| انگلیسی | پښتو | شرح | معنی | نوعیت کلمه | ریشۀ لغت | تلفظ | اسم یا کلمه |
| Atom | ډېر وړوکی جسم یا ذره چې له هغه نه اتم بم جوړېږي او یا له همدې وړې ذرې نه انرژي جوړېدای شي
| مفهوم "تقسیم‌ناپذیری اتم" به معنای عدم تقسیم اتم به اجزای کوچکتر تشکیل دهنده به شکل مستقل و معین است. در ابتدا، اتم به عنوان واحد بنیادی و غیرقابل تقسیم تصور می شد. این مفهوم از تقسیم‌ناپذیری در زمان‌های قدیم به وجود آمد، زیرا در طول تاریخ برای شناختار اساسی ماده و تجزیهٔ تحلیل آن، اجزاء کوچکتری از ماده مشاهده نشده بودند.
اما پس از توسعه علم فیزیک و کیمیا و تحقیقات مختلف در دوره‌های مختلف، مشخص شد که اتم به واقع از سه نوع ذرات همچون پروتون، نوترون و الکترون تشکیل شده است. در هستهٔ اتوم، پروتونها و نویترونها وجود دارند و الکترونها در مدارهای الکترونیکی دور هسته قرار دارند.
عبارت "تقسیم‌ناپذیری اتوم" یعنی عدم تقسیم اتوم به اتوم های دیگر ، به طوری که این تقسیم منجر به تشکیل اتوم‌های مختلف با خواص و خصوصیات متفاوت شود. اما یک اتوم میتواند به اجزای خود، الکترونها، پروتونها و نویترونها تجزیه شود.
قیس کبیر
| اتوم یا اتم به عنوان واحد بنیادی تشکیل دهندهٔ ماده در علم کیمیا و فیزیک شناخته می شود.
کلمهٔ "اتوم" از زبان یونانی "ἄτομον" (atomon) تشکیل شده است که به معنای "تقصیم ناپذیر " است. این کلمه از اشاره به تجزیه‌ناپذیری اساسی اتم به دست آمده است، به این معنی که اتم به اجزای کوچکتر تقسیم نمی شود و اصولاً یک واحد غیرقابل تقسیم تلقی می شود.
در مدل استندارد فیزیک ذرات، اتم‌ها از پروتونها، نویترونها و الکترونها تشکیل شده اند. پروتونها و نویترونها در هسته قرار دارند و الکترونها در مدارهای الکترونیکی دور هسته می چرخند. اتم‌ها با ترکیب و تعداد مختلف پروتونها، نویترونها و الکترونها، انواع و اختصاصات مختلفی از مواد را ایجاد می‌کنند.
قیس کبیر
| اسم - صفت | یونانی | /a.tom/ | اتوم |
| Automatic | په خپله کارکونکی، خپله چلېدونکی | | کلمۀ لاتین به معنی خود کار - خود اختیار - خود اراده - غیر ارادی، مثلاً- تلفون خودکار | صفت | لاتین | /u.too.maat/ | اتومات |
| Automatical | په خپله کارکونکی، په خپله اراده | | کلمۀ لاتین به معنی خودکار - خود اختیار، مثلاً - اسلحۀ اتوماتیک - سوچ انوماتیک | صفت | لاتین | /a.to.maa.teek/ | اتوماتیک |
| ??? | | کنایه از وضعیت حال و احوال نیز میباشد
| فضأ، محیط، جو، وهوایی که اطراف کرهٔ زمین را احاطه کرده است و مشتمل بر گازات نایتروجن، اکسیجن، اسید کاربن، هیلیوم، نئیون و غیره گازات میباشد،
| اسم | انگلیسی | /ato.mos.fer/ | اتومسفیر |
| Nuclear, atomic | اټومي، زروي، هر څه چې له زرې څخه جوړ شوي وي | | ترکیبی از لاتین و دری به معنی ذروی (ذَرَوی) - هر چیزی که از ذره ساخته شود | اسم - صفت | ترکیب لاتین و دری | / a.to.mee/ | اتومی |
