Select/Deselect all list
Click on the keyboard if you do not have the correct keyboard layout.
مجمع اللغات
انگلیسیپښتومعنینوعیت کلمهریشۀ لغتتلفظاسم یا کلمه
super-, supra-, head

​الف ــ په دري ژبه کې یو مختاړی دی چې د لوی او ستر مانا رسوي لکه ابر قدرت، ابر مرد
ب ــ د دري ژبې لرغونې کلمه ده جې: د دپاسه یا پر مانا ورکوي لکه: ابر کوه آسمايي یعنی د اسمايي غره د پاسه

​الف- پیشوند زبان دری که در ترکیباتی از قبیل /ابر قدرت/ ، / ابر مرد/ ، /ابر پهلوان/ استعمال میشود. ب- کلمۀ باستانی زبان دری به معنی بالا، بر، مثلاً- ابر کوه آسمایی = بالای کوه آسمائی./ هاشمیان

پیشوند - حرف اضافه - صفتدری/a.bar/ابر / اَبَر
Evaporation of water from liquid to gas and fall to the earth as rain/snow/hail

اوره، په فضا کې د اوبو د بخار یو کنډک چې د سړې او تودې هوا د ځانګړي حالت له را منځ ته کیدو نه وروسته بیرته د باران، واورې یا ګلۍ په بڼه مځکې ته را ښکته کیږي ​

کتلهٔ فشردهٔ بخار آب در اتموسفر، بخار های غلیظ‌ شده یا تودۀ قطرات آب و ذرات یخ معلق در جو که از آن‌ ها باران و  برف می‌ بارد​. / هاشمیان
اسمدری/a.ber/ابر / اَبِر
super beast

​غټ ځناور، ډیر خطرناکه او وینې څښونکی یا وینې تویونکی ځناور 

​ترکیبی از پیشوند + اسم که اسم را وصف میکند، به معنی حیوان بسیار خطرناک و خونخوار- این اصطلاح در دهۀ 1980 برای اشغالگران شوروی استعمال میشد - به طور عموم برای امپراطوری وحشتناک شوروی توجیه میشد. / هاشمیان​

اسم مرکب - صفتترکیب دری و دری/a.bar.je.naa.war/ابر جناور
???

​ډېره‌ځواکمنه ښځه چې له انساني ځواک څخه لوړه وي

​زن پر قدرت، زن مافوق قدرت انسانی

صفت مرکبترکیب دری و دری/abar.zan/ابر زن
Cloudy

​په وریځو پوښلی، له وریځو ډک

ترکیبی از کلمۀ ابر با پسوند/  آلود / به معنی پُر ابر، مملو از ابر - آسمان تیره، غبارآلود، تودة عظیم بخار آب ، میغ ، سحاب. / هاشمیان

اسم مرکب - صفتترکیب دری و دری/abr.aa.lood/ابرآلود
Accessory obligation, clearance from obligation, fulfilment of the obligation

​ازادول، خلاصول، د مسؤلیت ترسره کیدل، صحت پیدا کول، معالجه

​کلمۀ عربی / ابراء/ به معنی آزاد ساختن، فراغت ذمه، معالجه، صحت یابی، رفع مسؤولیت و برائت ذمه (در قانون و محکمه) - ابراء دادن، ابراء کردن. / هاشمیان

مصدر متعدیعربی/eb.raa'/ابراء
disclosure, reveal, revelation

​میدان ته را ایستل، رسوا کول، څرگندول، بربنډونه، لغړونه

​کلمۀ عربی به معنی افشاء کردن، آشکار کردن،  بروز دادن که با افعال معاون /داشتن/، /کردن/ و /نمودن/ گردان شده میتواند.- / هاشمیان

مصدرعربی/eb.raar - اِبرار/ابرار
Accentuate, bringing into view, bringing out, displaying 
​ ظاهر ساختن، آشکار کردن، وانمود،  اظهار ، افشاء ​​​ابراز تمنیات، ابراز تسلیت، واقعیت ابراز حقیقت است​
مصدر متعدی - اسم مصدرعربی/eb.raaz/ابراز
to comment, to construe, to explain, to express an openion

نظر څرگندول، نظر ورکول، خپل نظر ښکاره کول

نظر دادن، ابراز عقیده، آشکار ساختن اعتقاد، ابراز نظریه، گفتن گمان، اظهار اندیشه

اسم مرکبترکیب عربی و عربی/eb.raa.ze.na.zar/ابراز نظر
Insistence, persistent, resolute, diligent, determined

​الف- پر یوه خبره ټینگ دریدل، ټینگار
ب- مقاومت، ټینگ دریدل

​اِبرام- کلمۀ عربی به معنی، اصرار - پا فشاری در امری - اصرار - پافشاری - تأکید - مداومت
ب- استوار کردن - استواری - ایستادگی - پایداری - مقاومت

مصدر متعدی - اسم مصدرعربی/eb.raam/ابرام
مختصات افغانستان
نوع محتوامعلومات مکملتربیوگرافی مختصرتصویراسم یا کلمه
مشروطه خواهانماما محمد ابراهیم «ساعت ساز» و حیدر علی خان

«ماما ابراهیم» در خانوادۀ روشن ضمیر، عالم و وطندوستی در سال 1260 ش ـ 1881 م، متولد گردید. شادروان «ماما ابراهیم» در بازار ارگ کابل دکان ساعت سازی باز نمود و به همین دلیل به ساعت ساز مشهور گشت، در (اول قوس 1332 ش ـ 22 نومبر1953 م ) به عمر هفتاد و دو سالگی همچو شمع آرامانه خاموش گشت.

«مرحوم حیدر علی خان» ترجمان فرزند مرحوم «غلام حسن خان» که در چنداول کابل تولد گردیده و تعلیمات ابتدایی و ثانوی خود را در عصر اعلیحضرت امان ا لله خان در مکتب امانیه تکمیل نمود. در جمله محبوسین سیاسی دورۀ صدارت « سردار هاشم خان» مرحومی هم روانه زندان (قلعه جدید) دهمزنگ گردید. و مدت سیزده سال را بدون محکمه در زندان محیل در بدترین شرایط و چند سال را به شکل کوته قفلی سپری نموده است. مرحوم حیدر علی خان ترجمان بنابر تکلیف قلبی که عاید حالش بود به تاریخ ( 23 اسد 1362ــ 14 اگست 1983) حیات فانی را وداع گفته به خانه ابدی خویش رحلت نمود و در دامنه کوه شیر دروازه کابل مدفون میباشد."

ابراهیم ساعت ساز و حیدر علی
شعراء، هنرمندان و خدمتگارانسوانح مختصر مرحوم محمد ابراهیم صفــا

​محمد ابراهیم صفا شاعر، نویسنده، محقق٬‌ مترجم و مرد آزاداندیش افغان در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی در محله باغبان کوچهٔ شهر کابل چشم به جهان گشود.
پدر محمد ابراهیم صفا، ناظر صفر محمد خان پسر محمد یوسف فرزند محمد اعظم خان یوسفزایی از جمله شخصیت های متنفذ و مبارزین ضد استعمار انگلیس در منطقه گلگیت چترال بود. با ورود پای منحوس استعمار انگلیس به شبه قارهٔ هند قلعه و اموال محمد اعظم خان توسط ایادی استعمار به آتش کشیده شد. خوشبختانه ناظر صفر محمد (پدر ابراهیم صفا) که بدست آنها اسیر بود توسط یک تاجری که دوست خانوادگی شان بود آزاد و به کابل آورده شد که در محلهٔ باغبان کوچهٔ شهر کابل سکنی گزید.
ناظر صفر محمد خان پدر محمد ابراهیم صفا که در زمان زمامداری امیر عبدالرحمن خان، امیر حبیب الله خان، امیر امان الله خان و محمد نادرخان می زیسته در در دستگاه دولتی کار نموده و شغل رسمی داشت. ناظر صفر محمد خان در سن ۳۰ سالگی از طرف امیر عبدالرحمن خان به حیث سرپرست کارخانجات دولتی مقرر شد و زمانی مُهردار سلطنتی بود (تاریخ غبار). برای مدتی امین اطلاعات امیر حبیب الله خان (امیر شهید) بود.
(تاریخ غبار)

ابراهیم صفــا
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه   ابرغو
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه   ابره
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه   ابرو کشیدن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه   ابروگک زدن
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه   ابری/اوری
ضرب المثل ها، مقولات، کنایات و اصطلاحات عامیانه   ابریشم نفس
جغرافیه
معلومات مکملترشرحمعرفی مختصرکتگوریاسم یا کلمه
باغ بابر با تصاویر 

ظهیرالدین محمد بابر پس از فتح کابل  برای بیست سال در این شهر زندگی کرد و از آنجا به هند لشکر کشید و شهنشاهی مغلی هند را اساس گذاشت، در 47 سالگی در شهر آگره وفات کرد و در «حرم باغ» آنجا به خاک سپرده شد، تا آنکه پسرش همایون جسد پدر را  بنابر توصیه او هنگام مرگ  از آگره به کابل انتقال داد و درباغی که خود بابر درعصر سلطنت خود در ناحیه گذرگاه حالیه بنا کرده بود، دفن کرد.
صدسال بعد نوۀ او شاه جهان به کابل آمد و به اعمار مکمل باغ پرداخت و مسجد مرمرین را آباد نمود که به باغ بابر شهرت یافته است.

پیشینهٔ تاریخی باغ بابر (بالای لینک کلیک کنید)
در یکی از برنامه های تلوژیون ملی افغانستان ( سلام صبح بخیر- جون 2009 م. ) یک تن از منسوبین اداری باغ بابر (باغ آرامگاۀ بابر در کابل) درجریان صحبت هایش در مورد جهات مختلف باغ بابر، مدعی شدند که باغ بابر در سال 1504 م. بدست شخص ظهیرالدین محمد بابراحداث گردیده است. در حالیکه هیچ سند تاریخی در مورد وجود ندارد که همچو یک ادعای را به اثبات رسانده بتواند.نگارنده در تقریبآ 25 سال قبل حینکه در کدر علمی اکادمی علوم افغانستان پذیرفته شدم یکی از رساله های علمی ام را در مورد باغ بابر نگاشتم که ممکن در آرشیف و کتابخانۀ مرکز باستانشناسی اکادمی علوم افغانستان و کتابخانۀ آن اکادمی موجود باشد.

باغباغ بابر
پیشینهٔ تاریخی باغ بابر 

در یکی از برنامه های تلوژیون ملی افغانستان ( سلام صبح بخیر- جون 2009 م. ) یک تن از منسوبین اداری باغ بابر (باغ آرامگاۀ بابر در کابل) درجریان صحبت هایش در مورد جهات مختلف باغ بابر، مدعی شدند که باغ بابر در سال 1504 م. بدست شخص ظهیرالدین محمد بابراحداث گردیده است. در حالیکه هیچ سند تاریخی در مورد وجود ندارد که همچو یک ادعای را به اثبات رسانده بتواند.نگارنده در تقریبآ 25 سال قبل حینکه در کدر علمی اکادمی علوم افغانستان پذیرفته شدم یکی از رساله های علمی ام را در مورد باغ بابر نگاشتم که ممکن در آرشیف و کتابخانۀ مرکز باستانشناسی اکادمی علوم افغانستان و کتابخانۀ آن اکادمی موجود باشد.

باغباغ بابر
 

​تا اینکه در سال ۱۵۳۵م به عمر ۴۹ سالگی در هند وفات یافت و بعد طبق وصیت خودش جسد او را به کابل نقل داده و در همین جا دفن کرده است. چون مرور زمان بنای مختصری را که نواده او نوردین محمد جهانگیر در سال ۱۶۰۷م بر فراز قبرش بنا نهاد در هم شکسته و خراب کرده بود و هذا در سال ۱۹۳۳م به امر اعلیا حضرت محمد نادر شاه شهید امارت جدیدی بر مدفن وی اعمال شد و صحن مدفن با سنگ های قیمتی رخام کار شده است که با سنگ لاجورد مرصع کاری گردیده و یک بنایی که مناسب نام و بزرگی آن مرد پودان شاه گردید در حدود ده متر پایانتر از آرامگاه بابر شاه مسجدی بنا یافته که با مهارت و اسنادی تمام اعمال شده مظهر لیاقت و قابلیت معماران و نمونه کمال معماری آن نسل است،  این مسجد کاملاًاً از سنگ مرمر بنا یافته است از لوح سنگی که بر آن نسب است معلوم می شود که مسجد مذکور را شاه جهان نواده باقر شاه نزده سال بعد از جلوس خود بر تخت سلطنت در سال ۱۶۴۶م به مناسبت فتح بلخ و بدخشان تعمیر کرده است ولی از آنجا که برخی شکستگی ها در مسجد مذکور بیش گردیده اخیراً امارت قدیم این مسجد تخریب و سر از نو بنای آن آغاز شده که هنوز کار آن جاریست درین نزدیکی ها در باغ باریک حوض بزرگ آب بازی احداث شده است که هنگام تابستان اهالی کابل به آنجا رجوع، و درشناوری ازدحام می باشد لهذا باغ بابر شاه علاوه بر مزایای طبیعی و موقعیت دلاویز خود از حیث اهمیت تاریخی نیز جالب توجه است و در فهرست دفتر سیاحین مملکت ما موقع خاصی را اشغال نموده است. (قاموس جغرافیای افغانستان)

​باغ بابر در مدخل چهارده کابل و در دامنه غربی کوهشیر دروازه واقعست این باغ از بقایای آثار بابر شاه پادشاه مغلی .میباشد که در زمان امامت خود آن را در موضع بسیار زیبائی که بر تمام حوزه سرسبز و شاداب چهارده حاکم است بناگذاشت این باغ بزرگ که محل تفریح و میله اهالی کابل میباشد بذریعه دیواری محاط است که تقریبا باغ را شکل مربع داده است در قسمت شرقی آن که دامنه کوه و بلندترین قسمت باغ است خود بابر پادشاه مدفون است بانی این تفرجگاه یعنی ظهیر الدین محمد بابر پادشاه از سلاله امیر تیمور گورکان و موسس سلسله مغولیه در افغانستان و هندوستان میباشد که در سال ۱۴۹۳م به تخت سلطنت جلوس نمود و در سال ۱۵۰۴ م بعد از فتح کابل آن را پای تخت خویش انتخاب کرد و با نیرو و همدستی افغانها به هندوستان حمله کرده پس از یک سلسله جنگها که تقریباً بیست سال دوام کرد قسمت شمالی هندوستان را کاملاً به تصرف درآورد و بعد اگره را پایتخت خود قرار داد ولی کابل را فراموش نکرده اکثر اوقات خود را در کابل می گذرانید. (قاموس جغرافیای افغانستان)

باغباغ بابر
  

​چشمه ایست که به فاصله ۱۹،۵ کیلومتر به سمت شمال غرب حکومتی قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه واقع و به خط طول البلد ۶۴ درجه - ۲ دقیقه - ۳۴ ثانیه مشرقی و خط عرض البلد ۳۵ درجه - ۵۰ دقیقه و ۱۲ ثانیه شمالی کانن است .(قاموس جغرافیای افغانستان)

چشمهچشمهٔ ابراهیم (ابراهیم چشمه)
  

​خرابه ایست به فاصله ۵ کیلومتر به طرف شمال قلعۀ کنج در علاقه داری درجه ۲ نادعلی مربوط حکومت اعلی فراه که به خط طول البلد ۶۱ درجه - ۵۳ دقیقه - ۶ ثانیه مشرقی و خط عرض البلد ۳۱ درجه - ۸ دقیقه - ۵۱ ثانیه شمالی کائن است.(قاموس جغرافیای افغانستان)

خرابهخرابهٔ ابراهیم آباد
  

​رودیست بفاصلۀ ۵۴ کیلومتر بشمال غرب قلعۀ دلارام (مربوط حکومت اعلی فراه) که به طرف جنوب غرب رفته و تخمین به خط ۶۳ درجه - ۱۳ دقیقه - ۱۱ ثانیه طول البلد مشرقی و خط ۳۲ درجه - ۱۳ دقیقه - ۲۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقعست.(قاموس جغرافیای افغانستان)

رودخانهرودخانهٔ ابراهیم (ابراهیم رود)
  

​این فابریکه در سال ۱۳۲۷ شمسی بر روی نهر اجمیر که به طرف جنوب شهر بغلان صنعتی وقوع دارد بنا یافته است و سامان و لوازم آن بعضاً از جرمنی و بعضاً از چکوسلواکیا خریداری و ذریعه متخصصین داخلی نصب گردیده است.  این فابریکه (۶۰) کیلو وات برق تولید نموده فابریکه قند بغلان را به کار انداخته است علاوتاً بعضی آسیاب ها و پایکوب های آنجا را نیز به کار انداخته و بعضی خانه ها و جاده ها را تنویر می نماید.(قاموس جغرافیای افغانستان)

 

فابریکهفابریکهٔ برق بغلان
  

​در پغمان یک دستگاه برقی آبی دائر است که در سال ۱۳۰۳ شمسی بر روی دریای پغمان تأسیس و ماشین آن به طاقت (۸۰) كيلو وات برق تولید می نماید و عمارات و سرکها باغ عمومی و جاده ها را تنویر میدهد.(قاموس جغرافیای افغانستان)

فابریکهفابریکهٔ برق پغمان
  

​ پل خمری چون مرکز فابریکه نساجی می باشد لذا یک فابریکه برق در آنجا تأسیس شد و تمام لوازم آن از کمپنی زیمنس جرمنی خریداری و وارد گردید. در سال ۱۳۲۰ کار ساختمان و نصب فابریکه انجام یافته شروع به کار، نمود، ماشین تولید آن سه پایه است و بصورت مجموعی (۴۸۰۰) کیلو وات برق تولید میکند این فابریکه علاوه بر اینکه ماسین های فابریکه نساجی را به کار میاندازد جاده ها و خانههای پل خمری و مناطق نزدیک آنرا نیز تنویر می نماید.(قاموس جغرافیای افغانستان)

فابریکهفابریکهٔ برق پلخمری
  

​چون احتیاج به برق روز افزون بود لذا در سال ۱۳۱۲ شمسی ذریعه یک هیئت فنی از کمپنی زیمنس جرمنی درین موضوع شروع به تحقیق شد و در سال ۱۳۱۵ پرو گرامی ترتیب و کار تعمیر آن در سال ۱۳۱۶ در چک وردک آغاز شد که در ۱۳۱۹ به اکمال رسید. درین فابریکه سه ماشین تولید برق که آنرا (جنریتر) می گویند نصب گردیده که بصورت مجموعی باید مقدار تولید برق آنها ( ۴۲۰۰) کیلو وات باشد اما به طور عموم (۳۲۰۰) کیلو وات برق از آن گرفته می شود. (قاموس جغرافیای افغانستان)

فابریکهفابریکهٔ برق چک وردک
حقوق و قضاء
پښتوتعریفمنبع قانونتلفظعنوان

​ابرام: د استيناف د محكمې په واسطه د ابتدائيه محكمې د حكم تاْييد يا د سترې محكمې په واسطه د استيناف د محكمې د حكم تاْييدیدل دي

​ابرام : تائید حکم محکمۀ ابتدائیـه توسط محکمۀ استیناف یا تائید حکـم محکمۀ استیناف توسط ستره مح کمـه می باشد 

قانون جزاء افغانستانeb.ra.mابرام