Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتومعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
The / Prefix

​په عربی ژبه کې یو مختاړی چې د ځینو کلمو په پیل کې وراضابه کېږي

​پیشوند زبان عربی، پیشوند مشخصه که باکلمات می چسپد، مثلاً الکتاب -الشجر-المسجد و معنی کلمه را مشخص میسازد. وقتی بالای یک اسم "نکره" کلمۀ "ال" وارد گردد، آن را "معرفه" میسازد. مثلاً: "حجر" و "حجر الاسود" و "لیله" و "لیلة القدر" و "طارق" و "جبل الطارق. / هاشمیان
"ال" هیچگاه بر کلمات "غیر عربی" ــ " از دری و پشتو و لوچی و اردو و ترکی و مغولی گرفته تا زبانهای اروپائی" وارد نمیشود. ــ "نژاد" کلمۀ دریست ، ازین رو ترکیب "کثیرالنژاد" ساختۀ ذوق سلیم و سالم نیست!!!
/معروفی

پیشوندعربی/al/ال-
To call, to address (hey watch it/hey be careful), to alert someone 
کلمۀ عربی، ادات ندائیه است که شخص مخاطب را متوجه میسازد، مثلاً او ! هوش کن !- باخبر ! - احتیاط. /هاشمیان
ادات ندائیهعربی/a.laa/الا / اَلا
Except, excluding, not including, other than

​پرته له، مگر، خو، 

کلمۀ عربی، به معنی مگر - جز - به جز - به استثنی - الا آنکه (اینکه) - مکر آنکه (اینکه )- به جز آنکه، به جز اینکه​

حرف اضافه- حرف ربطعربی/e.laa/الا / اِلا
Good and bad 

​خوب و بد، نیکو و زشت، هست و نیست، اصطاح عام «اَلا بلا به کردن ملا» خیلی بین افغانها مروج ست.
اَلا عاميانه نويسی اعلی  (برتر، بهتر ) است.  شکل درست نوشتاری «الا و بلا» است و نه «الله و بلا» که اکثریت مطلق اشتبهای مینویسند

اصطلاح عامترکیب دری و عربی/a.laa-u-ba.blaa/الا و بلا
؟؟؟ 

​ نام یکی از پوهنتون های مشهور قاهره در مصر می باشد که به صد ها سال سابقه دارد. این بنا بار اول در سال 962 میالدی مطابق 358 هجری قمری برای اعمار مسجد بزرگی در قاهره آغاز گردیده است و برای 13 سال این مسجد بزرگ بر علاوه عبادتگاه مسلمین به حیث مدرسه و محل تدریس علوم دینی و دنیوی برای شاگردان مصر هم قرار گرفت. در سال 988م است که این بنا به امر سلطان مصر به حیث یک پوهنتون (یونیورسیتی) بزرگ به اسم «الاهزر» قد بر افراشت و بعد از پوهنتون الزیتونه کشور تونس یکی از مهمترین و قدیمی ترین پوهنتون های جهان است.
به اهتمام ولی احمد نوری

اسم مکانترکیب عربی و عربی الازهر
Elastic, springy

​هغه ربړي مزی چې ارتجاعي خاصیت ولري او کشیږي په ځینو جامو کې کارول کیږي

​کلمۀ انگلیسی، به معنی لاشتک، کشک، کش دار - قابل ارتجاع، مثلاً رابر که کش و دراز شده میتواند

صفتانگلیسی/e.laas.tik/الاستیک
Elastically

​ارتجاعی، هغه څه چې بڼه یا شکل بدلوي

​تزکیب انگلیسی و دری، به معنی ارتجاعی - هرچیزی که تغییر شکل بدهد

صفتترکیب انگلیسی و دری/e.laas.ti.kee/الاستیکی
Related./connected to jaw

​په خوله کې ژامې​ پورې اړوند​ لکه د ژامې غاښونه

یا الاشه گی ​مربوط یا چسپیده به الاشه، مثلاٌ دندان الاشه گی

صفتترکیب دری و دری/a.laa.sha.gee/الاشگی
Jaw
زامه، جامه، برغښی، کرغښی​

آن قسمت داخل دهن که دندانها به آن چسپیده - الاشۀ بالا (علیا)-الاشۀ پایان سفلی​. استخوان هایکه دندان های بالا و پائید در آن نصب اند

اسم ذاتدری/a.laa.sha/الاشه*
؟؟؟

​الاصل: سټه، بنیاد، بیخ، په اصل کې، د اساس له مخې

​الاصل: تبار، شجره یا نژاد، بنیاد، در واقع، در اساس، در شروع

صفتعربی/al.a.sel/الاصل
فارسی ایران به دری افغانستان
اصطلاح دریعنوان
اندلچوالا کلنگک
خرکارالاغ بان
اخطارالتیماتوم
چوری، کرهالنگو
چارتراشالوار
انتخاباتیالکترال
ناقی، کار عبث و بیهوده، بیجهت، بیخود، بیسببالکی
گروه‌سالارانه - حکومت معدودی از ثروتمندانالیگارشی
مختصات افغانستان
نوع محتواشرحردیفلسانضرب المثل ها، مقولات، کنایات و گفته ها
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​با فتح اول کُندهٔ اسپار را گویند از عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریال
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​با فتح اول، سوم و چهارم قلبه کردن را گویند یا شخم زدن زمین

اصطلاح عامیانهدریال زدن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​خوب و بد، نیک و زشت، خیر و شر، گویند الله و بلا در گردن ملا

اصطلاح عامیانهدریالا و بلا/الله و بلا
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​وارخطایی، عجله، سراسیمگی

اصطلاح عامیانهدریالپتگی
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​با فتح اول و دوم مردمان هزارجات و نقاط مرکزی افغانستانشخص هرزه، بی باک، بی پروا، بی تفاوت، ولگردرا گویند از عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریالپر
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​از فرط تشنگی تپیدن و در بی صبرانه در جستجوی آب بودن از عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریالتش زدن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​الجُنگه مردمان هزاره جات  دستگیر قلبه را گویند از عبدالله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریالجنگه
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​اَلَچَه کرباس رادار، نوعی از پوست قره قل را نیز گویند

اصطلاح عامیانهدریالچه
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​اَلَچَه مذهب با فتح اول، دوم و سوم به فردی اطلاق میگردد که باور های محکم نداشته باشد، آنکه از اعتماد به نفس لازم برخوردار نباشد

اصطلاح عامیانهدریالچه مذهب
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه

​نوعی سبزی بهاریست که بصورت خوروی در بهاران میروید و بسیار مفید و خوشمزه میباشد. از عبد الله افغانی نویس

اصطلاح عامیانهدریالغوزک/ارغوزک
جغرافیه
معرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه

​ولسوالی ارچی یا دشت ارچی ، به مرکزیت شهر ارچی درشمال افغانستان از ولسوالی های درجه اول  ولایت قندز بشمار میرود ، مساحت آن ٩٧٤ کیلومترمربع و نفوس ارچی ١٠٣٣٩٤ نفر « ١٣٩٩ش» ، چهارمین ولسوالی پُر نفوس ولسوالی قندز می باشد. ولسوالی دشت ارچی با  ولسوالی  قندز، امام صاحب ، ولسوالی علی آبا  و ولایت تخار احاطه است . نهر ارچی که تقریباً ٩٠سال قبل به منظور سرسبزی  وآبادی دشت وسیع و پهناور ولسوالی ارچی از دریای کوکچه کشیده شده است که برای زراعت و تربیۀ مواشی بسیار مهم میباشد ( ویکی پیدیا – دانشنامه آزاد ) ولسوالی دشت ارچی  قبلاً در تشکیلات اداری افغانستان مربوط یکی از حکومتی های ولایت قطغن و بدخشان بود.

ولسوالی ولسوالی ارچی

​خواهان یکی از ولسوالی های بدخشان است که در١٦٠ کیلومتری شمال شهر فیض آباد موقعیت دارد. مرکز این ولسوالی همان شهرخواهان است. جمیعت این ولسوالی به ١٨٧٢٤ نفر داده شده است . قبل از سال ١٨٩٦م که سرحد دریای آمو تعین گردید این ولسوالی یکی ازمنطق ولسوالی درواز بود. یک حکومت خود مختار تحت ادارۀ حکومت مرکزی بخارا قرار داشت که توسط یکی ازنمایندۀ شاهان درواز ، این ولسوالی اداره میشد که بنام «شاه دفعه دار» یاد میشد. پس از این مربوط افغانستان شد و به حیث علاقه داری مربوط ولایت درواز ولایت بدخشان افغانستان، یکی از واحد های اداری افغانستان شد و در سال ١٣٦٣ش به حیث ولسوالی ازطرف دولت آن زمان منظوری حاصل نمود که ١٦٠ کیلومتر از مرکز ولایت بدخشان فاصله دارد. خواهان دارای زمستان معتدل وتابستان بسیار گرم دارد. بلند ترین قلۀ آن بنام کوه «کلات» با ارتفاع ٤٠٩٧ متر میباشد. باشندگان این ولسوالی تاجکان و زبان شان دری میباشد. مردم این ولسوالی همه زارع است. شاه عبدالله بدخشی در کتاب ارمغان بدخشان از حاصلات این ولسوالی به خوبی یاد کرده است. مردم ولسوالی خواهان مانند دیگر اقوام وساکنان بدخشان به عنعنات و سنت های دیرینۀ خود پابند هستند .( آریانا دائرة المعارف )

ولسوالی ولسوالی خواهان

​قریه ایست در خود زائی مربوط حکومت درجه اول مقر که مربوط حکومت اعلی غزنی بوده و باشندگان اینقریه به قوم علی خیل اند که شاخی از قوم سلیمان خیل میباشند. سینه ۵۲ و قریه دیگری نیز بنام اصغر خیل پایان وجود دارد که باشندگان آن طایفه علی خیل بوده و قریه مذکور از مربوطات حکومت درجه اول مقر است.(قاموس جغرافیای افغانستان)    

قریهاصغر خیل بالا

​تپه نیست به فاصله تقریباً شش کیلومتر در شمال غرب شهر کابل که از پای آن سرك عمومی بین کابل و ولایت شمال کشور می گذرد این تپه در زمان امیر عبدالرحمن خان به شكل باغ خرم و قشنگی در آورده شده بود که انواع اشجار میوه در آن غرس و مخصوصا تاک های انگور و فرت وجود داشت چندین قصر و عمارت نیز درین باغ بنا یافته بود و بعد از عبدالرحمن خان این بقعه به نام باغ بالا مشهور و تماشاگه اهالی قرار داشت تا زمان انقلاب داخلی افغانستان (۱۳۷۰ ش) و بعد از آن هم مدتی این باغ به حالت سابق خود بود ولی از چند سال به این طرف باغ بالا تدریجاً رو بزوال نهاده اشجار خرم و مثمر آن که این منطقه را روح پرور و زیبا ساخته بود در اثر قلت آب و بی مبالاتی خشکید و عمارت آن خراب گردید به نحویکه اکنون از آن شادابی و زیبائی چیزی باقی نمانده و به صورت يك تپه خشک بی آب و علف در آمده است از عمارت نیز جز آثار و دیوار های مخروبه باقی نمانده است معهذا هنوز به نام  باغ بالا معروف می باشد. سفارت بریتانیه مقیم کابل درپای باغ بالا قرار گرفته است و متصل سفارت يك قلعهٔ قدیمی واقعست. که به نام (قلعهٔ برجه) معروف بوده در وقت حمله بچه سقاء (بچه سقو) بر کابل بناگاه اشرار قرار گرفت و هنوز آثار گله باری های توپ بر دیوار های آن هویداست به طرف جنوب باغ بالا کوه بچه ای واقعست که به نام (کافرکوه) مشهور است و از سمت شمال نیز با یک سلسله جبالی که به نام کوتل خیرخانه معروف می باشد احاطه گردیدهت است. در سمت جنوب باغ بالا از پای (کافر کوه) سرکی به طرف پغمان امتداد یافته است که هنوز مورد عبور و مرور می باشد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

باغباغ بالا

​بندیست به فاصله ۳.۵ کیلومتر در شمال شرق قلعه جعفر در یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۷ درجه ۱۱ دقیقه ۴۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۵۰ دقیقه ۲۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست. (قاموس جغرافیای افغانستان)

بندبند ذوالفقار

​قریه ایست در حکومت درجه ۳ قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه که از مرکز حکومتی ۱۴، ۵ کیلومتر فاصله دارد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

قریهبیگی خوشال

​پلیست به فاصله ۵ ۶ کیلومتر در جنوب شهر هرات و برروی دریای هریرود واقع و بین ۶۲ درجه  ۱۰ دقیقه  ۱۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه  ۷ دقیقه عرض البلد شمالی موقعیت دارد. (قاموس جغرافیای افغانستان)

پلپل مالان

​پلیست روی دریای خان آباد و دریای مذکور از بین شهر خان آباد گذشته و پل مزبور روی دریا در معبر عمومی کندز و خان آباد و بدخشان قریه جاتر گرفته است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

پلپل محب الله

​تپهٔ باغ بالا که در جناح شمالغربی شهر کابل دربلندی های کارته پروان موقعیت دارد، یکی از دیدنی ترین مکان های تاریخی و تفریحی برای شهریان کابل است. این تپه با درختان سرسبز سرو و صنوبر و در دامنه ها با انگور باغ ها زیبایی خاص بخود گرفته است. قصر باغ بالا که یکی از کهن ترین مکان های دیدنی و تاریخی این باغ است، در سال 1880 تا 1901 میلادی توسط امیرعبدالرحمان خان در بلندای این تپه به عنوان قصر شاهی ساخته شد. هم اکنون هوتل انترکانتیننتال که از معروفترین هوتل های منطقه میباشد نیز در بالای این تپه موقعیت دارد. ناگفته نماند از زمانه های بسیار قدیم این تپه همچو تفریحگاهی بزرگی هفته وار و خاصتاً در ایام تعطیل و آخر هفته ها محل تفرج و تفریح شهریان کابل قرار داشت و دارد.

تپهتپه باغ بالا

​تپهٔ است در جناح جنوب شرقی کوه شیر دروازه که در بلندی های آن قلعهٔ بالاحصار احتمالاً در قرن پنجم میلادی از جانب سلسلهٔ یفتلی ها اعمار گردیده است. این تپه و این قلعه نقش بزرگی در تاریخ مبارزات آزادیخواهانه مردم این مرز و بوم داشته است

تپهتپهٔ بالاحصار
حقوق و قضاء
پښتوشرحتعریفمنبع قانونتلفظعنوان

​د حق العبد ادعا: هغه شخص چې له جرم څخه زیانمن شوی دی، کولای شي حق العبدي او د زیان د جبران دعويٰ له جزایي دعـويٰ سره یوځای د هغې ابتدائیه محکمې پـه وړاندې چې د جزایي قضیې څیړنه کوي، اقامه کړي

 

​شخصی که از جرم متضرر گردیده است، می تواند دعوای حق العبـدی و جبران خساره را توأم با دعوای جزائی در پیشگاه محکمۀ ابتدائیۀ که به قضیۀ جزائی رسـیدگی مـی کنـد، اقامـه نماید

قانون اجرآت جزائی افغانستانed.e.aa.ie.haq.ul.ab.dادعای حق العبد

د حكم په صادرېدو كې خپلواكتوب: محکمه د قضيې د څیړنې په وخت كـې خپلواكه ده، خپل حكم د هغۀ قناعت پر بنسټ چې د هغې په وړاندې له مطروحه دلايلو څخه برابریږي، د قـانـون د حكمونو په حدودو كې صـادر وي. د محكمې په واسطه څیړنه  او د حكـم صادرېدل، د قانون په وړاندې د قضيې د اړخونو د تساوۍ د اصل پـر بنـسټ د عدالت او ناپلوۍ له په پام كې نيولو سره، صورت مومي.

 

​محکمه حین رسیدگی قـضیه مـستقل بوده، حکـم خـویش را بـر اسـاس قنــاعتی کــه از دلایــل مطروحــه نزد آن فراهم مـی شـود، در حـدود احکام قانون صادر می نمايد. رسیدگی و اصــدار حکــم توســط محکمــه براســاس اصــل تــساوی طرفین قضیه در برابـر قـانون بـا رعایـت عـــدالت و بیطرفـــی صـــورت می گیرد

سائر منابع استقلالیت در اصدار حکم

اهمال: چې بې مبالاتۍ او غفلت ته هم شاملیږي، عبارت دی له نه پاملرنې یا په هغه عمل کې نه مواظبت چې باید تر سره شي. 

 

اهمال که شامل بی مبالاتی و غفلت نیز میگردد عبارتست از بی توجهی یا عدم مراقبت در عملی که باید انجام شود. 

قانون جزاء افغانستانeh.ma.lاهمال

​اهمال: چه بی مبالاتی او غفلت ته هم شاملیږی، عبارت دی له نه پاملرنې یا په هغه عمل کی نه مواظبت دی چې باید ترسره شي  

 

​اهمال: که شامل بی مبالاتی و غفلت نیز میگردد عبارتست از بی توجهی یا عدم مواظبت در عملی که باید انجام گردد

قانون جزاء افغانستانEh.ma.lاهمال

​​دهغه شخص حالت چه د ذیصلاح محکمی د قطعی حکم په اساس د وارد شوی اتهام په برخه کی بیگناه پیژندل شوی وی

 

حالت شخصیکه  به حکم قطعی محکمه ذیصلاح درقسمت اتهام وارده، بیگناه شناخته شود


قانون جزاء افغانستانbar.iul.zemaبری الذمه
 

​دفترکمیشنر عالی ملل متحد برای حقوق بشر(OCHR) وظیفه دارد تقنین و رعایت حقوق بشر توسط دول عضو را نظارت، تبلیغ و حمایت نماید. دفتر مرکزی این دفتر در ژنیو مستقر است

​حقوق بشر بین الملل (IHRL) شاخهٔ از علم حقوق است که شالودهٔ آنرا اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر(۱۹۴۸)، کنوانسیون بین المللی حقوق مدنی وسیاسی(۱۹۷۶) و کنوانسیون بین المللی حقوق اقتصادی، اچتماعی وکلتوری(۱۹۷۶) تشکیل میدهند. چند کنونسیون دیګر بعدأ به بدنهٔ حقوق بشر بین الملل افزوده شده اند. مواد این اسناد مهم بین الملل زمانی ضمانت اجرائی پیدا میکنند که در قوانین داخلی تقنین شوند 

سائر منابعhu.qo.q.e.ba.sha.re.bai.nu.l.me.la.lحقوق بشر بین الملل
 

​کنفرانس هاگ برای حقوق بین الملل خصوصی از سال ۱۸۹۳ بدینسو موجود بوده تنها بعد از تصویب اساسنامه اش در سال ۱۹۵۱، بیش از  ۳۸ کنوانسیون را درموارد مختلف ساحهٔ کار خویش به تصویب وانفاذ رسانیده است

​مجموعهٔ کنوانسیون ها، قوانین مودل، قوانین ملی، رهنما های حقوقی وسایر اسنادی  است که آن حقوق مدنی و تجارتی اشخاص را که دارای عنصر بین المللی باشد، از نظر  قوانین (ماهوی وشکلی) قابل تطبیق و محکمه ذیصلاح تنظیم میکند 

سائر منابعhu.qo.q.e.bai.nu.lme.la.le.khu.so.siحقوق بین الملل خصوصی
 

​اگر چه مؤسسهٔ ملل متحد وسایل فزیکی تطبیق اجباری حقوق بین الملل را ندارد اما شورای امنیت این مؤسسه میتواند برای مقابله باتخلفات صریح حقوق بین الملل اقدامات عملی را به کمک دول عضو  رویدست گیرد 

​مجموعهٔ ضوابط (قواعد، قوانین و مقررات) ایست که روابط تابعان حقوق بین الملل (دولتها و سازمانهای بین المللی) را با یکدیگر در عرصهٔ بین المللی نتظیم میکند. علاوه بر معاهدات و میثاق های چند جانبهٔ قبلی، منشور ملل متحد وده ها کنوانسیون، موافقتنامه و اعلامیه که در چوکات ملل متحد نافذ شده اند، شالودهٔ حقوق بین الملل را تشکیل میدهند

سائر منابعhu.qo.q.e.bai.nu.l.me.la.le.om.om.iحقوق بین الملل عمومی

مخالفه راْیه: که چېرې د قضایي هیئت له غړو څخه یو د نورو قاضیانو له نیول شوي تصمیم سره موافقه رأیه ونلري، مکلف دی خپله رأیه په اقليت سره په فیصله کې د حکم د نص له لیکلو وروسته، په مستدله توګه درج کړی 

 

​هرگاه یکی از اعضای هیأت قضائی به تصمیم اتخاذ شدۀ سایر قضات رأی موافق نداشته باشد، مکلف اسـت رأی خود را بعد از تحریر نـص حکـم، در فیصله به اقلیت، طـور مسـتدل درج در نماید 

قانون اجرآت جزائی افغانستان رأی مخالف

عالي شوري: د سترې محكمې عالي شوري، د سترې محكمې له بشپړ هيئت څخه جـوړه، د هېواد د قضائيه قوې د تصميم نيونې د ډير لوړ مقام په توګه ده

 

​شورای عالی ستره محکمه مرکـب از هیئت کامل ستره محکمه بوده، به حیث عالی ترین مقام تصمیم گیری قوۀ قضائیۀ کشور می باشد

سائر منابعsho.ra.ie.aa.liشورای عالی
تأریخ
نوع محتوامعلومات مکملترکارکرد هابیوگرافی مختصرتصویرعنوان
رجال سیاسی و شخصیت های تاریخیاعليحضرت امان الله خان غازی، رهبری که 
عاشق ميهن، استقلال و مردمش بود

مهمترین کارنامه اش، حصول استرداد استقلال و حاکمیت ملی درافغانستان در1919بود. و بعد از ده سال تلاش و خدمت در راه تحقق تحولات اجتماعی وفرهنگی دراین کشور، سرانجام بنابر دسایس و توطیه های انگلیس ، از سوی روحانیون اجیر ودشمن ترقی وتحول  سقوط کرد وبجای او یک نفر دزد مشهور به حبیب الله کلکانی قرارگرفت که از دست او رهزنان همراهش « از ناموس  داری نشانی نماند»، کشور را برای پنجاه سال از کاروان مدنیت به عقب انداخت.

​شاه امان ﷲ خان غازى، فرزند دوم امیر حبیب الله خان، مردى روشنفکر، صاحب نظر ورهبر گروه مشروطه طلبان بنام «جوانان افغان» بود و انسانى صميمى و ‏مردم دوست و به استقلال و اعتلاى کشور سخت دلبسته و عشق میورزید

امان الله خان غازی
رجال سیاسی و شخصیت های تاریخینائب امين الله خان لوگری در تاريخ 

​نائب امين الله خان لوگری در تاريخ معاصر کشور ما تعداد مردان بزرگ يکه شخصيت و کار نامه های در خشان ايشان طوری شايد و بايد معرفی نشده ، زياد است. از آنجمله يکی نايب امين اله خان لوگری میباشد که از شباب تا وفات درعرصه 60 سال مصالح ملت و مملکت را در نظر گرفت و با تمام قواء در مقابل بيگانگان مجادله و صرف مساعی کرده اند و نام او را به صفت غازی و مبارز ملی براي همیشه زنده و با افتخار نگاه داشته است.

 امين اله خان لوگری يکی از خوانين بزرگ قومی ، هنگام عروج بارکزایی ها و درآوان تهاجم اول انگليس بالای افغانستان ( 1839 م ) در ولایت لوګر هزاران مجاهد وسر سپرده در پهلوی خود داشت و در حدود 60 سال مورد احترام شاهان، امراء وزرآ و سران ملی قرار داشت. ولایت لوگر در جنوب کابل واقع است که مرکز آن در حدود 70 کیلومتر از پایتخت فاصله دارد مردم این ولایت مهمان نواز وپاک دل ومبارز وبدون هرنوع تبعیض در پهلوی همدیگر حیات به سر میبرند

امين الله خان لوگری
آبدات تأریخیقدامت تاریخی و فرهنگی پل مالان    پل مالان
رجال سیاسی و شخصیت های تاریخیتکمله ای برکتاب: حبیب الله کی بود،عیاری از خراسان یا دزدی از کلکان؟

زمانیکه افغانها استقلال شانرا بعد از سه جنگ به زور مردم بدست آوردند  کمپنی انگلیسی برای تخریب افغانستان دزد و جنایتکاری را از زندان  پیشاور  بنام بچۀ سقو آزاد کرده با پول واسلحه به افغانستان کسیل داشت  وبه پشتیبانی کمپنی شرقی انگلستان این دزد برسر قدرت آمد  انگلیس ها بوسیلۀ اوتمام نهاد های دوره امانی را  با پیشروی نهضت روشنفکری   دوره امانی که در  ایجاد ترقی و تعالی افغانستان سهم بارز داشت  ویران کرد. لطفآ برای معلومات مزید  به لینک که بطرف چپ قرار دارد مراجعه کنید. ​

حبیب الله مشهور به بچه سقاو در تاریخ کشور به حیث  یک دزد، راهزن، جاهل، ضد تمدن وفرهنگ، ضد دانش و مکتب و کسب تحصیل و نوکر ارتجاع و آلۀ دست انگلیس تثبیت شده است و هیچکس او را منحیث یک عیار و یک جوانمرد و حافظ ناموس و جان و مال خود نشناخته اند، و برای مردم کابل و هیچ یک از اهالی کوهدامن مایه افتخار نیست. او با دسایس انگلیس در تبانی با عناصر مرتجع و همکاری روحانیون وابسته به انگلیس برضد رژیم مترقی امانی اغتشاشی را در دسمبر 1928 براه انداخت ودر17 جنوری آنرا سقوط داد​.
فیض محمدکاتب هزاره ، اغتشاش  پسرسقو را «انقلاب  فجیعت بار» نامیده علاوه میکند که  « بين ملت مخالفت لاينحلی را حادث ساخته، توليد نفاق و شقاق نمود و اساس تخريب بلاد و تقاتل عباد نهاده، بغض و فحشاء را پديدار کرد وجمهور سکنه در ورطه مشقت و قتل وغارت واسارت افتاد
حبیب الله کلکانی
رجال سیاسی و شخصیت های تاریخیخوشحال خان خټک ومبارزات او برای استقلال پشتونه 

​خوشحال خان خټک در ميان رجال وشخصیت های نامدارسیاسی - فرهنگی پشتتون، خوشحال خان خټک (١٦١٣-١٦٩١م) هم از لحاظ شعر و ادب و هم از جهت قلم وشمشير ، رهبری بزرگ و سیاستمداری شجاع و پر شهامت بود. اوسردار وبزرگ قوم خټک و پيشتاز قیام ضد پادشاهى اورنگ زيب بشمار میرود. خوشحال خان بعد از کشته ‌شدن پدرش شهباز‌خان در ١٠٥٠ هـ (= ١٦٤١ م) برهبرى قوم خټک برگزيده شد و تا ١٠٦٩ هـ (= ١٦٦٠ م) با حکومت هند درعصر شاه جهان همکارى و امنیت راه های کاروان رو بسوی کابل را تأمین میکرد​

خوشحال خان ختک
رجال سیاسی و شخصیت های تاریخیو زمانی شخصیتی چون داکتر ظاهر رئیس ولسی جرگه بود 

داکتر عبدالظاهر فرزند مرحوم عبدالقادر ابراهیم خیل، به تاریخ ۳ می سال ۱۹۱۰ در ولایت زیبای لغمان دیده به جهان گشود. بعد از ختم دورهٔ ابتدائیه، دورهٔ متوسطه و عالی را در مکتب حبیبیه به اتمام رسانید و متعاقباً غرض کسب تحصیلات عالی عازم ایالات متحده امریکا گردید.
ښاغلی عبدالظاهر د اواښاد عبدالقادر ابراهیم خیل زوی د ۱۹۱۰ کال د می په ۳ نیټه په ښکلی لغمان کی نړی ته سترگی پرانستی.
ډاکټر عبدالظاهر د حبیبی لیسی څخه له فراغته وروسته، خپل عالی تحصیلات د طب څانگه کی د کلمبیا او جان هاپکنز معتبرو امریکایی پوهنتونو کی بشپړ او د جراحی تخصص یی د پنسلوانیا پوهنتون څخه تر لاسه کړ.
افغانستان ته له راستنیدو وروسته د کابل ښاروالی روغتون د سرطبیب په دنده وگمارل شو او د محمد ظاهرشاه ځانگړی ډاکټر هم وه.‌ وروسته د روغتیا وزارت د مرستیال په توگه مقرر شو

داکتر عبدالظاهر
رجال سیاسی و شخصیت های تاریخیعبدالملک عبدالرحیم زی وزیر اقتصاد ملی)سرپرست ( طی سالهای ۱۳۳۲ - ۱۳۳۳ در کابینۀ سردار محمد داؤد صدر اعظم 

عبدالملک عبدالرحیم زی پسر مرحوم عبدالرحیم در سال ١٢٩٣ در دهکده شاداب گمران لوگر که در ۳۰ کیلومتری کابل موقعیت دارد، متولد و پس از ختم تحصیلات ابتدائی در داخل کشور، عازم ترکیه گردیده، تحصیلات عالی را در پوھنځی لوازم ترکیه، و لوژستیک را در اکادمی ترکیه تکمیل نمود. عبدالملک عبدالرحیم زی با وجود آنکه رشتۀ اصلی شان نظامی بوده و درمسلک اصلی و قدم بقدم تا رتبه فرقه مشری ثانی (برید جنرال  ) رسید،  (Degree )  دیگری را در رشته اداره عامه از ایالات متحده امریکا بدست آورد.

عبدالرحیم زی بشکل کتاب، رساله و مقاله درموارد اموراداری، لوازم (لوژستیک موجوده  ) آثار زیادی دارند. طور مثال ...

رحیم زی عبدالملک
رجال سیاسی و شخصیت های تاریخیمعرفی وزرای تجارت در قاموس کبیر افغانستان 

​        عبدالمجید زابلی فرزند عبدالحکیم تره کی در سال ۱۲۷۱هجری شمسی (١٨٩٢ ) در شهر باستانی هرات دیده به جهان گشود.
        موصوف تعلیمات ابتدائی و عالی خود را در ولایت باستانی هرات به اتمام رسانیده و چون پدرش در شهر های تاشکند، بخارا و مشهد تجارت داشت، تحصیلات عالی را در تاشکند به پایان رسانید.
        عبدالمجید زابلی در دورۀ امانی وظایفی را برای یک مدت کوتاه در مستوفیت و گمرکات انجام داده و جهت تحصیلات عالی به تاشکند رفت و پس از آن، از همان جا به مسکو و المان سفر نمود.
       عبدالمجید زابلی در هنگام اقامت خویش در مسکو منزل رهایشی خود را به سفارت افغانستان واگذار کرد و سفارت افغانستان در آن جابجا شد.
وی در هنگام بازگشت به کابل همکاری را با مطبوعات آغاز نمود ودر جریدۀ امان افغان، مقالاتی را در مورد تجارت افغانستان به نشر رسانید.  

زابلی عبدالمجید
رجال سیاسی و شخصیت های تاریخیایران و ایرانی از دیدگاه سید جمال الدین افغانی 

​سید محمد جمال الدین افغان فرزند سید صفدر در سال1254 هجری قمری برابر با 1838 میلادی در روستای اسعد آباد ولایت کنر افغانستان چشم به  جهان گشود.
سید جمال الدین که از پنج سالگی با مقدمات و علوم روز آشنا شده بود در سال 1264 همراه با پدرش برای ادامه تحصیل از زادگاهش به کابل رفت و دو سال را در آن شهر به کسب علم مشغول شد، ایشان در سال 1266 ه ق به نجف اشرف هجرت کرد و مدت چهار سال را در محضر شیخ مرتضی انصاری بود و در این مدت سید جمال علاوه بر درس های حوزه علمیه به تحقیق در زمینه علوم دیگر مثل ریاضی، طب، تشریح، هیئت و نجوم پرداخت.
سید جمال در سال 1270 در حالی که حکم اجتهاد را از شیخ انصاری داشت به کشورهند رفت و در مدت دو سال درشهر کلکته ماند و در آنجا از نزدیک مشاهده کرد که چگونه بریتانیا تمام هند را غارت می کند و استعمار بر جان و مال و ناموس مردم هند مسلط شده است.
ایشان در سال 1272 برای زیارت خانه کعبه عازم مکه مکرمه شد و تا سال 1275 اوضاع شهرهای مدینه، اردن، دمشق، حلب و بغداد را مشاهده کرد و سپس به کابل آمد و برای مدت اندکی در افغانستان اصلاح گری را آغاز و مردم را نسبت به اهداف استعمار هوشیار ساخت

سید جمال الدین افغانی
رجال سیاسی و شخصیت های تاریخیسیدال خان ناصری خان سپه سالار، دیپلمات، شاعر و مبارز ملی 
آیا میدانید اصفهان پایتخت شاهان صفوی ایران بدست کی فتح شد؟
«دستِ وحدت کاخ استبداد را ویران کند»
ابدال خان پدر محمد سیدال خان، در زمانی که سلطان ملخی توخی (سلطان ملخی توخی پدر نازو انا مادر میرویس خان هوتکی) استقلال خویش را حاصل نموده و از جلدک تا غزنی حکومت می کرد، همراه با خانواده و مردمش در آنجا اقامت گزید. ابدال خان همراه با عادل خان به مقابل بیگلر بیگی که از طرف دولت صفوی (ایران) گماشته شده بود، مبارزه می کرد و اجازه نداد که صفویان بر قلات حکومت نمایند.

سیدال خان که شجاعت، رشادت و بزرگمنشی را از پدر به ارث برده بود، در کسب علم و ادب نیز کوشا بود و فقه، تفسیر، صرف و نحو ... و ادبیات دری را نیز فرا گرفت
سیدال ناصری