​افریقا یا اِفریقا سومین قاره پهناور جهان پس از آسیا و امریکا است. با مساحتی حدود ۳۰٬۲۲۱٬۵۳۲ کیلومتر مربع ۲۰٫۳٪ از مجموع خشکی‌های زمین را در بر می‌گیرد. عرض این قاره حدود ۸۰۰۰ کیلومتر از شمال به جنوب و طول آن در حدود ۷۴۰۰ کیلومتر از شرق به غرب می‌باشد. افریقا با بیش از یک میلیارد نفر جمعیت (طبق احصائیه گیری ۲۰۰۵) دارای ۶۱ کشور بوده که حدود یک هفتم از جمعیت جهان را در خود جای داده‌است.

این قاره از شمال به دریای مدیترانه، از شمال شرق به کانال سوئز و دریای سرخ، از شرق به خلیج عدن، از جنوب شرق به اقیانوس هند، و از غرب به اقیانوس اطلس محدود می‌شود.
افریقا در دو سوی خط استوا قرار گرفته و نواحی اقلیمی مختلفی را در بر می‌گیرد؛ افریقا تنها قاره‌ای است که از منطقه معتدله شمالی تا منطقه معتدله جنوبی امتداد یافته‌است (با فرض در نظر نگرفتن قاره پیوسته امریکا). به دلیل فقدان بارشهای منظم طبیعی و آبیاری، و نیز تاحدودی عدم وجود سیستمهای توده‌ای یخ یا سفره‌های زیرزمینی کوهستانی، هیچگونه اثر معتدل کننده طبیعی بر اقلیم به استثنای نزدیک سواحل در آن وجود ندارد. در مرکز افریقا (نزدیک استوا) نیمی از سال بارانی می‌باشد که دارای هوای گرم و مرطوب است و جنگل‌های زیبایی را پدیدمی‌آورد که عمری بیشتر از یک نیم سال ندارد چرا که بعد از این فصل بارانی، گرمایی سخت و طاقت فرسا تمام منطقه را فرا می‌گیرد و هیچ جانوری طاقت آن را ندارد و پس مدتی آن جنگل‌ها به بیابانی خشک و بی آب و علف تبدیل می‌شود. (نیمه دیگر سال گرم و خشک است که در مجموع طبیعتی ۲ فصل را پدیدمی‌آورد)
اگرچه گمانه‌زنی‌های اروپاییان دربارهٔ ماهیت صحرای اتیوپی در جنوب افریقا به زمانی بیش از دو هزار سال قبل بازمی‌گردد، افریقا به عنوان قدیمی‌ترین قاره‌ای که بشر در آن سکونت داشته به‌شمار می‌آید
بزرگ‌ترین کشور آفریقا الجزایر و کوچک‌ترین منطقه آن جزایر سیشل که در اقیانوس هند می‌باشد. کوچک‌ترین کشور ناحیه خشکی آن گامبیا است.
شمالی‌ترین نقطهٔ افریقا دماغه الغیران (درکشور تونس (شهر))، جنوبی‌ترین نقطه دماغه آگولهاس (در کشور افریقای جنوبی)، شرقی‌ترین نقطه دماغه گوآردافوئی (در کشور سومالی)و غربی‌ترین نقطه نوک المادی (در کشور دماغه سبز) می‌باشد.
آب و هوای افریقا: از اقلیم گرمسیری تا فراشمالگان در بالاترین قله‌های آن در نوسان است. در ناحیه شمالی آن عمدتاً بیابان یا مناطق بایر وجود دارد، در حالی که مناطق مرکزی یا جنوبی شامل دشتهای گرم (استوایی) و نواحی جنگلی بارانی بسیار متراکم می‌باشد. با این همه دو نوعی همگرایی در الگوهای گیاهی همچون ساحل و استپ غالب است.دربارهٔ ریشه‌شناسی کلمۀ آفریقا نظرهای گوناگونی آمده‌است. برخی آن را از کلمۀ فنیقی افِر به معنی گرد و غبار دانسته‌اند، برخی از نام تیرهٔ افریدی ساکن شمال افریقا در پیرامون کارتاژج و برخی از کلمۀ یونانی افریکه (aphrike) به معنی بی سرما و همیشه گرم یاد می‌کنند.
زبان های افریقا: پراکندگی زبانهای آفریقا- آسیایی از ساحل تا جنوب غرب افریقا امتداد یافته‌است. زبانهای نیجر- کنگو تقسیم شده‌است تا عظمت زبانهای زیرمجموعه خانواده بانتو را نشان دهند.
بر اساس بیشترین برآوردها، افریقا کلاً شامل بیش از هزار زبان می‌باشد، برخی این رقم را تا بیش از دوهزار تخمین زده‌اند (بیشتر افریقایی تا دارای ریشه اروپایی). افریقا عمده‌ترین قاره چند زبانه در جهان است؛ و این مسئله نادر نیست که افرادی را بتوان یافت که نه تنها به زبانهای مختلف افریقایی، بلکه یک یا دو زبان اروپایی نیز به روانی تکلم می‌نمایند.
عمدتاً پنج خانوادهٔ زبانی بومی در افریقا وجود دارند.
منابع معدنی : تقریباً تمام محصول الماس جهان و بیش از 1/3 محصول سالیانه ٔ طلا از افریقا بخصوص از افریقای جنوبی بدست می آید. ولی طلا از نواحی اطراف خلیج گینه و غیره نیز حاصل می شود. بعضی از سرشارترین منابع مس جهان در غرب دریاچه های داخلی قرار دارد. آهن از قدیم الایام بتوسط بومیان استخراج میشده است . و نمک فراوان دارد.
سکنه : آن مناطقی از افریقا که دارای جوامع متمدن است ، منتهای شمالی و منتهای جنوبی قاره می باشد. بقیه ٔ قاره مسکن اقوامی از نژادهای مختلف و با زبانهای مختلف است که از جهت شکل ظاهری و وسیله ٔ زندگی نیز متفاوتند. پیگمه های جنگلهای استوائی و بوشمنهای نواحی جنوب قاره ، نماینده ٔ قدیمترین سکنه ٔ افریقا محسوبند. بوشمنها و هوتنتوتها درناحیه ٔ کالاهاری (جنوب غربی افریقا) و بچوانالند، مسکن دارند. سیاهکان در کنگوی بلژیک ، سیاهپوستان در غرب افریقا و حامی ها در مصر و سودان و حبشه و سومالی وشمال افریقا و قسمتهائی از صحرا سکنی دارند. نژادهای دیگر از قبیل سامی (اعراب شمال و شرق ) افریقا و بانتو نیز وجود دارد. بیشتر 220000000 تن سکنه ٔ افریقاتحت نظامهای قبیله ای استبدادی زندگی میکنند. چندگانی (دارای چند زن یا شوهر) رواج دارد، و برده داری در بعضی قسمتها معمول است ، سحر و جادو در ادیان بومی نقش عمده دارد. بطور تخمین میتوان گفت که کمتر از نصف جمعیت قاره تحت تأثیر ادیان خارجی واقع شده یا به آنها گرویده اند. از این جهت دین اسلام درجه ٔ اول دارد،مسیحی ها به انضمام قبطی ها کمتر از 0/04 تمام جمعیت است . استعمار افریقا از طرف سفیدپوستان سبب تشکیل مناطق اروپائی نشین شده است . ولی سکنه ٔ سفیدپوست در اقلیت هستند و حتی در افریقای جنوبی عده ٔ بومیان چهار برابر سفیدپوستان است .
جانداران : افریقا مسکن اصلی اقسام زیادی از حیوانات از جمله پستانداران عظیم الجثه است . از پستانداران آن زرافه ، اوکایی ، اسب آبی ، گوریل و شمپانزه است که مخصوص افریقا هستند. از حیوانات جالب شکارچیان شیر، پلنگ ، کرگدن دوشاخ ، گورخر افریقائی ، آهو و بوفالوی افریقائی است . بمنظور جلوگیری از انقراض این حیوانات در سال 1900 م . کنفرانسی بین المللی تشکیل یافت . و در نتیجه ٔ آن پهنه هائی برای حفظ این حیوانات تشخیص داده شد (پناهگاههای وحوش ). فیل افریقائی را بجهت عاج آن شکار میکنند. مرغ گینه و بعضی اقسام کفتار مخصوص افریقاست . شترمرغ در نواحی نسبتاً خشک زندگی میکند. پرنده های دیگر قاره ، مارابو، مرغ کاتب ، طوطی و غیره است . در رودهای بزرگ و دریاچه های استوایی تمساح زندگی میکند. انواع بسیاری از حشرات دارد، که از آن جمله تسه تسه است ، زیای منتهای شمالی قاره شبیه زیای اروپا و مشتمل بر خرس ، شغال ، و روباه می باشد. الاغ وحشی قسمت شرقی افریقای مرکزی زیای الاغ اهلی است . شتر از ایام قدیم از آسیا وارد افریقا شده . در جاهائی که آب و هوا و رستنی مساعد است ، پرورش گاوو گوسفند و بز معمول میباشد.