳۵ دقیقه - ۳۷ ثانیه مشرقی و خط عرض البلد ۳۱ درجه - ۱۴ دقیقه - ۵۴ ثانیه شمالی واقع شده است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ الوکاول

​قریه ایست به فاصله ۱۹ کیلومتر در شمال قریه لوی دکه مربوط ولایت) مشرقی که بین ۷۱ درجه  ۹ دقیقه  ۴۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه  ۲۰ دقیقه  ۴۲ ثانیه عرض البلد شمالی کانن است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ پالوثی
قاموس بایوگرافیکی افغانستان
نوع محتوامعلومات مکملترترجمهٔ دریبیوگرافی مختصرتصویراسم
قاموس بایوگرافیکی افغانستانبه یاد شهید نائب سالار عبدالوکيل خان نورستانی 
ناﺌـب سالار. د امیر عبدالرحمن خان مصاحب. د وکیل نورستاني کورنۍ د نورستان له کمپاین مخکې مسلمانه سوې وه. د ۱۹۱۳ز کال د جون په پینځمې نـېـټې ﺌـې د کندهار د گارنیزیون بولنه په غاړه واخیسته. او په ۱۹۱۶ز کال کې بـېـرته کابل ته وغوښتل سو او د ژاندارم یا د کوټوال د غنډ د بولندوی په توگه مقرر سو. امیر امان الله خان ورته د ۱۹۱۹ز کال د مارچ د میاشتې د پيل په شاوخواوو کې د برید جنرالۍ د رتبې ارتقاء ورکړه. د ۱۹۱۹ز کال د جون په میاشتې کې ﺌـې د افغان – انگلیس په دریمې جگړې کې په کونړ کې د افغان ځواکونو بولنه په بریالیتوب سره وکړه او هم ﺌـې په ۱۹۲۰ز کال کې په چترال کې د افغان ځواکونو بریالۍ بولنه وکړه. د ۱۹۲۰ز کال د سپتمبر په میاشت کې له اسمار څخه کابل ته وغوښتل سو. د ۱۹۲۰ز کال د اکتوبر په میاشت کې رسماً د جلال آباد بولندوی مقرر سو. د ۱۹۲۰ز کال د نوامبر د میاشتې په ۱۲ نـېـټې بـېـرته کابل ته راستون سو. په ۱۹۲۳ز کال کې د کابل د قول اردو بولندوی سو. د ۱۹۲۵ز کال د آگست په میاشت کې د بدخشان او قطغن ناﺌـب سالار سو. د ۱۹۲۸ز کال د بلوا پر مهال جلال آباد ته راوبلل سو. ویل کـېـږي چې د ۱۹۲۹ز کال د جنورۍ په میاشت کې ﺌـې د علي احمد خان لپاره جگړه کوله. ویل کـېـږي چې د حبیب الله کلکاني له اعدام وروسته، کله چې د کوهدامن د آرامولو لپاره په قومانده بوخت وو، ونیول سو او ووژل سو. ددﮤ په نوم یو یادگاري څلی په دهمزنگ کې جوړ سو  او له همدې لارې څخه د دارالامان سړک جلا کـېـږي.
لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا
عبدالوکیل خان نورستانی در سال ۱۲۵۴ هجری شمسی در قریهٔ کانتیوا در ولایت نورستان چشم به جهان گشود.
عبدالوکیل خان در زمان سلطنت امیر عبدالرحمن خان در بخش توپچی قطعهٔ گارد شاهی توظیف گردید.
در زمان امیر حبیب الله خان به رتبهٔ کندک مشر و در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی به رتبهٔ غندمشر ارتقا نمود. در سال ۱۲۹۲ هجری شمسی به صفت قوماندان ولایت قندهار توظیف و مؤفق به فرونشاندن شورش قندهار گردید که به پاس خدماتش مدال صداقت برایش تفویض گردید.
عبدالوکیل خان در سال سال ۱۲۹۴ هجری شمسی به حیث قوماندان لوای دوم و سپس به مقام قوماندان کوتوالی ولایت کابل مقرر گردید.
در اوائل سلطنت شاه امان الله خان به رتبهٔ‌ جنرالی ترفیع و به حیث قوماندان لوای دوم گماشته شد. بعد از مدتی به پُست قوماندان قوای سرحدی اسمار توظیف گردید.
ناصر اوریا
عبدالوکيل خان نورستانی
قاموس بایوگرافیکی افغانستان 

​ډاکټر عبدالوکیل درسال ۱۹۲۴م. در کابل چشم به جهان گشود (خانواده اش اصلاً از ولایت میدان بود). در ۱۹۴۲از مکتب غازي فارغ شد در ۱۹۴۶ لیسانس و ماستري را از (پنجاب)  کالج (لایلپور اگري کلچر) [[1]] بدست آورد. از ۱۹۴۶ تا ۱۹۴۸در اکادمی تربیه معلم  (دارالمعملینها  – م) استاد زراعت بود. در مکتب مسلکی زراعت کابل معلم بود. 

از ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۲تحصیلات خود را در پوهنتون  لندن به پیش برد ودر ۱۹۵۲ دکتورا ی خود را در علوم زراعتی بدست آورد. در ۱۹۵۲در وزارت زراعت مقرر شد و در ۱۹۵۶به اتحاد شوروي با صدراعظم داؤود در سفر رسمي یکجا بود. بعد معین وزرات زراعت شد.

 در ۱۹۶۳رییس عمومی  پروژه انکشاف وادی هلمند گردید.  از ۱۹۶۴ تا۱۹۷۰عضود مشرانو جرگه بود در ۱۹۷۱وزیر بود که کدام وزارت مشخص نداشت . از ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۳ وزیر زراعت شد.  در ۱۹۵۵ و ۱۹۷۱در برنامه های کوتاه مدت در امریکاشرکت نمود و  در ۱۹۵۶م. در هندوستان نیز مصروف این برنامه ها بود. در ۱۹۶۹موفق به اخذد پوهنې مډال گردید از ۱۹۷۸به بعد ازافغانستان بیرون رفت . زبان مادری اش پښتو بود.
مترجم دری:  پوهاند محمد بشیر دودیال

​ډاکټر عبدالوکیل په ۱۹۲۴ز کال کې په کابل کې زېـږېـدلی دئ (کورنۍ ﺌـې د میدان له ولایت څخه ده). په ۱۹۴۲ز کال کې د غازي له لیسې فارغ څخه سوی دئ. په ۱۹۴۶ز کال کې ﺌـې خپل لیسانس او ماستري د (پنجاب) د (لایلپور له اگري کلچر کالج) [ ] څخه واخیستې.  له ۱۹۴۶ څخه تر ۱۹۴۸ز کال پورې د ښوونکو د روزنې په اکاډیمۍ (دارالمعملینو – ژ) کې د کرنې استاد. د کابل د کرنې په مسلکي ښوونځي کې ښوونکی. 

 له ۱۹۴۸ تر ۱۹۵۲ز کال پورې ﺌـې د لندن په پوهنتون کې تحصیلات وکړل او په ۱۹۵۲ز کال کې ﺌـې خپله دکتورا د کرنې په علومو کې تر لاسه کړه. په ۱۹۵۲ز کال کې د کرنې په وزارت کې د کرنې رﺌــیس. په ۱۹۵۶ز کال کې ﺌـې شوروي اتحاد ته د صدراعظم داؤود د رسمي سفر ملتیا وکړه. د کرنې د وزارت مرستیال وزیر. . په ۱۹۶۳ز کال کې د هلمند د درې د پرمختیا د پروژې عمومي رﺌـیس. له ۱۹۶۴ تر ۱۹۷۰ز کال پورې د مشرانو جرگې سناتور. په ۱۹۷۱ز کال کې د مشخص وزارت له لرلو پرته، وزیر.

 له ۱۹۷۲ تر ۱۹۷۳ز کال پورې د کرنې وزیر.  په ۱۹۵۵ او ۱۹۷۱ز کلونو کې ﺌـې د امریکا په متحده ایالاتو کې په لنډو مطالعاتي پروگرامونو کې گډون وکړ او دا کار ﺌـې په ۱۹۵۶ز کال کې په هندوستان کې هم وکړ. په ۱۹۶۹ز کال کې د پوهنې مډال ورکړل سو. له ۱۹۷۸ز کال وروسته له افغانستانه ووت. مورنۍ ژبه ﺌـې پښتو ده.
لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا

 عبدالوکیل
قاموس بایوگرافیکی افغانستان 

​عبدالوکیل (پسر خاله ی ببرک کارمل بود) در شرق کابل درسال ۱۹۴۷متولد ودر ۱۹۶۴م. از لیسه ی عالی  حـبـيـبـیـه فارغ شد.  در همین سال عضو حزب دیموکراتیک خلق افغانستان ګردید. در ۱۹۶۵شامل پوهنځی اقتصاد پوهنتون کابل ګردید، ولی در سالهای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰بعد از دوسال حبس در۱۹۷۱ فارغ ګردید. از ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۸کاملاً در امور حزبی مصروف بود   در ۱۹۷۳دوره مکلفیت عسکري را سپری نمود.

 در ۱۹۷۸عضو شورای انقلابي  وسکرتر جنرال در وزارت خارجه بود  درجولای ۱۹۷۸سفیر در برتانیا شد . در اگست ۱۹۷۸از وظیفه برطرف گردید. تا زمان تشکیل حکومت ببرک کارمل در تبعید زندگی نمود. بعد وزیر مالیه ودر ۱۹۸۰عضو هیات مدیره ملي بانک بود. او عضو کمیته مرکزي  وشورای انقلابي شوری و در ۱۹۸۴سفیردر ویتنام گردید. با صبیه شیر دل وردک ازوداج نموده بود که یک پسر ویک دختر دارد، زبان مادری اش دری  است. در دسمبر ۱۹۸۶ وزیر امور خارجه گردید.

مترجم دری:  پوهاند محمد بشیر دودیال

​عبدالوکیل (د ببرک کارمل د توړۍ/ خاله زوی) د کابل په ختیځ کې په ۱۹۴۷ز کال   کې زېـږېـدلی دئ. په ۱۹۶۴ز کال کې د حـبـيـبـیـې له لیسې څخه فارغ سوی دئ. په همدې کال د افغانستان د خلق ډیموکراټیک گوند غړی سو. په ۱۹۶۵ز کال کې د کابل پوهنتون د اقتصاد په پوهنځي کې ومنل سو چې په ۱۹۶۰ او ۱۹۷۰ز کال کې له دوه وو کالو حبس وروسته په ۱۹۷۱ز کال کې فارغ سو. له ۱۹۷۱ تر ۱۹۷۸ز کال پورې په بشپړ ډول د گوند په سیاسي چارو کې ښکـېـل وو. په ۱۹۷۳ز کال کې ﺌـې د عسکري د مکلفیت دوره تـېـره کړله. په ۱۹۷۸ز کال کې د انقلابي شوری له غړیتوب سره یو ځای سو او هم د باندنیو چارو په وزارت کې د سکرتر جنرال په توگه وگومارل سو.

د ۱۹۷۸ز کال د جولای په میاشت کې په برتانیې کې د سفیر په توگه وټاکل سو. د ۱۹۷۸ز کال د آگست په میاشت کې له خپلې دندې څخه وشړل سو. د ببرک کارمل د حکومت تر جوړېدو پورې په تبعید کې پاتې سو. د مالیې وزیر او په ۱۹۸۰ز کال کې د ملي بانک د مدیره هیأت د بورډ رﺌـیس. د مرکزي کمیټې او د انقلابي شوری غړی. په ۱۹۸۴ز کال کې د ویتنام سفیر. د شیر دل وردک له لور سره ﺌـې وادﮤ کړی دئ چې یوه لور او یو زوی لري. مورنۍ ژبه ﺌـې دري ده. د ۱۹۸۶ز کال د ډسمبر په میاشت کې د باندنیو چارو وزیر.

لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا

 عبدالوکیل
قاموس بایوگرافیکی افغانستان  

​عبدالوهاب ملکیار د جنرال عبدالاحد زوی په ۱۹۲۷ز کال کې زېـږېـدلی دئ. د نجات له ښوونځي څخه فارغ او بیا ﺌـې په سویتزرلند او جرمني کې اقتصاد ولوست.  د ۱۹۵۰ز لسیزې په وروستیو او د ۱۹۶۰ز لسیزې په پيل کې د کلیو د پرمختیا د ریاست رﺌـیس.

 په ۱۹۶۵ز کال کې د کورنیو چارو مرستیال وزیر. له ۱۹۶۹ تر ۱۹۷۰ز کال پورې د مزار شریف والي؛ له ۱۹۷۳ تر ۱۹۷۴ز کال پورې د فاریاب والي؛ له ۱۹۷۴ تر ۱۹۷۸ز کال پورې د کندز والي.

لیکوال: لودویگ آدمک
ژباړونکي: رحمت آریا

 ملکیار عبدالوهاب