Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتومعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
Friend, companion, patron, supporter

​تابع، مطیع، ملگری، دوست، مننونکی

​اِیل- کلمۀ ترکی یا مغولی، به معنی دوست - همراه - مطیع - فرمانبردار- اصطلاح /ایل وغیل/- هکذا به معنی قبیله - عشیره- طایفه به کار میرود

اسم - صفتترکی/iel/ایل
؟؟؟ 

خانواده، اقوام، خویشاوندان و بستگان

اسم مرکبترکیب دری و دری/eel.o.ta.baar/ایل و تبار
Intimacy, closeness, togetherness, affinity, rapport, attachment, familiarity

​یو ځای کېدل، سره گډېدل

مخلوط شدن، یکجا شدن، نزدیک شدن​
مصدر مرکبترکیب ترکی و دری/iel.wa.ghel.sho.dan/ایل و غیل شدن
??? 

(يلَه) رها، خلاص ـ عبث و بي سبب ـ گويند ايلا آمدم
عبدالله افغانی نویس​ 

اسمدری ایلا
؟؟؟ 

​رها کردنی، خلاص شدنی

اسم مصدر مرکبترکیب دری و دری/ey.laa.daa.da.nee/ایلا دادنی
؟؟؟ 

​ جمع ایل -  به معنی مجموع عشایر و قبایل مختلف و مجزا که بطور مستقل و یا لااقل اسماً تابع حکومت مرکزی میباشند و در نقاط مختلف مملکت تحت ریاست مطلق اقوام خویش زندگی میکنند و غالباً به تربیت احشام و چادرنشینی و گاه به زراعت معیشت کرده اند و میکنند.

اسمترکی/ie.laat/ایلات
Additional consumption

​بېځایه مصرف، بېځایه پیسې لگول

​​​مصرف بیجا، پول بیجا مصرف کردن، خرج کردن از عاید زیادتر

اسم مرکب - صفتترکیب دری و دری/ey.laa.khar.chee/ایلاخرچی
??? 

​ماه مانند، به سان ماه، کسی که چهره ای شبیه ماه دارد

اسم فاعل - صفتترکی/ai.laar/ایلار
Village, countryside

​ښارونو ته ورڅیرمه د اوړي او گرمۍ په موسم کې د اوسیدو مؤقت استوگنځی، تفریحي ځایونه

​اَیلاق- کلمۀ ترکی که / ییلاق/ نیز تلفظ و نوشته میشود - محل سکونت موقت در قریه ها و اطراف شهر ها در موسم تابستان، چونکه هوای سرد و ​خوشگوار دارد - اقامتگاه تفریحی در تابستان

اسم مکانترکی/ai.laaq/ایلاق
???

​لنډغر، بې‌پروگرامه شخص، هغه څه چې د کارولږ یا استفادې وړ نه وي

​فرد ولگرد و بی سرو پا، اشیای غیر قابل استفاده و دور انداختنی

اصطلاح عامترکیب دری و دری/ee.laa.iee.bay.ta.lee/ایلایی بیتلی
فارسی ایران به دری افغانستان
اصطلاح دریعنوان
رئیس ایل ، خان قبیله . عنوان سلاطین مغول ایرانایلخان
مختصات افغانستان
نوع محتواشرحردیفلسانضرب المثل ها، مقولات، کنایات و گفته ها
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​بی پرده و بی ریا با هم الفت و روابط داشتن، بی شرمساری و بدون ملاحظه با هم روابط داشتن

اصطلاح عامیانهدریایل و غیل
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​آزاد، رها، ناقص، بیهوده

اصطلاح عامیانهدریایلا
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​بی دلیل، بدون موجب، بی جهت، بدون سبب

اصطلاح عامیانهدریایلا به ایلا
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​اسراف کننده، اسراف گر، خراج، مبذر، آنکه پول را بیمورد بمصرف رساند

اصطلاح عامیانهدریایلا خرچ/ ایله خرچ
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​رها کردن، آزاد کردن، طلاق دادن، خلاص کردن، رهانیدن، نجات دادن

اصطلاح عامیانهدریایلا دادن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​همان ایلا گوی است به معنی ایلا گوی مراجعه شود

اصطلاح عامیانهدریایلا دهان/ایله دهان
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​یاوه سرای، هذیان گوی، پوچ گوی، آنکه بیهوده، اراجیف گوید و نا مرتبط گفتار کند

اصطلاح عامیانهدریایلا گوی/ایله گوی
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​بیشتر اطفال در برابر حریف بازنده ادا میکنند و با انگشت آنرا از بازی منتفی میگردانند

اصطلاح عامیانهدریایلالای
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​نا کارآمد، بیهوده، بی حاصل، بی خاصیت، واهی، مهمل، نا سودمند، هرزه، هرجایی

اصطلاح عامیانهدریایلایی
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​ناکار آمد، هرزه، لاوبالی، بی سروپا، فاسد و عیاش

اصطلاح عامیانهدریایلایی بیتلی/ایلا بیتلی
جغرافیه
معرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه

​دره ایست به فاصله ۵۸ کیلومتر در جنوب غرب قلعه تکزار در علاقه سنگ چارک مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزار شریف که بین ۶۶ درجه  ۱ دقیقه  ۴۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه  ۲۹ دقیقه  ۱۴ ثانيه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

درهدرهٔ تگاب ایل بزان

​قریه ایست در شمال دریای تالقان که در حوزه حکومتكلان تالقان مربوط ولایت قطغن واقع شده و اراضی شرق و غرب آن زراعت للمی می شود.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ ایل پیتود

​قریه ایست که به فاصله ۲۰ کیلومتر در علاقه داری درجه ۳ چهار کنت مربوط حکومت درجه می نمایند نهر شاهی متعلق ولایت مزار شریف واقع شده است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ ایلاق

​قریه ایست به فاصله ۱۱ کیلومتر که در مشرق تکزار در علاقه حکومت درجه اول سنگچارک مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزار شریف کائن و بین خط ۶۶ درجه ۳۱ دقیقه  ۳۷ ثانیه طول البلد مشرقی و خط ۳۵ درجه  ۵۸ دقیقه  ۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع گردیده است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ ایلتراب

​قریه ایست در علاقه حکومت درجه ۳ کشنده مربوط حکومت کلان بلخ که از توابع ولایت مزار شریف می باشد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ ایله تن

​قریه ایست در علاقه دای چوپان مربوط حکومت کلان قلات ولایت قندهار که بین ۶۶ درجه ۴۷ دقیقه ۲۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲ درجه ۴۱ دقیقه ۵۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهقریهٔ بایلغ
حقوق و قضاء
پښتوتعریفمنبع قانونتلفظعنوان

د دلايلو اولويت: محكمه د اثبات او نفې دلايل ارزوي، د هغو د پياوړتيا او ضعف د مراتبو له په پام كې نيولو سره، خپل حكـم د قـانوني  اعتبار وړ مرجح دلايلـو پـه اسـتناد صادروي

​محکمه دلایل اثبات و نفی را ارزیـابی نموده، با درنظرداشت مراتب قـوت و ضعف آن، حکم خود را مستند به دلایل مرجح قابـل اعتبـار قـانونی صـادر می نماید.

قانون اجرآت جزائی افغانستانau.la.wi.at.e.da.la.ilاولویت دلایل

د جرم د اثبات دلايل:  د جرم د اثبات دلايل عبارت دي له: ۱ -د تورن اقرار. ۲ -د شاهدانو شهادت. ۳ -سندونه. ۴ -په صف كې په بالمواجهه توګه د مظنون پېژندل. ۵ -قراين 

​دلایل اثبات جرم عبارت اند از: ١ -اقرار متهم. ٢ -شهادت شهود. ٣ -اسناد. ٤ -شناسائی مظنون طـور بالمواجهـه درصف. ٥ -قراین

قانون اجرآت جزائی افغانستانda.la.il.e.es.bat.e.jur.mدلایل اثبات جرم