Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتوشرحمعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
؟؟؟

​د /اغلوطه/ جمع بڼه: ناسمې خبرې، غلطې خبرې، هغه خبرې چې څوک ورباندې بې‌لارې شي

 

جمعِ اغلوطه- سخنان نادرست، سخنان غلط، سخنانی که با آن کسی را گمراه سازند


اسم جمع - صفتعربی/a.ghaa.leet/اغالیط
Sustenance, nourishment, food, nutriment, nutrition

​خوړل، خوراکي توکي خوړل

 

غذا خوردن، خوردن، تغذیه، غذا گرفتن​

مصدر متعدیعربی/egh.te.zaa'/اغتذاء
Disorder, perturbation, riot, turmoil

​اړودوړ، شورش، انقلاب، د حکومت پر ضد وسله وال پاڅون، جنجال، اختلال

 

الف- آشوب، انقلاب،بلوا، قیام، شورش، هرجومرج
ب- همهمه، جنجال، اختلال​

اسم مصدرعربی/egh.te.shaash/اغتشاش
Revolutions, insurrections, mutiny, uprasing

​د /اغتشاش/ جمع بڼه: اړودړ، گډوډیانې، د حکومت پر ضد وسلوال پاڅونونه

 

جمع مغرد مؤنث کلمهٔ اغتشاش ،​ شورش ها، ناامنی ها و رجوع به «اغتشاش» شود

اسم جمع - اسم معنیعربی/egh.te.shaa.shaat/اغتشاشات
؟؟؟  

​جمعِ اغتشاشگر، آشوبگران، انقلابیون، شورشیان

اسم جمع - اسم فاعل - صفتعربی/egh.te.shaashion/اغتشاشیون
؟؟؟  

​اِغتِصاب-  غصب کردن؛ به‌ زور و ستم چیزی را گرفتن؛  به ستم گرفتن چیزی را از کسی

مصدر متعدی - اسم مصدرعربی/egh.te.saab/اغتصاب
Profiting from, seizing (oppertunity, booty, spoils

غنیمت گڼل​، ترلاسه کول، غلا کول، لوټل

​​

اِغتِمام- کلمۀ عربی، به معنی چیزی را غنیمت دانستن - ربودن - قاپیدن -غارت کردن - تاراج کردن - غنیمت شمردن - غنیمت دانستن چیزی​

مصدر متعدی - اسم مصدرعربی/egh.te.naam/اغتنام
To make best use of time, take advantage of time

​د وخت غنیمت شمیرل، له وخت نه ښه گټه پورته کول، وخت لاسته راوړل

 

ترکیب عربی، به معنی ربودن یا بدست آوردن فرصت و موقع - از وقت و موقع بهترین استفاده کردن - اصطلاح ( درصورت داشتن وقت و فرصت) هم رایج است. / هاشمیان​

اسم مرکبترکیب عربی و عربی اغتنام فرصت
Food

د /غذا/ جمع بڼه: خوراکي توکي، هغه څه چې خوړل کیږي

 

کلمۀ عربی، جمع /غذا/، به معنی خوراکه باب - خوار و بار - آذوقه​

اسم جمععربی/agh.zi.ya/اغذیه
Mortar

​ډبرینه بغرۍ

 

اُغُر- کلمۀ دری، در اصطلاح عوام هاون سنگی - هاونی که از سنگ ساخته میشود - اونگ و هونگ نیز تلفظ شود، اونگ سنگی​

اسم آلتدری/u.ghur/اغر
فارسی ایران به دری افغانستان
اصطلاح دریعنوان
ﺧﺮ , ﻣﺮﻛﺐاﻻغ
مغازۀ مواد غذاییاغذیه فروشی
مختصات افغانستان
نوع محتواشرحردیفلسانضرب المثل ها، مقولات، کنایات و گفته ها
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​عقده و یا خشم خویش را بروز دادن، خشم و غضب خویش را بیان کردن

اصطلاح عامیانهدریاغده کفاندن/اغده ترقاندن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​همان عطسه است

اصطلاح عامیانهدریاغسه/اخسه
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​اسپ سمند که یال آن مایل به سپیدی باشد از عبد الله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریاغیال
جغرافیه
معلومات مکملترشرحمعرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه
باغ بابر با تصاویر 

ظهیرالدین محمد بابر پس از فتح کابل  برای بیست سال در این شهر زندگی کرد و از آنجا به هند لشکر کشید و شهنشاهی مغلی هند را اساس گذاشت، در 47 سالگی در شهر آگره وفات کرد و در «حرم باغ» آنجا به خاک سپرده شد، تا آنکه پسرش همایون جسد پدر را  بنابر توصیه او هنگام مرگ  از آگره به کابل انتقال داد و درباغی که خود بابر درعصر سلطنت خود در ناحیه گذرگاه حالیه بنا کرده بود، دفن کرد.
صدسال بعد نوۀ او شاه جهان به کابل آمد و به اعمار مکمل باغ پرداخت و مسجد مرمرین را آباد نمود که به باغ بابر شهرت یافته است.

پیشینهٔ تاریخی باغ بابر (بالای لینک کلیک کنید)
در یکی از برنامه های تلوژیون ملی افغانستان ( سلام صبح بخیر- جون 2009 م. ) یک تن از منسوبین اداری باغ بابر (باغ آرامگاۀ بابر در کابل) درجریان صحبت هایش در مورد جهات مختلف باغ بابر، مدعی شدند که باغ بابر در سال 1504 م. بدست شخص ظهیرالدین محمد بابراحداث گردیده است. در حالیکه هیچ سند تاریخی در مورد وجود ندارد که همچو یک ادعای را به اثبات رسانده بتواند.نگارنده در تقریبآ 25 سال قبل حینکه در کدر علمی اکادمی علوم افغانستان پذیرفته شدم یکی از رساله های علمی ام را در مورد باغ بابر نگاشتم که ممکن در آرشیف و کتابخانۀ مرکز باستانشناسی اکادمی علوم افغانستان و کتابخانۀ آن اکادمی موجود باشد.

باغباغ بابر
پیشینهٔ تاریخی باغ بابر 

در یکی از برنامه های تلوژیون ملی افغانستان ( سلام صبح بخیر- جون 2009 م. ) یک تن از منسوبین اداری باغ بابر (باغ آرامگاۀ بابر در کابل) درجریان صحبت هایش در مورد جهات مختلف باغ بابر، مدعی شدند که باغ بابر در سال 1504 م. بدست شخص ظهیرالدین محمد بابراحداث گردیده است. در حالیکه هیچ سند تاریخی در مورد وجود ندارد که همچو یک ادعای را به اثبات رسانده بتواند.نگارنده در تقریبآ 25 سال قبل حینکه در کدر علمی اکادمی علوم افغانستان پذیرفته شدم یکی از رساله های علمی ام را در مورد باغ بابر نگاشتم که ممکن در آرشیف و کتابخانۀ مرکز باستانشناسی اکادمی علوم افغانستان و کتابخانۀ آن اکادمی موجود باشد.

باغباغ بابر
 

​تا اینکه در سال ۱۵۳۵م به عمر ۴۹ سالگی در هند وفات یافت و بعد طبق وصیت خودش جسد او را به کابل نقل داده و در همین جا دفن کرده است. چون مرور زمان بنای مختصری را که نواده او نوردین محمد جهانگیر در سال ۱۶۰۷م بر فراز قبرش بنا نهاد در هم شکسته و خراب کرده بود و هذا در سال ۱۹۳۳م به امر اعلیا حضرت محمد نادر شاه شهید امارت جدیدی بر مدفن وی اعمال شد و صحن مدفن با سنگ های قیمتی رخام کار شده است که با سنگ لاجورد مرصع کاری گردیده و یک بنایی که مناسب نام و بزرگی آن مرد پودان شاه گردید در حدود ده متر پایانتر از آرامگاه بابر شاه مسجدی بنا یافته که با مهارت و اسنادی تمام اعمال شده مظهر لیاقت و قابلیت معماران و نمونه کمال معماری آن نسل است،  این مسجد کاملاًاً از سنگ مرمر بنا یافته است از لوح سنگی که بر آن نسب است معلوم می شود که مسجد مذکور را شاه جهان نواده باقر شاه نزده سال بعد از جلوس خود بر تخت سلطنت در سال ۱۶۴۶م به مناسبت فتح بلخ و بدخشان تعمیر کرده است ولی از آنجا که برخی شکستگی ها در مسجد مذکور بیش گردیده اخیراً امارت قدیم این مسجد تخریب و سر از نو بنای آن آغاز شده که هنوز کار آن جاریست درین نزدیکی ها در باغ باریک حوض بزرگ آب بازی احداث شده است که هنگام تابستان اهالی کابل به آنجا رجوع، و درشناوری ازدحام می باشد لهذا باغ بابر شاه علاوه بر مزایای طبیعی و موقعیت دلاویز خود از حیث اهمیت تاریخی نیز جالب توجه است و در فهرست دفتر سیاحین مملکت ما موقع خاصی را اشغال نموده است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

​باغ بابر در مدخل چهارده کابل و در دامنه غربی کوهشیر دروازه واقعست این باغ از بقایای آثار بابر شاه پادشاه مغلی .میباشد که در زمان امامت خود آن را در موضع بسیار زیبائی که بر تمام حوزه سرسبز و شاداب چهارده حاکم است بناگذاشت این باغ بزرگ که محل تفریح و میله اهالی کابل میباشد بذریعه دیواری محاط است که تقریبا باغ را شکل مربع داده است در قسمت شرقی آن که دامنه کوه و بلندترین قسمت باغ است خود بابر پادشاه مدفون است بانی این تفرجگاه یعنی ظهیر الدین محمد بابر پادشاه از سلاله امیر تیمور گورکان و موسس سلسله مغولیه در افغانستان و هندوستان میباشد که در سال ۱۴۹۳م به تخت سلطنت جلوس نمود و در سال ۱۵۰۴ م بعد از فتح کابل آن را پای تخت خویش انتخاب کرد و با نیرو و همدستی افغانها به هندوستان حمله کرده پس از یک سلسله جنگها که تقریباً بیست سال دوام کرد قسمت شمالی هندوستان را کاملاً به تصرف درآورد و بعد اگره را پایتخت خود قرار داد ولی کابل را فراموش نکرده اکثر اوقات خود را در کابل می گذرانید. (قاموس جغرافیای افغانستان)

باغباغ بابر
  

​قریه ایست به فاصله ۱۳ کیلومتر در شرق قلعه شیندند مربوط ولایت هرات که بین ۶۲ درجه ۱۶ دقیقه ۱۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۱۸ دقیقه ۱۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهباغ باگه
  

​تپه نیست به فاصله تقریباً شش کیلومتر در شمال غرب شهر کابل که از پای آن سرك عمومی بین کابل و ولایت شمال کشور می گذرد این تپه در زمان امیر عبدالرحمن خان به شكل باغ خرم و قشنگی در آورده شده بود که انواع اشجار میوه در آن غرس و مخصوصا تاک های انگور و فرت وجود داشت چندین قصر و عمارت نیز درین باغ بنا یافته بود و بعد از عبدالرحمن خان این بقعه به نام باغ بالا مشهور و تماشاگه اهالی قرار داشت تا زمان انقلاب داخلی افغانستان (۱۳۷۰ ش) و بعد از آن هم مدتی این باغ به حالت سابق خود بود ولی از چند سال به این طرف باغ بالا تدریجاً رو بزوال نهاده اشجار خرم و مثمر آن که این منطقه را روح پرور و زیبا ساخته بود در اثر قلت آب و بی مبالاتی خشکید و عمارت آن خراب گردید به نحویکه اکنون از آن شادابی و زیبائی چیزی باقی نمانده و به صورت يك تپه خشک بی آب و علف در آمده است از عمارت نیز جز آثار و دیوار های مخروبه باقی نمانده است معهذا هنوز به نام  باغ بالا معروف می باشد. سفارت بریتانیه مقیم کابل درپای باغ بالا قرار گرفته است و متصل سفارت يك قلعهٔ قدیمی واقعست. که به نام (قلعهٔ برجه) معروف بوده در وقت حمله بچه سقاء (بچه سقو) بر کابل بناگاه اشرار قرار گرفت و هنوز آثار گله باری های توپ بر دیوار های آن هویداست به طرف جنوب باغ بالا کوه بچه ای واقعست که به نام (کافرکوه) مشهور است و از سمت شمال نیز با یک سلسله جبالی که به نام کوتل خیرخانه معروف می باشد احاطه گردیدهت است. در سمت جنوب باغ بالا از پای (کافر کوه) سرکی به طرف پغمان امتداد یافته است که هنوز مورد عبور و مرور می باشد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

باغباغ بالا
   باغباغ تخت ظفر
باغ علیمردان، شهر کهنه کابل 

​هنگامیکه شاه جهان درسال ۱۶۳۹ میلادی بخاطراجرای امور به کابل رسید، علی مردان خان حاکم سابق قندهار را حاکم کابل مقررنمود. علی مردان از قدرت و ثروت که دراختیار داشت دراعمار و سرسبزی شهر کابل و احداث باغ بزرگ در ساحۀ وسیع با آبادی های زیبا، حمام و تعمیرچارچتۀ مشهور را در بالای پل خشتی و سرچوک متصل مسجد پل خشتی الی بازار ریکا خانه که بزرگترین مرکزخرید وفروش وتجارت مردم کابل به شمارمیرفت، بناء نهاد

گذرباغ علیمردان
باغ شهرآرا كابل 

​باغ قدیم یا شهر آراء و (جهان آراء)  در کابل - این دوباغ از بزرگترین باغهای عصر بابر شاه بود که یکی در مقابل دیگر در دوطرف دریای کابل در موقعیتی قرار داشتند که باغ شهر آراء ازمقابل پل شاه دوشمشیره حالیه آغاز و تا جاده میوند ساحه شفاخانه مستورات سابق و ملالی حالیه ادامه می یافت و باغ جهان آراء که به امر جهانگیر و به نام موصوف احداث شد، ساحه مکتب سابق نجات و عقب آن ماشینخانه بعداً مشهور به باغ علم گنج را تا همواریهای کوه آسمائی احتوا میکرد. رودخانه کابل از بین این دوباغ میگذشت و ساحه هردو باغ به (شاه لالان) مشهور بود​.

باغباغ قدیم (شهرآراء)
باغ نوروزی کابل قدیم 

به قول ظهیرالدین محمد بابر در کتاب خاطرات اش، بابر نامه، باغ نوروزی یکی از باغ های داخل شهر کابل بود که توسط الغ بیک میرزا، کاکای بابر - پاد شاه کابلستان- در دامنه کوه احداث شده بود.الغ بیک میرزا بین سال های ۱۴۶۸ تا ۱۴۹۹ م. در کابل پادشاهی داشت. وی پسر ابوسعید و نواسه تیمور می باشد که از همین بالا حصار موجوده کابل بر کابل، غزنی، قندهار، مناطق جنوبی و شرقی تا رود سند و در شمال تا بدخشان حکمرانی می کرد.در عصر همین پادشاه ترقی خواه بود که بالاجوی توسط شخصی بنام میرزا ویس اتکه - آن که که قبر اش در دامنه شهدای صالحین کابل در زیر گنبدی بنام، زیارت سه اغر، تا کنون موقعیت دارد- حفر و احداث شد.بالاجوی که باغ بابر و دیگر باغ های افتاده در زیر مسیر اش، در دامنه های شمالی، غربی و شرقی کوه شاه کابل که یک قسمت ان در داخل شهر کابل بنام کوه شیردروازه یاد می گردد، احداث شده بودند را آبیاری می کرد، از دامنه های کوه ریشخور چهارهی کابل از آب دریای للندر سرچشمه گرفته و در بلندای کوه تا باغ بابر و بالاحصار کابل می رسد. یعنی اب دریای للندر کابل را به بالاحصار کابل می رساند.

باغباغ نوروزی
  

​تپهٔ باغ بالا که در جناح شمالغربی شهر کابل دربلندی های کارته پروان موقعیت دارد، یکی از دیدنی ترین مکان های تاریخی و تفریحی برای شهریان کابل است. این تپه با درختان سرسبز سرو و صنوبر و در دامنه ها با انگور باغ ها زیبایی خاص بخود گرفته است. قصر باغ بالا که یکی از کهن ترین مکان های دیدنی و تاریخی این باغ است، در سال 1880 تا 1901 میلادی توسط امیرعبدالرحمان خان در بلندای این تپه به عنوان قصر شاهی ساخته شد. هم اکنون هوتل انترکانتیننتال که از معروفترین هوتل های منطقه میباشد نیز در بالای این تپه موقعیت دارد. ناگفته نماند از زمانه های بسیار قدیم این تپه همچو تفریحگاهی بزرگی هفته وار و خاصتاً در ایام تعطیل و آخر هفته ها محل تفرج و تفریح شهریان کابل قرار داشت و دارد.

تپهتپه باغ بالا